Actrice Viv Van Dingenen: ‘De verzekering vond mij opeens een te groot risico’

Haar rol in Glad ijs zal Viv Van Dingenen (55) nog lang bijblijven. Niet omwille van de gekke outfits in de nieuwe crimireeks. Wel omdat het de rol is die na de kanker van haar weer een actrice maakt. ‘Ik word emotioneel als ik eraan terugdenk.’

Zoals het in Twin Peaks om de moord op Laura Palmer draait, is in Glad ijs de ontvoering van Phil Frisco de gebeurtenis die alles in gang zet. Maar daar houden alle vergelijkingen op. Of toch niet? Net als Twin Peaks is Glad ijs een reeks waar moeilijk een stempel op te drukken valt. Het is een crimiserie, zeker, maar dan wel een die overgoten is met een flinke scheut absurde humor en gekruid met een vettig Kempisch dialect waarmee het merendeel van de personages zich verstaanbaar probeert te maken.

Tussen al dat Kempisch geweld flaneert Ariane Druyts, de licht neurotische vrouw van Phil die zich op de voorgrond probeert te werken met een combinatie van uiterlijke schijn en overdreven dramatiek. “Een rol die totaal anders is dan alles wat ik hiervoor heb gedaan”, vertelt Viv Van Dingenen. “In reeksen als GR5 of Katarakt werd ik gevraagd voor de meer emotionele rollen. In Glad ijs kreeg ik de kans om eens met een andere energie op de set te staan. Net daarom wilde ik die rol zo graag spelen.”

Al was het in het begin wat zoeken. “Bij dat soort personages is het balanceren op een dun koord. Het kan snel té worden. Al bij de eerste lezing van het script wist ik: ‘Oei, dit gaat bij momenten behoorlijk ver’. De emotionele breakdowns van Ariane zijn bij momenten redelijk spectaculair. Dan moet je durven springen. Een acteur moet zich belachelijk durven te maken. Dat is bijna een basisvereiste. Natuurlijk is dat spannend, maar tegelijk is het ook fijn.”

Niet alleen het specifieke karakter van Ariane zorgde voor zenuwen bij Van Dingenen. De rol in Glad ijs was ook een comeback. Een jaar eerder werd tijdens een routinecontrole bij de actrice baarmoeder- en eierstokkanker vastgesteld. “Die laatste is een van de meest dodelijke kankers”, legt Van Dingenen uit. “Omdat het bijna altijd te laat ontdekt wordt. De klachten die ermee samengaan zijn heel vaag, waardoor het meestal niet het eerste is waaraan dokters denken. Ik had zelfs helemaal geen klachten. Ik heb het geluk gehad dat het bij een routinecontrole per toeval is ontdekt.”

Groen licht

Na een jaar van chemo- en andere therapieën kreeg Van Dingenen groen licht van haar dokters. “Is dat snel? Misschien wel. Maar ik voelde me er klaar voor. Ik wilde ook echt weer aan de slag. In dat jaar vielen heel veel dingen plots weg. Ook mijn werk. Dat is toch een stuk van je identiteit dat je verliest. Ik wilde dat absoluut terug. Al heb ik er wel mijn hoofd over gebroken hoe ik dat moest aanpakken. Hoe moest ik ervoor zorgen dat productiehuizen wisten dat ik er weer klaar voor was?

“Gelukkig kwam toen net Spitsbroers op tv, een reeks waaraan ik had meegewerkt net voor ik ziek werd. Hoewel ik toen nog in de eindfase van mijn behandeling zat, ben ik toch naar de persconferentie gegaan waar die reeks werd voorgesteld. Niet om interviews te geven. Ik was er toen nog niet klaar voor om over mijn ziekte te praten. Wel om aan de wereld te laten zien: ‘I’m back’. Niet veel later kreeg ik telefoon om auditie voor Glad ijs te komen doen.”

De comeback leek een feit. Ware het niet dat een overijverige verzekeringsagent nog bijna roet in het eten gooide. “We waren al aan het repeteren toen de productie me plots vroeg om even langs te komen. Bleek dat de verzekeringsmaatschappij het een te groot risico vond om mij te verzekeren. Ze waren bang dat ik zou hervallen, dat de opnames daardoor vertraging zouden oplopen en dat zij vervolgens voor de kosten zouden moeten opdraaien. Ik kon dus niet meespelen.”

“Dat was wel een klap. Het betekende eigenlijk dat ik nooit nog een grote rol zou kunnen spelen. Ik had er op voorhand nooit bij stilgestaan dat mijn ziekte voor een verzekeringsprobleem zou kunnen zorgen. Pas achteraf hoorde ik dat bij Marc Van Eeghem (die in 2017 aan de gevolgen van prostaatkanker overleed, red.) exact hetzelfde is gebeurd.

(valt even stil) “Ik vond dat heel erg. Ik word opnieuw emotioneel als ik eraan terugdenk. Je wilt na een zware ziekte weer werken. Je hebt een heel jaar behandelingen ondergaan. Je wilt gewoon de draad weer oppikken en dan kan dat niet.” De producers van Glad ijs lieten het er niet bij. Ze wilden Van Dingenen absoluut op de set en zetten de verzekeringsmaatschappij onder druk. Na drie maanden en een hele reeks medische verslagen gaat het licht dan toch op groen. “Er is dan wel beslist om zo weinig mogelijk risico te nemen. Ik ben op voorhand uitgebreid onderzocht en al mijn opnamedagen werden gebundeld. Daardoor moest ik uiteindelijk slechts anderhalve maand op de set staan. Aangezien ik slechts om de drie maanden bij mijn arts op controle moest, was de kans op herval zo goed als onbestaande. Ik voelde me ook helemaal niet meer ziek. Integendeel, ik had heel veel energie. Ik wist dat ik het zou aankunnen.

“Ook met het worstcasescenario was er rekening gehouden. In de reeks draag ik bijvoorbeeld een blonde pruik. Voor een deel was dat uit noodzaak. Ik had op dat moment door de chemo nog heel kort haar en zo’n kort kapsel past niet bij een vrouw als Ariane. Maar tegelijk was het ook een vangnet. Stel dat er tijdens de opnames toch nog een behandeling nodig zou zijn waardoor mijn haar opnieuw zou uitvallen, dan was dat geen probleem.”

Was u dan van plan geweest om tijdens de chemo op de set te blijven staan?

“Ja, en dat had ook perfect gekund. Ik had eerder al om de drie weken zo’n dosis chemo gekregen. De eerste week was ik daar telkens erg ziek van, maar de twee weken daarna voelde ik me goed. Ik had op zo’n set perfect kunnen functioneren.”

Waren er dan helemaal geen fysieke beperkingen?

“Toch wel. Ik ben door die chemo in een soort vervroegde menopauze geraakt. Dat laat zich vooral in mijn benen voelen. Ik heb last van oedeem waardoor zich daar vocht ophoopt. Het slechtste wat je in zo’n geval kunt doen, is op hoge hakken lopen. En laat dat nu net zijn wat Ariane godganse dagen doet. Tussen de verschillende scènes door zat ik met ijszakken op mijn benen om de zwelling tegen te gaan.

“Ook snel uit een wagen stappen bijvoorbeeld lukt niet meer. Mijn gewrichten zijn door die chemo heel stram geworden. Dat gaat niet meer weg. Maar ik heb daar vrede mee. Ik heb het overleefd. Dat ik fysiek niet meer helemaal de oude ben, neem ik er graag bij. Het is gewoon een kwestie van daar rekening mee te houden. Overdag op een set staan en ’s avonds nog ergens in een theater spelen, dat zou ik nu niet meer doen. Dat gaat ook niet meer. Na Glad ijs ben ik gecrasht. Twee maanden lang heb ik bijna niks kunnen doen. Natuurlijk wil ik nog mooie rollen spelen, liefst in grote projecten. Maar het moeten er geen tien per jaar meer zijn.

“Het klinkt misschien vreemd, maar ik was op de een of andere manier ook blij met de rust die me tijdens dat jaar overviel. Alles krijgt ineens een ander tempo, terwijl je iedereen om je heen ziet razen. Soms renden ze zo hard dat ik medelijden met ze kreeg. Ook nu nog probeer ik het ritme waarop we leven af te remmen. Ik weet ook wel dat je dat verhaal vaker hoort. Mensen worden ziek, nemen zich voor het voortaan anders en trager te doen en lopen zes maanden later toch weer op volle snelheid in de ratrace mee.

“Ik probeer heel bewust niet in die val te trappen. Dat heeft me ook tijdens corona geholpen. Ik heb echt van het voorbije anderhalf jaar genoten. Ik heb veel tijd met mijn gezin doorgebracht, veel gewandeld ook. Met heel veel verschillende mensen. In die vriendschappen wil ik echt investeren. Omdat die zowat het enige zijn wat overblijft wanneer je ziek wordt.”

Dat ze geluk gehad heeft, benadrukt Van Dingenen. “Ik zat in stadium 3A, zoals dat in kankertermen heet. Wat betekent dat er al uitzaaiingen zijn. Dan wordt de behandeling meteen een stuk moeilijker. Tijdens dat eerste jaar heb ik heel vaak gedacht: ‘De kans is groot dat ik er binnen vijf jaar niet meer ben’. Doodsangst zou ik het niet noemen, dat is een te zwaar woord. Maar de vraag: ‘Hoelang zal ik hier nog zijn?’, wordt wel plots een stuk prominenter.”

Had u zich op een afscheid voorbereid?

“Neen, dat ging ook niet. Er is tijdens zo’n ziekteproces geen tijd om een bucketlist af te strepen. Plots kom je in een soort medische rollercoaster terecht. Een jaar lang heb ik van doktersafspraak naar doktersafspraak geleefd. Ik wilde ook alles weten. Ik heb me heel nauwgezet over mijn toestand geïnformeerd, alle dossiers bijgehouden. Ik wilde absoluut alle kansen grijpen om voor genezing te gaan. Elke therapie was welkom. Zolang het mijn overlevingskansen maar vergrootte. Dat mijn haar kon uitvallen, was wel het laatste waar ik mee bezig was.

“Ondertussen dateert de laatste operatie van twee jaar geleden. Toen is er een laatste tumor weggenomen, samen met mijn milt. Net voor de opnames van de Eén-reeks GR5, trouwens. En ook toen moest ik bij de verzekeringsarts langs. (lacht) Een week na de operatie stond ik in zijn kabinet turnoefeningen te doen in een poging hem ervan te overtuigen dat ik perfect gezond was. Sindsdien is er niks abnormaals meer gevonden. Fingers crossed dat het zo blijft.”

U vertelde net dat u bij uw eerste publieke optreden niet over uw ziekte wilde vertellen. Niet veel later hebt u er wel over getuigd bij Van Gils & gasten. Waarom toen wel?

“Omdat ik toen, wat kanker betreft, een heel duidelijke boodschap wilde verkondigen. En ik wist dat ik die bij Van Gils & gasten zou kunnen brengen op de manier waarop ik dat wilde. (lacht) Er zat bij dat programma trouwens weinig tijd tussen opname en uitzending; er was dus amper tijd om in mijn verhaal te knippen.

“Kijk, er wordt heel veel geld ingezameld in de strijd tegen kanker. Maar slechts een fractie daarvan gaat naar onderzoek, terwijl daar volgens mij de absolute prioriteit zou moeten liggen. Als we de ziekte echt willen bestrijden, moeten we ervoor zorgen dat uitzaaiingen voortaan wel beter behandelbaar zijn. Dan moet je keuzes maken en meer middelen in onderzoek pompen. Nu gaat er, vind ik, nog te veel geld naar allerhande comfortbehandelingen. Zaken als massages of cadeaumanden. Dat is oké, begrijp me niet verkeerd, maar ik vind dat voor mezelf niet belangrijk.”

Van Dingenen zet zich niet alleen in om het publiek te informeren over kankerbestrijding en de middelen die ernaartoe gaan. Ze is ook meter voor Unicef en probeert het lot van de straatkinderen die in Cambodja op vuilnisbelten leven onder de aandacht te brengen. Een publieke opdracht die je er als bekend gezicht zomaar gratis en voor niks bij krijgt, vindt ze.

Die bekendheid heeft ze – zestien jaar na haar laatste opnamedag op die set – nog steeds voor een groot deel te danken aan haar rol in de soap Thuis. De naam Viv Van Dingenen blijft waarschijnlijk tot het einde der tijden verbonden met die van Veronique Van Sevenant. “Terwijl er ondertussen zoveel andere rollen gepasseerd zijn. Katarakt, Deadline 14/10, Witse, Spitsbroers, GR5...allemaal reeksen waarin ik een grote rol had. Maar toch blijf ik voor veel mensen nog steeds Veronique van Thuis. Ik probeer het als een compliment te zien. (lacht) Blijkbaar slaag ik er heel overtuigend in om iemand anders te spelen. De kapster van mijn schoonmoeder was een grote fan van Spitsbroers. Maar dat ik er in meespeelde wist ze niet. Ze had me gewoon niet herkend.”

Hebt u spijt van die jaren op de set van Thuis?

“Neen, ik was toen net moeder geworden en de set van Thuis voelde op dat moment als een veilige cocon. Het is een luxe om niet constant te moeten denken: ‘Wat wordt mijn volgende job?’ Steeds nieuwe projecten, steeds nieuwe mensen. Dat vraagt veel energie en die had ik op dat moment niet. Veronique was, als schizofrene vrouw, bovendien een interessant personage. Ik heb sowieso een voorkeur voor dat soort rollen. Ik speel graag mensen met een hoek af. Ook in het gewone leven vind ik mensen die voor een stuk ongrijpbaar blijven de meest boeiende individuen. Maar in onze maatschappij is daar geen plaats voor. We moeten allemaal de perfectie zelve zijn, terwijl er aan iedereen wel iets hapert.”

Getuigt u daarom ook over uw eigen dwangneuroses? U vertelde dat u jaren last hebt gehad van een soort denkbeeldige navelstreng die uw bewegingsvrijheid beperkte. Waarna meteen de link werd gemaakt met ‘den draad’, de hilarische sketch uit In de gloria.

“Ik vond het belangrijk om daarover te vertellen. Ik heb ook amper negatieve reacties gekregen. Ik vond dat hele verhaal trouwens ook niet zo abnormaal. Dat navelstrengprobleem is op een bepaald moment heel heftig aanwezig geweest, maar op gegeven moment is het gewoon verdwenen. Even plots als het gekomen was. Maar dat betekent niet dat ik nu helemaal vrij van neuroses ben. Ik heb ook last van smetvrees. (lacht) Corona was ook wat dat betreft een fantastische periode.

“Je zou ervan versteld staan hoeveel mensen met allerhande psychische problemen kampen. Maar we proberen dat krampachtig toe te dekken. We mogen niet kwetsbaar zijn. Ik heb logopedie gestudeerd en daarna vijf jaar in het bijzonder onderwijs gewerkt met kinderen met een matige tot zware mentale handicap. Vroeger werden ze allemaal weggestopt, maar wij namen ze mee naar de supermarkt. Dan pas merk je hoe vreemd dat voor de meeste mensen is. Ze kwamen vanuit de andere rayons kijken naar de gasten die wij bij ons hadden. Terwijl dat voor ons heel gewone kinderen waren. Je kreeg van niemand zoveel oprechte warmte als van die gasten. Ik heb daar heel graag gewerkt.”

Maar de lokroep van de bühne klonk te luid?

“De ambitie om te acteren was er al veel langer. Maar ik had af te rekenen met het cliché van de bezorgde ouders die me liever eerst een ‘echt’ diploma zagen halen. Na die studies logopedie ben ik wel ingangsexamen gaan doen bij Dora van der Groen, maar daar heb ik een heel slecht gevoel aan overgehouden.”

Hoezo?

“Ik moest auditie doen voor een jury van enkel mannen, met in het midden Dora natuurlijk. Na afloop werd ik naar een kamertje gebracht waar ik hun oordeel moest afwachten. Alleen kon ik daar alles horen wat ze tegen elkaar zeiden. Dat was waarschijnlijk ook de bedoeling. De mannen waren overtuigd, maar Dora vond mijn prestatie duidelijk maar niks. Ik hoorde haar constant ‘neen’ zeggen. Maar toen ik daarna opnieuw voor de jury moest verschijnen, liet ze met uitgestreken gezicht weten dat ik de dag erna mocht terugkomen.

“Op die manier hoefde het voor mij niet. Ik ben vertrokken en nooit meer teruggekeerd. Vijf jaar later heb ik dan toch de stap naar het conservatorium in Brussel gezet. Ik moest het toch nog eens proberen, anders zou ik het de rest van mijn leven beklagen.”

Dat was toch geen evidente stap?

“Nee, zeker niet. Ik was toen al 27. Van het eerste jaar heb ik enorm genoten. Ik kwam in aanraking met heel veel nieuwe dingen en kon me voor de volle honderd procent smijten. Maar naarmate ik ouder werd, kreeg ik het lastiger. Ik vond het moeilijk dat ik ondanks mijn leeftijd door de docenten niet als volwassene werd gezien.”

Ondertussen studeert uw dochter Sterre film en televisie aan Narafi in Brussel. De nood aan een ‘echt’ diploma was er niet?

(lacht) “Neen, integendeel. Het was net andersom. Na het middelbaar wilde Sterre Toegepaste Economische Wetenschappen studeren. Een richting waarvan mijn man en ik toen al dachten dat het niet bij haar paste. Na een maand kwam ze naar huis met de mededeling dat ze het jaar nadien geen economie meer wilde doen. We hebben haar toen meteen uitgeschreven. Gelukkig was er op Narafi nog een plaatsje vrij.

“Voor ons als ouders voelde dat echt als een opluchting. Mijn man is cameraman, ik actrice. Onze dochter is grootgebracht in een gezin met een heel onregelmatig ritme. (lacht) Waarschijnlijk zal ik nu een heleboel economen beledigen, maar ik wist dat economie te saai voor haar zou zijn. Natuurlijk weten we dat ze kiest voor een waarschijnlijk onzeker bestaan. Maar dat hebben wij ook gedaan. Je moet gewoon een manier vinden om daarmee om te gaan.

“Ik ben op financieel vlak altijd voorzichtig geweest. Ik heb altijd geprobeerd om wat geld opzij te zetten. Zo creëer je een buffer om moeilijke periodes door te komen. Ondertussen zit ze in haar laatste jaar en heeft ze net haar eerste kortfilm gedraaid.”

Met vanzelfsprekend een hoofdrol voor haar moeder?

(lacht) “Neen. Dat had ik geen goed idee gevonden. Het zou voor haar geen cadeau geweest zijn om haar eigen moeder te regisseren. Bovendien gaat het verhaal over jonge mensen. Ik paste er sowieso niet in.”

Is dat een opmerking die een ouder wordende actrice vaker krijgt?

“Ik prijs mezelf gelukkig dat ik zoveel dingen heb kunnen doen en dat ik nog steeds mooie rollen mag spelen. Maar we moeten daar niet flauw over doen: als je op mijn leeftijd continu aan de slag wilt blijven, is het niet evident. De rollen liggen niet voor het rapen. Ik ben allang blij als ik één grote rol per jaar krijg.

“Al heeft ouder worden ook voordelen. De groep van actrices die nog meedraait, wordt steeds kleiner. Als je 25 jaar bent, doe je soms met honderd kandidaten auditie voor één rol. Dan is je kans één op honderd. Tegenwoordig kom ik op audities steeds hetzelfde beperkte kringetje actrices tegen. De kans op een rol is nu gestegen naar een op tien. Niet slecht toch?”

Glad ijs, vanaf 16 juni op Streamz, later op VTM