‘2DEZIT’ op Streamz: de jacht op jongeren lijkt een queeste waar zenders de tanden op stukbijten

Met de fictiereeks 2DEZIT hoopt Streamz late tieners en vroege twintigers binnen te hengelen. In Vlaanderen lijkt de jacht op jongeren echter een queeste waar de zenders en streamingdiensten de tanden op stukbijten. Wat maakt van Gen Z een ongrijpbare doelgroep voor tv-makers? ‘Het gevaar zit in de denkwijze dat low cost de norm is.’

2DEZIT werd vooraf aangekondigd als “een wilde rit door een onstuimige rivier van liefde en lust, party’s en pijn, drank en drugs, vriendschap en verdriet”. De link met de HBO-hit Euphoria is snel gelegd, en qua hitsigheid moet 2DEZIT, dat zich afspeelt in de Antwerpse studentenwereld, niet onderdoen voor Netflix-sensatie Sex Education.

Ondanks het succes van die internationale voorbeelden blijft het voor Vlaamse zenders en streamingdiensten moeilijk om de jeugd aan boord te hijsen. Aan talent en wilskracht nochtans geen gebrek, vinden scenarist-regisseur Eva Cools (Bathroom Stories) en scenaristen Bram Renders (2DEZIT, Patser, wtFOCK) en Laura Van Haecke (Hacked).

Wat maakt het zo moeilijk om op te vallen bij 15- tot 25-jarigen?

Laura Van Haecke: “Het aanbod is in de eerste plaats enorm en bovendien verspreid, maar ik vind ook dat jongeren onderschat worden. In Vlaanderen was het aanbod voor tieners en twintigers tot voor kort behoorlijk kinderlijk. De weinige gevoelige onderwerpen die aan bod kwamen, werden met fluwelen handschoenen aangepakt, terwijl ik de indruk heb dat de doelgroep serieuzer genomen wil worden. Als je ze brave reeksen voorschotelt, zullen ze elders een alternatief vinden dat ze wél interessant en uitdagend vinden. Daar is Euphoria een mooi voorbeeld van.”

Eva Cools: “Vroeger kon je entertainment in Vlaanderen opdelen in twee categorieën: het aanbod voor kinderen en dat voor volwassenen. Daartussen gaapte een gat. Pas de laatste jaren worden er pogingen ondernomen om dat gat in de markt te vullen.”

Bram Renders: “Vlaanderen is een klein taalgebied en fictie kost veel geld, wat het moeilijk maakte om content te creëren voor zo’n kleine doelgroep. Door de digitalisering, wat tot het ontstaan van nieuwe kanalen en streamingdiensten heeft geleid, hebben omroepen ingezien dat ze budget moeten uittrekken om jongeren aan boord te krijgen. wtFOCK is gemaakt met de steun van Telenet, omdat ze als merk doorhadden dat ze de grip op de jeugd verloren. Ze hebben geld geïnvesteerd in een reeks die niet instant rendabel was, maar die de kijker wel aan hun merknaam koppelde.”

In welke landen sukkelen ze naar jullie gevoel minder in de jacht op jongeren?

Cools: “Bathroom Stories is een remake van een Finse serie. Ik heb destijds veel gepraat met de schrijfster van de reeks en ik voelde meteen dat ze in Finland veel verder staan op het gebied van inclusie en de bespreekbaarheid van taboes. Geaardheid is bij hen al lang geen thema meer, bij ons nog steeds.”

Renders: “In Scandinavië staan ze inderdaad verder in de manier waarop gevoeligheden worden behandeld. In Nederland kunnen jongerenseries dan weer heel in your face zijn, terwijl wij in Vlaanderen van nature eerder gereserveerd zijn.”

Wat maakt van wtFOCK de referentiereeks in Vlaanderen?

Renders: “Julie Andem, de bedenker van Skam, de Noorse reeks waarop wtFOCK gebaseerd is, heeft heel goed aangevoeld waarin de traditionele media tekortschoten. Wat wtFOCK en Skam revolutionair maakte, was de implementatie van realtime: op een willekeurig moment van de dag kreeg je online een scène te zien, wat een fascinerend systeem was om de spanning voortdurend hoog te houden. De beleving bij realtime is anders dan wekelijks aftellen naar een nieuwe aflevering. wtFOCK had elke dag een cliffhanger.

De manier waarop wtFOCK in de markt werd gezet heeft ook bijgedragen aan het succes. Het eerste seizoen is geruisloos gepasseerd bij dertigplussers, omdat de marketing enkel en alleen op jongeren was gericht. Er werd geen reclame voor gemaakt op een traditionele manier, en ook de media pikten de serie niet op, wat ervoor heeft gezorgd dat zelfs vele ouders niet wisten dat de reeks bestond. wtFOCK was het grote geheim van de tieners.”

wtFOCK heeft vooral ogen geopend. Sinds enkele jaren proberen zenders tenminste – of eerder: eindelijk – om late tieners en twintigers te bereiken.

Renders: “wtFOCK heeft een mentaliteitsverandering teweeggebracht. Er zit niet meteen een klassiek winstmodel in jongerenreeksen die online te zien zijn, maar ze zijn wel een manier om bewustzijn te creëren. Het is een poging tot merkbinding: je wilt als zender of streamingdienst vooral dat de jeugd wéét ze dat bij jou terechtkunnen voor kwalitatieve content. Streamz, GoPlay, VTMGO en VRT MAX beseffen heel goed dat als ze de grip op jongeren verliezen ze definitief zullen overstappen naar Netflix of Disney+.”

Van Haecke: “Ik vond het niet zo moeilijk om Hacked verkocht te krijgen aan GoPlay, omdat ze – ook de andere zenders trouwens – plots beseften dat ze een doelgroep uit het oog waren verloren.”

Cools: “De ironie wil dat de doelgroep die de meeste reeksen consumeert net jongeren zijn. Zij zíjn de markt, maar toch worden ze hier nu pas bediend. We slagen er stilaan in hen te bereiken, maar je moet opboksen tegen reeksen die gemaakt zijn met grote budgetten en bovendien een sexy imago hebben. De concurrentie is niet min.”

Hoe problematisch is het dat jongerenfictie wordt weggezet als goedkoop en makkelijk om te maken?

Cools: “Je hoeft een jongerenreeks niet op 27 locaties te draaien en het kan ook met een beperkte cast, waardoor de kosten lager liggen dan bij traditionele fictie, maar jongerenfictie kost nog steeds geld. Het gevaar zit in de denkwijze dat low cost de norm is. Een beperkt budget gaat ten koste van mensen en dus ook van de kwaliteit.”

Van Haecke: “Er wordt minder geïnvesteerd, terwijl de verwachtingen groter worden. Voorzie goede budgetten en de kwaliteit is gegarandeerd, wat de kans vergroot dat jongeren zullen kijken en blijven kijken.”

Renders: “Het verschil voel je. Je haalt er zo de reeksen uit die met beperkte budgetten zijn gedraaid. Al is er wel sprake van vooruitgang. Vroeger dacht men dat webseries met twee smartphones en zonder belichting gemaakt werden.”

De gemiddelde aflevering van een Vlaamse jongerenreeks duurt zelden langer dan een halfuur.

Van Haecke: “Je bent ze kwijt wanneer je niet inspeelt op de snelle manier waarop ze content consumeren. Het is nu eenmaal de realiteit dat mensen sneller afgeleid zijn. Ik hou voornamelijk van tragere verhalen, dus voor mij zat de uitdaging van Hacked in het zoeken naar een manier om de spanning hoog te houden.”

Is het werkelijk zo erg gesteld met de aandachtsspanne van jongeren?

Renders: “Ik herinner mij dat bij de komst van MTV over de MTV-generatie werd gezegd dat ze de aandacht had van een goudvis, en dat was meer dan dertig jaar geleden. Ik heb de indruk dat jongeren altijd al prikkelgevoelig zijn geweest – nu misschien wel meer dan vroeger.”

Van Haecke: “Laat ons hopen van niet. Ik weet niet of het leeftijdsgebonden is. Men ziet nu de godganse dag door content. De impact van de smartphone en sociale media is enorm en mensen lijken mij ongeduldiger. Het scenarioschrijven wordt op de proef gesteld, je moet de spanning er weten in te houden.”

Renders: “Je mag spanning niet verwarren met snelheid. Bij spanning gaat het erom een manier te vinden om de kijker te blijven boeien, eerder dan flitsende scène na flitsende scène af te vuren. Dat gaat niet alleen op voor jongerenreeksen, ook voor het aanbod voor volwassen. Je mag je publiek geen reden geven om af te haken.”

Ondervinden jullie een generatiekloof als makers van jongerenreeksen?

Renders: “Ik weet niet of er zoiets als een generatiekloof bestaat. De thema’s die je aanraakt verschuiven wel, maar de emoties zijn volgens mij hetzelfde gebleven door de eeuwen heen.”

Cools: “Er is wat mij betreft vast en zeker een generatiekloof. Wat ik interessant vond bij Bathroom Stories is dat het scenario eerst is nagelezen door een jongerencomité. Ze schrapten passages uit dialogen die volgens hen niet overeenkwamen met de werkelijkheid. Ik herinner mij dat iemand zich afvroeg wat punk was. Er waren dialogen in het scenario geslopen die niet leefden bij de doelgroep. Het is belangrijk dat de mensen met wie je werkt voeling hebben met je publiek, alleen al om het taalgebruik af te stemmen. Als je als 40-jarige schrijver iets vertelt over 18-jarigen moet je je bewust zijn van de verschillen.”

Met generatiekloof doel ik vooral op het verschil in denkwijze tussen een twintiger en veertigplusser. Als je geen voeling hebt met de doelgroep waarvoor je schrijft, zit je als scenarist toch niet op je plaats?

Renders: “Dat klopt. Voor 2DEZIT heb ik er twee scenaristen en een stagiair bijgehaald die jonger zijn dan dertig. Ik kan wel iets schrijven over de studentenwereld, maar ik moest jongeren rond mij hebben om bij wijze van spreken te bevestigen of studenten anno 2022 nog een fax gebruiken op kot.”

Cools: “Het gaat mij niet enkel om het dubbelchecken van praktische zaken of taalgebruik, maar vooral over voeling hebben met de tijdgeest. Wat leeft er bij jongeren? Hoe denken ze? Op welke manier staan ze verder dan toen ik 18 was? Daarom is research zo belangrijk – je móét praten met de mensen voor wie je het maakt.”

Van Haecke: “De wereld verandert zo snel dat je als volwassene snel ver van de jongeren staat. Op dat vlak is er een generatiekloof, omdat je je moeilijk kunt verplaatsen in hoe een tiener of twintiger in het leven staat. Het klopt dat er op het gebied van thema’s raakvlakken zijn met vroeger, maar de manier waarop je een thema behandelt en invult, verandert wel voortdurend.”

Het is opvallend dat influencers en internetfenomenen nu ook als acteurs in reeksen opduiken. Zijn zij de sleutel tot succes?

Renders: “Ik las onlangs dat in de Verenigde Staten enkel Tom Cruise nog star power heeft – hij is naar verluidt de enige die in zijn eentje mensen naar de cinema kan lokken. De magie rond sterren als Brad Pitt, Will Smith of Leonardo DiCaprio is uitgewerkt. Vroeger werden BV’s gecast, omdat producenten daar een commerciële meerwaarde in zagen. Nu gebeurt hetzelfde met influencers en internetfenomenen, al heb ik er mijn twijfels bij dat zij de reden zijn waarom jongeren plots massaal een abonnement zouden nemen op een streamingdienst.”

Van Haecke: “Ik vrees soms dat die strategie ten koste gaat van talent. Het is al gebeurd dat een producer een influencer naar voren schuift vooraleer we aan de casting begonnen zijn, maar ik sta daar niet achter. Iedereen mag op casting komen en influencers kunnen zeker acteertalent hebben, maar ik zal ze niet inschakelen voor de populariteit van mijn serie.”

De ontbolstering van talenten als Nora Dari en Noa Tambwe Kabati is te herleiden naar kansen in jongerenreeksen.

Cools: “Dat kan beter ook zo blijven. Jongerenreeksen zijn een dankbaar platform om nieuwe gezichten uit te testen – er studeren zoveel grote talenten af die om een kans vragen. Het zou jammer zijn als influencers straks hun plaatsen inpikken. Het zou een kwalijke evolutie zijn dat marketing voorgaat op inhoud.”

2DEZIT is te bekijken op Streamz, Hacked op Streamz en GoPlay en Bathroom Stories op VRT MAX.