"20 jaar geleden was 'Valerian' technisch onmogelijk"

Kort voor de vertoning van Valerian and the City of a Thousand Planets aanvangt in het studiocomplex Cité du Cinéma, even boven Parijs, wandelt een man de zaal in. Kort, grijs haar, baardje, vaalzwart Valerian-T-shirt gespannen om de buik. "Hello, my name is Luc", zegt hij tegen het handjevol bezoekers, dat opkijkt. "I wish you a funny time in space."

Luc Besson. De 58-jarige Franse regisseur die het misdaad- en sciencefictiongenre in de jaren negentig nieuw, meer frivool leven inblies. Met films als Léon, over de stoïcijnse huurmoordenaar die bevriend raakt met een klein meisje uit zijn portiek: het debuut van Natalie Portman. Of The Fifth Element, met Bruce Willis als taxichauffeur in de 23ste eeuw.

Tegenwoordig is Besson de stuwende kracht onder Europa’s blockbusterindustrie als grootaandeelhouder van EuropaCorp, het productiebedrijf achter de bioscoopfranchises Taken (1,2 en 3), Transporter (1,2,3 en 4), en het door Besson zelf geregisseerde Lucy, zijn sciencefiction met Scarlett Johansson uit 2014. Die laatste film leverde 463 miljoen dollar op, bij een budget van 40. De aap – Lucy – uit de film pronkt in een glazen kast in de lobby van het EuropaCorp-kantoor. Verderop in Bessons zelfgebouwde, kolossale studiocomplex, ontvangt de filmmaker zijn bezoek in een non-descript kantoor, twee weken voor de wereldpremière van zijn verfilming van de Franse sciencefictionstrip Valérian et Laureline.

Ik dacht nog even na, over wat u gisteravond zei: a funny time in space. Zo gebruikelijk is het niet, dat sciencefictionblockbusters ook grappig zijn.

"En dat begrijp ik niet! (lacht) Het verleden, dat is bekend. En het heden, nou we moeten er doorheen. Maar de toekomst, de toekomst is een witte bladzijde met niks erop. Dus waarom zouden we ons niet voorstellen dat die toekomst opgewekt, kleurrijk en grappig is? Waarom maken we al die sci-fi films waarin het regent, het donker is, met een compleet depressieve held? Laten we wat lol maken! Niemand weet of we slagen, in de toekomst. Maar waarom niet? Het is alsof je twee weken vakantie opneemt en zegt: o, ik weet zeker dat het gaat regenen, dat het huisje beroerd is, de zee wild, we zullen vast geen lol hebben. Nee!

"Het is een filosofie, in zekere zin. Pessimistisch kunnen we altijd nog worden, dat zeg ik graag. Haha. Maar begin er niet mee."

Aan het begin van Valerian duikt Rutger Hauer op, heel even. Dat is niet voor niks.

"Rutger staat bekend als beroemdste buitenaardse figuur in de geschiedenis van de cinema. Dus ik dacht: we beginnen ermee dat hij de president is van de menselijke federatie, in de toekomst. Dat is ook mijn kleine hommage aan Blade Runner en mijn vriend Ridley Scott, van wie ik hou. Het was een genot met Rutger te mogen werken."

Ook castte u zangeres Rihanna als buitenaardse prostituee.

"Bubble, haar personage, is de ultieme artiest, een diva. Ze kan alles. Rihanna is de grootste ster op de planeet, vandaag de dag. Toen ik haar opperde bij mijn team, dacht niemand dat het me zou lukken. Maar ze dook erin. Het is ook redelijk veilig om met mij in zee te gaan, mijn track-record met actrices is vrij goed."

Stuitte u vaak op verzet, tijdens uw carrière?

"Altijd."

Mensen die zeiden: dit gaat niet Luc?

"Altijd. Met elke film. Ook bij The Fifth Element. Veel verzet is een goed teken, overigens. Het bewijst in elk geval dat wat je maakt ongewoon is. Bij een vervolg op een succesvolle film heb je dat niet. O, hoeveel heb je nodig? Je wilt het script niet lezen? Nee, prima. Echt? Dát begrijp ik niet. Maar iets nieuws, iets fris – dat begrijpen zij niet."

Wat is het verschil tussen een film van 100 miljoen euro of eentje van 200 miljoen?

"Niks. Bij voetbal zie je ook niet of iemand nou 2 of 20 miljoen kost. Ze moeten gewoon winnen, op het veld."

Maar u had Valerian niet kunnen maken voor de helft?

"Nee, dat gaat niet. Als dat kon, had ik het gedaan. Geld verandert verder niks, het is een werktuig. Toen we met Valerian begonnen, ontbrak er nog een stukje financiering. De bank zei: neeeuuh. Dus ik nam mijn complete salaris voor deze film op en ik zei: oké stop het er maar in, ik krijg het later wel. Dus ik heb de afgelopen drie jaar niks betaald gekregen. Het maakt me niet uit. Verandert het hoe ik werk? Nee. De vraag is: wil je het doen, wil je het zó graag doen dat je jouw salaris inlegt? Fuck yeah.

"Ik ben niet de eerste hoor. Toen James Cameron Titanic opnam en over het budget heen ging, deed hij hetzelfde. Weet je wat? Neem mijn percentage maar, pak mijn salaris. En toen maakte hij een geweldige film, dus hij had gelijk. Ik hoop dat ik ook gelijk heb."

Tijdreizende superagenten

Besson was 10 jaar toen hij de strip Valérian et Laureline ontdekte, de in 1967 voor het eerst gepubliceerde strip van illustrator Jean-Claude Mézières en schrijver Pierre Christin over twee ruimte- en tijdreizende superagenten, anno 2800. "Ik woonde buiten Parijs, op het platteland. Er was één tv-kanaal, geen muziek, geen video, geen internet, geen videogames… Plots las ik over een jongen en een meisje die door de ruimte reizen en buitenaardse wezens onder hun kont schoppen. Wow. Het was een eerste sluis naar avontuur, naar een andere wereld. Verder was er niks. Te jong voor een brommer."

Hoe lang mijmerde u al over het verfilmen van Valérian?

"Twintig jaar geleden begon dat, op de set van The Fifth Element. Mézières, de tekenaar van Valérian, werkte mee als ontwerper. Hij zei: Luc, waarom maak je deze onbenullige film? Waarom doe je Valérian niet? En ik had geen antwoord paraat. Dus thuis las ik de strip nog eens. En een dag later, op de set, zei ik tegen Mézières: omdat het onmogelijk is. En het wás onmogelijk, technisch. En wellicht was ik zelf ook nog niet sterk genoeg, had ik onvoldoende lef. Maar het zette zich wel vast in mijn hoofd. Elk jaar, als Mézières en ik wat dronken, vroeg hij me: ben je er klaar voor nu? Nee, zei ik dan. Zeven jaar geleden ging ik om. Misschien storten we neer, maar we doen het."

Wat was het moeilijkste?

"Dat het verhaal in de film 24 uur duurt, één dag. En dat we dus al zeven jaar over die 24 uur praten en denken. En je werkt met zoveel verschillende mensen aan zo’n film dat je bang bent dat de losse onderdelen niet passen. Alsof je iets bestelt in allerlei landen, om het thuis zelf in elkaar te zetten, dat het dan nét niet past. Dat is de angst. En die angst heb je elke dag. Elke ochtend lees ik het script weer, tot het punt waarop we die dag gaan filmen."

120 miljoen euro verlies

Besson staat op, rommelt wat aan de koffiezetautomaat in het keukentje, ploft weer neer op de bank. Vorige maand maakte zijn bedrijf EuropaCorp bekend dat het in zwaar weer was beland, nu recente films (waaronder The Circle) minder presteerden: 120 miljoen euro verlies over het afgelopen boekjaar. Valerian and the City of a Thousand Planets, met zo’n 200 miljoen dollar budget de duurste Europese speelfilm ooit gemaakt, kan de studio deze zomer redden, of opbreken.

Mensen noemen uw Valerian de grootste gok van uw carrière. Is dat zo?

"Nee, ik ben geen gokker. Ze zeggen dat, omdat de meeste mensen in mijn positie bang zouden zijn. Maar ik ben niet bang. Haha. De film is klaar. Hij bestáát, is hier. Dat is het. Dat is alles. Het is klaar."

U draagt zowel de artistieke als financiële verantwoordelijkheid.

"Het schilderij, dat telt. Dat is wat ons overleeft. En ik kan een lijst voor je maken van alle schilders die platzak waren en tóch schilderden. Dus geld is een bijkomstigheid. Meer niet."

Besson staat op, loopt naar de keuken en vult nog een mok koffie. Buiten staan twintig Franse journalisten, die hem vandaag ook nog willen spreken.

Veel geluk.

"Ik heb geen geluk meer nodig", zegt hij met een lachje. "Daarvoor is het te laat."

Valerian and the City of a Thousand Planets is nu te zien in de bioscoop. Lees hier onze recensie en het artikel over de stripreeks.