Sterrenkunde
Zoektocht naar aarde-achtige planeten gaat verder: waarnemingen live te volgen
Het team achter de Pale Red Dot-campagne, dat vorig jaar een planeet ontdekte bij de meest nabije buurster van onze Zon, zet zijn zoektocht naar Aarde-achtige planeten voort en start vandaag een nieuw initiatief. Dit heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO bekendgemaakt.
De Red Dots-campagne zal astronomen volgen terwijl die met ESO's 'exoplanetenjager' speuren naar planeten rond enkele van onze meest nabije stellaire buren: Proxima Centauri, de Ster van Barnard en Ross 154. ESO sluit zich aan bij dit Open Notebook Science-experiment - echte wetenschap die live wordt gepresenteerd - dat het publiek en de wetenschappelijke gemeenschap gaandeweg de campagne toegang geeft tot waarnemingsgegevens van Proxima Centauri.
Het wetenschappelijke team onder leiding van Guillem Anglada-Escudé van de Queen Mary University in London zal gedurende negentig nachten gegevens verzamelen en analyseren van ESO's High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (HARPS) en instrumenten van elders ter wereld. De fotometrische waarnemingen begonnen op 15 juni, de spectroscopische waarnemingen starten op 21 juni.
HARPS is een spectrograaf van ongekende nauwkeurigheid en de meest succesvolle ontdekker van lichte exoplaneten tot nu toe. Gekoppeld aan de 3,6-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht in het Chileense La Silla, speurt HARPS elke nacht naar exoplaneten. Daarbij wordt gelet op de minuscule schommelingen die een ster vertoont in reactie op de aantrekkingskracht van de eventuele planeet of planeten die om hem heen draaien. HARPS kan van een afstand van biljoenen kilometers schommelingen opmerken die zich in wandeltempo (3,5 kilometer per uur) voltrekken.
Proxima Centauri
Een van de sterren die bij Red Dots onder de loep worden genomen, is Proxima Centauri, waarvan wetenschappers vermoeden dat er meer dan één aardse planeet omheen cirkelt. Met een afstand van slechts 4,2 lichtjaar is Proxima Centauri de meest nabije buur van onze Zon. Het kan wel eens een van de meest geschikte plekken zijn om, met de geavanceerdere instrumenten van de nabije toekomst, naar leven buiten ons zonnestelsel te gaan zoeken, zegt ESO.
Eerder dit jaar maakte de organisatie met zetel nabij München bekend een samenwerking te zijn aangegaan met Breakthrough Initiatives, die tot doel hebben om de haalbaarheid aan te tonen van nieuwe technologie waarmee onbemande, ultralichte ruimtesondes snelheden van 20 procent van de lichtsnelheid kunnen bereiken. Zo'n 'nanosonde' zou naar de drie sterren van het Alfa Centauri-stelsel kunnen reizen en waarvan Proxima de dichtstbijzijnde is.
Rode dwergen
De beide andere sterren die tijdens de Red Dots-campagne worden waargenomen zijn de Ster van Barnard, een lichte rode dwerg op een afstand van zes lichtjaar, en Ross 154, een andere rode dwerg, op 9,7 lichtjaar. De Ster van Barnard is een populair object in veel sciencefictionverhalen en is ook voorgesteld als bestemming van toekomstige interstellaire ruimtemissies zoals het Daedalus-project.
De telescoopwaarnemingen zullen gepaard gaan met een publiekscampagne die gesteund wordt door ESO en andere instituten. Tijdens de Pale Red Dot-campagne werd het publiek wel op de hoogte gehouden van de ingezette wetenschappelijke middelen, maar de resultaten werden pas na zorgvuldige toetsing bekendgemaakt. Dit keer worden de waarnemingsgegevens van Proxima Centauri live getoond, geanalyseerd en besproken.
Via sociale media en een forum zullen samenwerkingsverbanden tussen beroeps- en amateurastronomen en bijdragen van geïnteresseerde burgers en wetenschappers worden aangemoedigd. Daarbij zullen ook hulpmiddelen van de American Association of Variable Star Observers (AAVSO) worden ingezet.
