Vraag van de week
Zijn we echt zo verslaafd aan onze smartphone?
Gebruikt u uw telefoon vaak langer dan u van plan was? Zeggen uw naasten weleens dat u te veel op uw telefoon zit? Vindt u het door uw smartphone moeilijk u te concentreren op studie of werk? Driemaal ‘ja’ wijst er volgens sommige psychologische tests op dat u verslaafd bent. Maar klopt dat wel?
Wanneer kan je iemand precies telefoonverslaafd noemen? Dat is het soort vragen waar digitale cultuuronderzoeker Mariek Vanden Abeele van de Tilburg Universiteit zich mee bezighoudt: “De cijfers hierover zijn een mijnenveld: de schattingen lopen uiteen van 1 tot wel 40 procent telefoonverslaafden.”
Vanden Abeele is van mening dat we telefoongebruik op dit moment te makkelijk als verslaving categoriseren: “Het probleem is dat de criteria voor telefoonverslaving vaak klakkeloos zijn overgenomen van de manier waarop we drugsverslavingen meten. Maar het betekent toch echt iets anders als je heroïne gebruikt om je stemming te verbeteren dan wanneer je sociale media gebruikt om je stemming te verbeteren. Praten met vrienden op sociale media kan een hele gezonde manier zijn om een beter humeur te krijgen.”
Vanden Abeele denkt dat we pas van problematisch gebruik kunnen spreken als het voldoet aan twee voorwaarden: “Ten eerste als je ernstig verlies van controle ervaart. Bijvoorbeeld als je het tijdens de begrafenis van je opa echt niet kan laten om op je telefoon te kijken.
“En ten tweede als het telefoongebruik ernstige problemen oplevert, dus dat het bijvoorbeeld ten koste gaat van je baan, je studie of je relatie.”
Wat blijft er over van al die ‘telefoonverslaafden’ als je die criteria aanhoudt? “Waarschijnlijk is dan minder dan 1 procent van de bevolking dusdanig verslaafd dat ze hulp nodig hebben van een professional”, aldus Vanden Abeele.
Grijstinten
Het is volgens de onderzoeker ook niet slecht om een beetje afhankelijk te zijn van je telefoon. “Ik ben immers ook afhankelijk van het openbaar vervoer om op mijn werk te raken.” Net zoals het openbaar vervoer handig is om ons van a naar b te brengen, helpen telefoons ons om te navigeren, onze bankzaken te regelen of contact met vrienden en familie te hebben.
Het draait dus allemaal om de balans. Hoe voorkom je dat die overhelt naar de verkeerde kant? “Bijvoorbeeld door bepaalde meldingen uit te schakelen. Of door je scherm op grijstinten te zetten. Er zijn dan geen felle kleurtjes meer om je aandacht te trekken.”
Tot slot zit het vinden van die balans volgens Mariek Vanden Abeele vooral in afspraken maken met jezelf en anderen over het gebruik. “Vraag jezelf eens af: zit ik nu op mijn telefoon omdat ik iets nuttigs aan het doen ben of niet?”
