Waarom doet die menstruatie elke keer zo’n pijn, en wat kan je eraan doen? ‘Slik geen paracetamol’

Er rust nog altijd een taboe op menstruatie. Ook vrouwen onderling praten er weinig over. Daarom is het volgens gynaecoloog Bertho Nieboer moeilijk in te schatten wat 'normaal' is. “In mijn onderzoek heb ik 43.000 vrouwen ondervraagd over hun menstruatie. Wat blijkt? Maar liefst 85 procent ervaart klachten zoals krampen, rugpijn en hoofdpijn. 38 procent wordt tijdens de menstruatie belemmerd in het functioneren. Zij kunnen bijvoorbeeld moeilijk hun werk doen.’ Voor mannen is het misschien moeilijk in te schatten wat een vrouw ervaart tijdens haar menstruatie. Wellicht helpt deze vergelijking van Nieboer. “Tijdens de menstruatie kan er tot 175 millimeter kwikdruk ontstaan in de baarmoeder. Dat is net zo strak als een bloeddrukmeter wordt opgepompt.” Je kunt je voorstellen dat het geen pretje is als je die om een orgaan hebt zitten.

Maar wat gebeurt er eigenlijk in het lichaam tijdens de menstruatie? Om dat te snappen, moet je weten dat het grootste gedeelte van de baarmoeder uit spiercellen bestaat. Nieboer: “Deze spiercellen kunnen ontspannen en samentrekken. De baarmoeder doorloopt daarbij een soort stappenplan: de menstruele cyclus. Aan het begin van de cyclus rijpt een eicel, zodat die klaar is voor bevruchting. In de tweede helft van de cyclus wordt het baarmoederslijmvlies steeds dikker, zodat het eitje zich in het slijmvlies kan nestelen als het bevrucht wordt. Wanneer er geen bevruchting plaatsvindt, wordt dat baarmoederslijmvlies weer afgebroken. Dat veroorzaakt de krampen en bloedingen.”

Nu je weet dat de baarmoeder een spier is, snap je wellicht ook hoeveel pijn het kan doen. Vergelijk het maar eens met kramp in je kuit. Je kunt een baarmoeder alleen niet, zoals een kuit, even lekker strekken. En er is nog een reden waarom ongesteld zijn pijn doet, vertelt Nieboer. “Dat zijn de prostaglandines. Dit zijn stofjes die tijdens de menstruatie in hoge mate voorkomen. Deze zorgen voor samentrekkingen van de baarmoederspiercellen en het vernauwen van de bloedvaatjes, wat ook weer voor pijn zorgt. Ze werken bovendien op de zenuwen en sturen pijnsignalen naar de hersenen. En tot overmaat van ramp blijven prostaglandines niet alleen in de baarmoeder. Ze kunnen zich via het bloed verspreiden naar andere lichaamsdelen. Daardoor kun je bijvoorbeeld last hebben van hoofdpijn tijdens je ongesteldheid.”

Er zijn gelukkig zeker wel dingen die je kunt doen tegen menstruatiepijn. Zo kan het volgens Nieboer geen kwaad om de anticonceptiepil of minipil te slikken zonder stopweek. Ook een hormoonspiraaltje kan helpen. Dit zorgt dat het baarmoederslijmvlies minder dik wordt.

Nieboer heeft ook nog een tip als het gaat om pijnstillers. “Slik geen paracetamol als je pijn hebt door je menstruatie. Dat werkt namelijk niet op de prostaglandines. Neem liever Ibuprofen of Naproxen.”