Voor het eerst geen sneeuw maar regen waargenomen op hoogste punt Groenlandse ijskap

’s Werelds grootste eiland Groenland, gelegen in het noordpoolgebied, is voor tachtig procent bedekt met ijs. Op het hoogste punt van de Groenlandse ijskap is geen berg te bekennen: het is een uitgestrekte hoogvlakte van 1,7 miljoen vierkante kilometer ijs.

Het kwik steeg er afgelopen weekend voor de derde keer dit decennium boven het vriespunt, maar voor het eerst viel daarbij ook regen. Vroeg in de morgen begonnen de druppels te vallen, rapporteren medewerkers van het National Science Foundation’s Summit Station, het enige kamp in Groenland waar het hele jaar door staf aanwezig is. Negen uur na de eerste druppels zakte de temperatuur weer onder het nulpunt.

Straalstroom

De hoge temperaturen in Groenland hebben te maken met de zogeheten straalstroom. Dat is een harde wind die ontstaat op de scheidslijn tussen koude lucht boven het poolgebied en warme lucht uit de tropen. Ten noorden van de straalstroom is het wat koeler, ten zuiden ervan warmer. De plek waar zo’n straalstroom waait, fluctueert: soms ligt de scheidslijn wat noordelijker, soms wat zuidelijker. In Groenland heeft de straalstroom nu een afwijking naar het noorden, waardoor het er veel warmer is dan gewoonlijk.

“Een proces zo oud als het begin van de meteorologie”, zegt Peter Kuipers Munneke, meteoroloog aan de Universiteit Utrecht. Maar nu de temperaturen door klimaatverandering stijgen, is er een grotere kans dat de drempel overschreden wordt en de temperatuur boven de nul schiet. Met als gevolg: regen.

Hittegolf

Ondanks de regen van dit weekend viel het dit jaar mee met de dooi op Groenland. Het was er relatief koel en er smolt minder ijs dan de afgelopen jaren. Op de lange termijn is het een ander verhaal: ten opzichte van de jaren ’90 is de hoeveelheid ijsverlies verzesvoudigd.

Kuipers Munneke over de huidige warmte op Groenland: “Voor het hoogste punt van Groenland is dit een uitzonderlijke hittegolf. Als er geen pak ijs van ruim drieduizend meter hoog had gelegen, dan hadden we temperaturen gezien zoals in Canada eerder dit jaar. Door de klimaatverandering wordt het waarschijnlijk dat we dit soort warmterecords vaker gaan verbreken.”