Staat de vergaderzaal van de toekomst in het ‘metaverse’ van Facebook? We deden de test

Vroeg in haar presentatie valt Lien Ceulemans, country leader voor België bij het Amerikaanse techbedrijf Salesforce, zonder audio. Een handgebaar vanuit de zaal helpt niet om die boodschap over te brengen. Dus maak ik een post-it aan met “We horen je niet!” in koeien van letters, en vergroot ik dat plakbriefje met een flukse beweging van mijn handen tot een torenhoge, in de lucht zwevende, zalmroze monoliet.

Het is geen magie die me dat toelaat, het is technologie. Een cartooneske avatar van mezelf zit, net als Ceulemans en een tiental anderen, in Glue, een online ontmoetingsplaats in virtual reality waarin Salesforce een aantal eigen locaties heeft gebouwd. Zoals een etage van de Salesforce Tower, met zicht op de baai van San Francisco.

Het is een ervaring die snel haar naden laat zien. Een collega vloog door een bug bijvoorbeeld constant als een hoogtechnologische Speedy Gonzales door het decor. Sowieso houdt de VR-bril die we hiervoor dragen, de Oculus Quest 2, het maar net twee uur uit op een opgeladen batterij. En notities nemen op papier is onmogelijk met die bril op het hoofd, terwijl het toetsenbordje dat de bezoekers kunnen aantikken om binnen de virtuele wereld dingen te noteren ook virtueel onwerkbaar is.

Menens

En toch is het hen menens. Salesforce, een bedrijf dat wereldwijd CRM-systemen (customer relationship management, oftewel systemen voor het beheren van klantenrelaties) levert voor 150.000 bedrijven, heeft 150 van die brillen ingekocht voor zijn Europese afdeling. Ze zien het als een alternatief voor steriele Zoom-meetings. Nick Botter, chief innovation officer voor Europa bij Salesforce, haalt een recente meeting met Europese cliënten aan, die in deze virtuele ruimte werden ontvangen: twee sprekers voerden een presentatie vanuit München en Londen, met klanten die inlogden vanuit Hull, Warschau, Helsinki, Stockholm, en ergens in het noorden van Noorwegen. “We hebben nieuwe manieren nodig om dichte interactie te hebben met medewerkers en klanten”, zegt hij. “Dit is het beste van twee werelden: je hebt menselijke interactie in dezelfde ruimte, en het is digitaal.”

Wordt dit nu dus ‘het nieuwe vergaderen’? Het blijft – zelfs voor ondergetekende, met al een paar duizend videogame-ervaringen achter de kiezen - een infantiele bedoening. Hoe ga je in zo’n omgeving een pittiger gesprek hebben, of iemand ontslaan? “Sommige dingen bespreek je natuurlijk nog altijd het beste face to face”, zegt Botter. “Maar je komt er verder mee dan je denkt. Er zijn bijvoorbeeld ruimtes die ontworpen zijn voor gesprekken met slechts twee personen.”

Second Life

De geschiedenis herhaalt zich. Een jaar of vijftien geleden moest onlinewereld Second Life de nieuwe online ontmoetingsplaats worden. Na twee jaar liep die gehypete virtuele wereld weer leeg.

Misschien, zo stelde de Amerikaanse mediaprofessor David Karpf in technologieblad Wired, geven we dat metaverse (virtuele wereld, red.) gewoon te veel krediet. Virtuele werelden duiken al bijna 40 jaar op in fictie: romans als Neuromancer van William Gibson (1984) en films als The Matrix (1999) en The Lawnmower Man (1992), masseerden het idee in ons collectieve hoofd. Misschien, schreef Karpf, is de wereld daardoor geconditioneerd om te geloven dat dit de toekomst is.

Maar er zit nog een andere dimensie in deze VR-vergadering. Het daagt me wanneer ze eindigt met een virtueel kampvuur waarop virtuele marshmallows worden geroosterd: als veredelde teambuilding-ervaring kan het misschien wel. “Het heeft niet alleen een functioneel doel”, zei Ceulemans al aan het begin van de ontmoeting. “Uiteraard spelen we ook de fun factor van het systeem uit.”