Siberische 'poort naar de hel' groeit aan alarmerend tempo. En dat kan zware gevolgen hebben

De Batagaika-krater, gelegen in het oosten van Siberië, is met zijn indrukwekkende omvang de grootste in zijn soort: bijna 1 kilometer lang en zo'n 86 meter diep. Die afmetingen zullen snel achterhaald zijn, zo schrijft de BBC, want de krater groeit aan een razendsnel tempo.

Uit de lagen die zichtbaar worden, kunnen wetenschappers onderzoek doen naar hoe de wereld er ooit uitzag. Anderzijds geeft het tempo waaraan de krater groeit aan welke impact de klimaatverandering op de aarde en zijn permafrost heeft.

Ontbossing

De krater ontstond in de jaren 60. Door ontbossing warmde de grond er sneller op, wat de permafrost deed smelten en de grond deed inzakken.

Sindsdien houden wetenschappers de krater met argusogen in de gaten. Uit een nieuwe studie, die in februari 2017 werd gepubliceerd in het wetenschapstijdschrift Quaternary Research, blijkt dat men met de lagen die nu blootliggen 200.000 jaar klimaatgeschiedenis kan analyseren.

Als de permafrost op dezelfde manier op warmte reageert als na de laatste ijstijd, kunnen we ons verwachten aan het ontstaan van meer instortingen, bekkens en meren.

_{Lees verder onder de afbeelding.}

Verontrustende gevolgen

Frank Günther, onderzoeker aan het Alfred Wegener Instituut in Potsdam, volgt de groei van de krater al sinds een decennium op via satellietbeelden. Tijdens die jaren is de hoofdmuur van de krater met gemiddeld 10 meter per jaar gegroeid. In warme jaren liep die groei soms op tot 30 meter. Günther is er ook van overtuigd dat de zijkant van de krater tijdens de zomermaanden een naburige eroderende vallei zal bereiken. Volgens de wetenschapper is het "erg waarschijnlijk" dat dit de groei van de krater nog zal versnellen.

"We hebben de voorbije jaren niet veel versnelling of vertraging van de groei gezien. De krater groeit voortdurend", aldus Günther. "Dat betekent dat de krater elk jaar dieper en dieper zal worden." En dat kan wel een verontrustende gevolgen hebben.

CO2

De permafrost houdt heel wat koolstof vast, die al duizenden jaren onder de grond zit. "Globaal geschat zit er evenveel koolstof in permafrost als in de atmosfeer", zegt Günther. Doordat de permafrost smelt, wordt de koolstof blootgesteld aan microben, die het consumeren en zo methaan en CO2 produceren. Die broeikasgassen komen dan in de atmosfeer terecht, waardoor de opwarming van de aarde nog versneld wordt.

"Positieve feedback", zo legt Günther uit. "Opwarming versnelt opwarming. Dat slaat dan mogelijk over op andere plaatsen. Het is niet enkel een dreiging voor de infrastructuur. Niemand kan deze ontwikkeling stoppen. Er is geen bouwkundige oplossing om de ontwikkeling van dergelijke kraters te stoppen."

Het lijkt er niet naar dat de groei van deze krater in de nabije toekomst een halt toegeroepen zal worden. Een verontrustende voorspelling voor de rest van het Siberische permafrost.