Nieuws
Ruimtesonde Solar Orbiter maakt ongeziene beelden van de zon
De Europees-Amerikaanse ruimtesonde Solar Orbiter heeft nooit eerder geziene beelden van de zon gemaakt. Zonnevlammen en -uitbarstingen en de polen van de zon werden op beeld vastgelegd toen het ruimtetuig op 26 maart ‘dicht’ langs de zon vloog.
De missie, een samenwerking tussen de NASA en de ESA, leverde al eerder spectaculaire beelden op, maar nooit eerder naderde de Solar Orbiter de zon van zo dichtbij. Het vaartuig vloog op ongeveer 50 miljoen kilometer langs de zon - dat is ongeveer een derde van de afstand van de zon tot de aarde.
Het hitteschild van de Solar Orbiter bereikte tijdens de doortocht een temperatuur van ongeveer 500 graden Celsius, maar functioneerde zoals verwacht en beschermde het ruimtevaartuig en de wetenschappelijke instrumenten aan boord. En dat leverde een schat aan nieuwe beelden op.
“De beelden zijn echt adembenemend”, zegt de Belgische onderzoeker David Berghmans, hoofdonderzoeker van de Extreme Ultraviolet Imager, de telescoop waarmee de nieuwe foto’s zijn genomen. België leidt het onderzoek omdat de ruimtetelescoop grotendeels in ons land gebouwd is. “Niemand heeft de corona (de buitenste atmosfeer van de zon, red.) ooit in zo’n detail gezien.”
Zonnecyclus
Alle gegevens die verzameld werden, zullen nu geanalyseerd worden. Dat moet inzichten opleveren over het gedrag van de zon, en de invloed daarvan op onder andere de aarde. Zonnevlammen en -uitbarstingen kunnen bij ons bijvoorbeeld gevolgen hebben voor het elektriciteitsnet, satellieten en luchtvaartmaatschappijen.
Daarom is het belangrijk om de zonnecyclus te begrijpen. Elke elf jaar voltooit de zon een cyclus van rustige en stormachtige activiteit. De huidige cyclus is begonnen in december 2019. Het volgende zonnemaximum, wanneer de activiteit piekt, wordt verwacht in juli 2025.
Een onverwachte ontdekking die de doortocht alvast heeft opgeleverd, kreeg de naam ‘de egel’ (foto bovenaan dit artikel). Op de foto zijn over 25.000 kilometer uitsteeksels van heet gas te zien die naar alle richtingen gaan. Een verklaring voor wat dit zou kunnen zijn of hoe het verschijnsel zich in de corona heeft gevormd, is er nog niet.
Er is ook een filmpje van een actief gebied op de zon, waar het magnetisch veld lussen doet ontstaan die opstijgen in de atmosfeer. Het gas dat rond de lussen beweegt, koelt af en creëert zonneregen.
In de komende jaren zal de Solar Orbiter steeds dichter bij de zon komen. Op 13 oktober volgt al een nieuwe flyby: dan passeert het ruimtetuig op zo’n 43 miljoen kilometer van de zon.
