Reizen we in de toekomst naar een parallel universum, zoals in Stranger Things?

In de televisieserie Stranger Things kunnen de personages reizen naar ‘The Upside Down’, een soort horrorversie van de vertrouwde werkelijkheid. Ook in films en televisieseries als Sliders, Donnie Darko en Event Horizon speelt reizen naar parallelle universa een doorslaggevende rol.

Er bestaat een wereld waarin de dinosauriërs nooit zijn uitgestorven, waarin Hitler de Tweede Wereldoorlog won en waarin de aarde nooit geboren werd. En naast alle werelden waarin je niet bestaat, bestaan er ook talloze met andere versies van jou. Eentje waarin je een ander beroep beoefent, of een ander liefdesleven leidt, bijvoorbeeld, of waarin je simpelweg besloot een verschillend paar schoenen te kopen. Het maakt eigenlijk niet uit hoe klein de keuze of de kans, volgens sommige natuurkundetheorieën splitst het universum zich op dat moment in twee nieuwe varianten.

Of zulke alternatieve werkelijkheden echt bestaan, is een open vraag. In de wetenschap is iets pas zeker wanneer je het experimenteel hebt kunnen bewijzen. Dat is met dergelijke parallelle universa nog nooit gelukt.

Wat wel zeker is? Het bestaan ervan borrelt telkens weer omhoog uit de wiskundige formules die fysici gebruiken om de werkelijkheid te beschrijven. Of het nu een uithoek van de quantumfysica is, of een speculatieve uitbreiding van de snaartheorie, die de wereld op het allerkleinste niveau beschrijft als bestaand uit minuscule trillende snaartjes, steeds stuitten fysici weer op parallelle werkelijkheden als verklaring voor wat die formules vertellen.

Wat al die werelden gemeen hebben, is dit: stap zo’n alternatieve werkelijkheid binnen en wat je ziet is (subtiel of opvallend) anders dan de wereld waarin je nu leeft. Je kunt er net zo goed een mistige horrorwereld treffen à la Stranger Things als eentje die nauwelijks van de onze te onderscheiden is.

Zullen we dan ooit een kijkje kunnen nemen in al die andere werkelijkheden, en onze dubbelgangers daar – als ze überhaupt bestaan – de hand kunnen schudden? In veel sciencefiction kan dat. Je maakt simpelweg een poort naar die andere werkelijkheid, stapt erdoorheen en je bent er.

Kan dat? Het ligt eraan welk soort parallel universum je naartoe wil, want natuurkundigen kennen steeds meer – theoretische – soorten. Sommige parallelle werkelijkheden zijn oneindig ver weg in de ruimte, andere slechts enkele millimeters van ons verwijderd, maar zijn normaliter desondanks net zo ontoegankelijk.

Een kijkje nemen op zulke plekken lukt alleen als we de meest speculatieve krochten van de fysica induiken. Zo verschijnen geregeld verse vakartikelen die speculeren hoe je bepaalde soorten parallelle werelden met elkaar kunt verbinden, of hoe je ze op z’n minst kunt bekijken zonder er fysiek heen te reizen.

Bijna altijd gebruiken fysici daarvoor wormgaten, tunnels door ruimte en tijd, die zelf ook nog altijd niet bewezen zijn. Toch zijn het precies dat soort wormgaten die ook de makers van sciencefictionseries als Stranger Things gebruiken om hun alternatieve werkelijkheden toegankelijk te maken. Maar of ook wij leven in een universum waarin dat soort reismethoden ooit daadwerkelijk beschikbaar komen, dát blijft nog even afwachten.