Onze peuters stappen later

Het is een zogenaamde 'motorische mijlpaal': op welke leeftijd kan een kind zelfstandig stappen? Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is dat op 12 maanden. De WHO baseert zich daarvoor op specifieke onderzoeken in Noorwegen, Oman, Ghana, India, Brazilië en de VS. Uit een onderzoek van de vakgroep Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie (UGent) blijkt nu dat Vlaamse kindjes ruim boven dat gemiddelde zitten. Voor een masterproef werd de motorische ontwikkeling van 77 baby's gevolgd vanaf de leeftijd van 4 maanden tot het moment waarop ze zelfstandig konden stappen. Het gemiddelde ligt boven de 13 maanden, ruim een maand trager dan de internationale maatstaf.

"Ik wil de precieze leeftijd waarop de kindjes in ons onderzoek begonnen te stappen liever niet gepubliceerd zien", zegt professor Hilde Van Waelvelde, die de masterproef begeleidde. "Ik weet uit ervaring dat ouders zich dan blindstaren op dat getal. Als hun kind twee of drie maanden na het verstrijken van die periode nog niet loopt, schieten ze in paniek. Maar dat is helemaal niet nodig, het ene kind is sneller dan het andere om te stappen, dat zal altijd zo zijn. Het belangrijke is dat we, na een eerste studie in 2010, opnieuw en nu met meer precisie aangetoond hebben dat onze Vlaamse kinderen een pak trager zijn met stappen dan hun leeftijdsgenootjes in vele andere landen."

Hoe dat komt? De verklaring is tweeledig. Onze kinderen worden, om te beginnen, nog te vaak op hun rug gelegd. "Kind & Gezin raadt aan om kinderen op hun rug te leggen om te slapen. Goed advies, want heel efficiënt in de strijd tegen wiegendood. Maar de campagne 'Slapen doe je op je rug' leidde ertoe dat kinderen ook wakker meer op hun rug werden gelegd. Dat vertraagt hun ontwikkeling: ze zouden beter zo vaak mogelijk op hun buik worden gelegd om te spelen, zodat ze sneller leren rollen, sluipen en kruipen. Baby's zijn van nature nieuwsgierig, alleen: op je rug zie je niet zo veel. Als je op je buik ligt en je hoofd opheft, zie je al veel meer. Gelukkig is het advies inmiddels aangepast: 'Slapen doe je op je rug - spelen op je buik'. Samen met onze studenten hebben we trouwens een website gemaakt (www.vooruitopdebuik.be) die toont hoe kinderen aangemoedigd kunnen worden om meer op hun buik te spelen."

Bij Kind & Gezin zijn ze niet verrast door de resultaten van de masterproef aan de UGent. "Uit eerder onderzoek wisten we al dat Vlaamse baby's van acht maanden een minder goed ontwikkelde grove motoriek hebben dan te verwachten op die leeftijd", zegt woordvoerster Leen Du Bois. "Ook wij maken de ouders er attent op dat een baby niet altijd op zijn rug moet liggen als hij wakker is. Door hem op zijn buik te leggen, kan hij zijn arm-, nek- en rugspieren goed oefenen. Het belang van wisselende houdingen kan niet genoeg beklemtoond worden. Om het met onze campagneslogan te zeggen: 'Bewegende baby's hebben een stapje voor'."

Maxicosi

Onze baby's liggen niet alleen te vaak op hun rug, ze zitten ook te lang. "Onze masterproef toont een verband aan tussen het gebruik van zithulpmiddelen en het tempo van de motorische ontwikkeling", zegt professor Van Waelvelde. "Verder en diepgaander onderzoek is zeker nodig, maar ik zou nu toch al durven op te roepen om autostoeltjes alleen te gebruiken in de auto. Je ziet dat die maxicosi's met het juiste onderstel omgevormd kunnen worden tot wandelwagentjes, dat je er speelgoed op kunt monteren. Kinderen zitten, eten en slapen soms vele uren per dag in zo'n stoeltje. Dat heeft een negatieve invloed op de ontwikkeling van hun buik- en rugspieren."

Bovendien riskeert een kind afplatting van het hoofd wanneer het te vaak in een autostoeltje zit - net als wanneer het te veel op zijn rug ligt, klinkt het bij Kind & Gezin. "We onderschrijven hier helemaal het advies van de onderzoekers aan de UGent: gebruik een maxicosi alleen in de auto."

Uiteindelijk leerden alle baby's die in het onderzoek aan bod kwamen, wel stappen. Maakt het dan zo veel uit dat het wat langer duurt eer ze die eerste pasjes zetten? "Daar heeft de wetenschap nog geen antwoord op", aldus professor Van Waelvelde. "Wij vermoeden alleszins dat de kwaliteit van de motorische ontwikkeling van baby's een invloed heeft op hun bewegingskwaliteit als kleuter en als kind op lagereschoolleeftijd. En aangezien de fysieke fitheid van onze kinderen afneemt en zwaarlijvigheid toeneemt, geldt 'jong geleerd, oud gedaan' allicht ook hier."