Ontmaskering van onze verste metgezel

Een kleine stap voor een ruimtesonde, een grote sprong voor het planeetonderzoek. De Amerikaanse New Horizons vloog vandaag om 13.49 uur onze tijd op 12.500 kilometer afstand langs Pluto en zijn grote maan Charon. In korte tijd veranderde de verre dwergplaneet van een onooglijk lichtstipje in een wonderlijke wereld met kraters en sneeuwvlakten.

Samen met duizenden kleinere ijsdwergen maakt Pluto deel uit van de Kuipergordel - een brede band van bevroren overblijfselen uit de ontstaansperiode van de planeten. Onderzoek aan Pluto en zijn manen moet nieuw licht werpen op de geboorte van het zonnestelsel.

De eerste resultaten zijn al veelbelovend. Pluto blijkt een slag groter te zijn dan gedacht: 2.370 kilometer in middellijn in plaats van ruim 2.300. Het oppervlak ziet er veel jonger en 'verser' uit dan dat van Charon - misschien door geologische activiteit, maar zeker ook door de invloed van het 'weer' op Pluto: methaan en stikstof in de zeer ijle dampkring slaan tijdens de lange, koude Plutowinter als rijp neer op het oppervlak. 'Het ziet er naar uit dat het regelmatig sneeuwt op Pluto', aldus onderzoeksleider Alan Stern. ^{(lees verder onder de foto)}

Waterval aan informatie

New Horizons deed er 9,5 jaar over om Pluto te bereiken - ongeveer vijf miljard kilometer, met een snelheid van 50 duizend kilometer per uur. Ondanks die enorme afstand en reistijd lukte het om met een precisie van zo'n honderd kilometer binnen één minuut nauwkeurig langs de stijf bevroren ijsbal te vliegen.

Het zal nog lang duren voordat alle foto's en meetgegevens naar de aarde zijn doorgeseind, vooral vanwege de trage radioverbinding met de verre ruimtesonde. 'Pas najaar 2016 zullen de laatste meetgegevens op aarde aankomen', zegt Stern. 'Dit is het begin van een zestien maanden durende waterval aan informatie.' De allerscherpste foto's, gemaakt rond het moment van dichtste nadering, worden vanavond verwacht.

Voorlopig moeten wetenschappers het nog even doen met een opname die gisteren rond 22.00 uur Belgische tijd werd gemaakt, vanaf 766 duizend kilometer afstand. Daarop zijn wel al details van een paar kilometer groot zichtbaar - en een kolossaal hartvormig gebied met een lichte tint en zo te zien vrijwel geen reliëf.

Landen we volgende keer?

New Horizons vliegt inmiddels weer met hoge snelheid bij Pluto vandaan. In 2019 brengt hij nog een bezoek aan een veel kleinere ijsdwerg in de buitendelen van het zonnestelsel, daarna vliegt hij de sterren tegemoet. Onderzoeksleider Stern liet gisteren weten dat hij plannen heeft voor een Plutolander, maar dat is nog verre toekomstmuziek.