‘Onbeschaamde ambitie’ moet chaotische klimaattop in Glasgow redden

Met nog een paar dagen te gaan overheerst de chaos in Glasgow. Maar klimaattopveteranen houden de moed erin. Zij hopen dat de ‘onbeschaamde ambitie’ die het klimaat moet redden er zijn weg vindt naar de onderhandelaars.

Het hoopgevende aan de chaostheorie is dat achter schijnbare wanorde een systeem schuilgaat dat ordelijk tot resultaat leidt. Het is een laatste houvast voor de deelnemers deze week aan de klimaattop in Glasgow, waar de chaos overheerst en het uitzicht op succes nog ver weg is.

Ruim 40 duizend mensen zijn geaccrediteerd voor deze 26ste VN-klimaattop, onder wie 14.124 lobbyisten van allerhande organisaties en 22.274 delegatieleden van de bijna 200 deelnemende landen. Daarnaast is er een technische staf van 4.000 medewerkers, zijn er bijna 4.000 journalisten aanwezig, plus een paar duizend veiligheidsbeambten, bar- en restaurantmedewerkers en schoonmakers. Alles bij elkaar circa 50 duizend mensen.

Gelukkig zijn die niet allemaal tegelijk in het congrescentrum. Zodra het bezoekersaantal ruim door het plafond van 10 duizend schiet, gooit de organisatie de deur dicht vanwege covidrestricties. Maar ook dan zijn het er veel, te veel. Lange rijen voor een badge, koffie, een broodje, het toilet. Journalisten op de grond, omdat er geen stoelen meer zijn. Het voelt alsof de inwoners van Haarlem en Amsterdam – bedreigd door de stijgende zeespiegel – alvast massaal zijn uitgeweken naar die ene terp op Marken. Vriendelijker worden de mensen er niet van.

‘Obama komt eraan!’

Te midden van die zinderende bijenkorf ontstaat soms logistieke kortsluiting. Het begint met een paar alerte deelnemers – ‘Obama komt eraan!’ – waarna binnen een paar minuten een paar honderd journalisten en lobbyisten een uur staan te wachten op de voormalige VS-president, die zich inderdaad twee seconden laat zien (gejuich!) als hij de trap afkomt op weg naar een ontmoeting. Een uur later herhaalt het tafereel zich omdat Obama weg moet, of misschien gewoon even naar de wc.

Even later loopt de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry onbekommerd en bellend door het congrescentrum. Op weg naar een van de zaaltjes waar écht wordt onderhandeld. Zijn ‘dear friend Barack’ amuseert ondertussen de plenaire zaal met een speech van 45 minuten. Obama spreekt de juiste woorden (‘Dit kost tijd, tijd die we niet meer hebben.’), roept op tot redelijkheid (‘Ook halfbakken compromissen duwen de zaak vooruit.’) en vraagt de jongeren vooral boos te blijven. Hij krijgt een ovationeel applaus, vragen zijn niet mogelijk. Iemand had hem kunnen voorhouden dat als hij in 2009 niet hoogstpersoonlijk (samen met de Chinezen) de klimaattop in Kopenhagen om zeep had geholpen, Glasgow een feestje was geweest.

Autosalon

Dinsdagochtend draaft Kerry op in de ‘paviljoenen’, een soort autosalon voor landen en organisaties die zich willen laten horen en zien op de klimaattop. ‘De grootste uitdaging waar we voor staan is het nakomen van onze beloften’, zegt Kerry tegen een gehoor van krap vijftig mensen. Voor de protesterende ‘kids out there’ heeft de 77-jarige Amerikaan ook een boodschap: ‘Wij zijn het antwoord.’

Iets verderop in het Beneluxpaviljoen is het rustiger: drie mannen op het podium (‘Investeren in herstel’), vier in de zaal. Bij de Deense buren (‘Deense reis naar hernieuwbare energie’) is meer aanloop, maar dat komt mogelijk ook omdat de koffiebar er tegenover zit.

Dan is er het Resilience Lab voor een ‘holistische ecosysteem-aanpak’ voor de gezondheid en het welzijn van de mens. Een kwestie van het omdraaien van de productiesystemen (geen afval), verzekert de vertegenwoordiger. ‘En niemand heeft gelijk’, weet ze ook. ‘Sta open.’

The Cryosphere ijvert voor behoud van alles wat bevroren is op aarde, bij de Zuid-Afrikaanse stand worden ‘veel steentjes in de vijver gegooid’, en de Verenigde Arabische Emiraten hebben zonder twijfel het meest glimmende paviljoen. Een beetje weggedrukt zit Nuclear for Climate, een club die hamert op de bedrijfszekerheid van kerncentrales (niet afhankelijk van wind of zon) en afwezigheid van CO2-uitstoot. En dat radioactieve afval moeten we niet overdrijven: een half koffiebekertje per jaar.

Klimaattopveteranen vertellen dat alle mooie geluiden in de paviljoenen maar mondjesmaat doordringen in de onderhandelingskamers. Behalve die van de fossiele energielobby: die is rijkelijk vertegenwoordigd in delegaties van olie- en gasproducerende landen. De Britse klimaattopvoorzitter Alok Sharma heft al dagen de handen in de lucht bij de aanhoudende kritiek op deze oververtegenwoordiging: ‘Wij stellen die delegaties niet samen.’

Diezelfde veteranen vormen een optimistische noot in de moedeloos stemmende chaos. Dit is nu eenmaal een VN-top, zeggen ze. Dat betekent dat 200 landen – met consensus – een akkoord moeten bereiken. De EU lijkt plots een kinderboerderij.

‘Het wordt nog een hele toer’

Juist kleinere landen profiteren van de vereiste consensus. Daarmee staat premier Mia Mottley van het eiland Barbados (290 duizend inwoners) op gelijke voet met president Joe Biden van de VS, althans in theorie: de kleine eilandstaten zien dat zelf anders. Niettemin wordt hun stem in VN-verband beter gehoord dan erbuiten.

‘Het wordt nog een hele toer’, erkent voorzitter Sharma dinsdagmiddag. Nieuwe rapporten dat de temperatuurstijging oploopt naar 2,7 graden – ruim boven de 1,5 graad uit het Parijse klimaatakkoord – nopen volgens hem tot ‘onbeschaamde ambitie’. De burgers zullen ‘verbolgen’ zijn als er vrijdagavond geen overtuigend resultaat ligt, zei Sharma. ‘De komende twee dagen moeten we echt in een hogere versnelling gaan.’