Nieuwe scans tombe Toetanchamon bevestigen ruimtes

Dat was vandaag de ietwat teleurstellende uitkomst van een persconferentie in Egypte over het beroemdste graf uit de Egyptische oudheid.

Radarexperts zijn afgelopen avond en nacht tien uur bezig geweest met het onderzoek, zo maakten vertegenwoordigers van de Egyptische overheid bekend. De wetenschappers zouden goede meetresultaten hebben verkregen. De komende weken worden die nader geanalyseerd, om volgende maand op een internationaal congres te worden besproken.

Onontdekt graf Nefertiti

De tombe uit de 14de eeuw voor Christus kwam de afgelopen weken volop in de belangstelling te staan toen er steeds sterkere aanwijzingen opdoken dat zich achter twee van de wanden nog onbekende holle ruimtes bevinden. Zo zijn op gedetailleerde reliëfscans van de muren heel vaag de omtrekken van afgesloten deuren zichtbaar. Later werden de ruimtes bevestigd door metingen met een bodem penetrerende radar.

Wat er precies achter de muren zit, is minder duidelijk. Sommigen houden het op onafgemaakte ruimtes; volgens de meest gedurfde verklaring, van de Brits-Amerikaanse egyptolooog Nick Reeves, gaat het om het nog onontdekte graf van Nefertiti, een legendarische koningin uit dezelfde periode. Dat zou onder meer verklaren waarom Toetanchamons graf zo klein is en de inrichting lijkt te hebben van een vrouwengraf, aldus Reeves.

Weggelachen claim

De meeste serieuze egyptologen lachen die claim echter weg. Zo lagen er in Toetanchamons graf veel tweedehands grafgiften afkomstig uit de tombe van Nefertititi. Dat bewijst dat Nefertiti's grafkamer zelfs in de dagen van Toetanchamon al niet meer intact was.

In de Egyptische krant Al Ahram liet de nieuwe minister voor Oudheidkundige zaken Khaled el Enany gisteren al doorschemeren terughoudend te willen zijn bij het onderzoek. Zo wees El Enany, een in Frankrijk opgeleid academicus, geruchten dat er al een plan zou bestaan om een gat naar de ruimtes te boren af als onzin.

"Hoewel de verkenningen de goedkeuring hebben van het permanente wetenschappelijke comité van het ministerie, wil ik niet op de zaken vooruit lopen", aldus El Enany, op werkbezoek in Karnak. "Vanwege mijn scholing, en de waarde die ik hecht aan wetenschappelijke geloofwaardigheid, zullen we kennisnemen van de uitkomsten van het onderzoek. Hoe we het project daarna aanpakken, wordt dan pas bestudeerd."

Toet als achtjarige aan de macht

Dinsdag kwam het eerdere radaronderzoek onverwacht onder vuur te liggen. De radarbeelden, gemaakt door een commercieel werkende Japanse onderzoeker, zouden voor velerlei uitleg vatbaar zijn, klaagde onder meer hoogleraar Lawrence Conyers van de Universiteit van Denver, een wereldexpert op het gebied van radar-archeologie. Bovendien is het gesteente in het Dal der Koningen van nature poreus, zodat eventuele holtes weinig zeggen.

"Op het oog is er van deze zogenaamde anomalieën in de ruwe gegevens weinig te zien", zei Conyers tegen de Amerikaanse wetenschapsnieuwssite Live Science. "Mijn advies aan de mensen die deze metingen verzamelen is dat ze de ruwe data vrijgeven ter beoordeling door andere grondradarexperts, voordat ze de oudheidkundigen toestaan om persconferenties te geven over alle rijkdommen die in deze veronderstelde tombes zouden zitten." Overigens geldt Nick Reeves als een integere egyptoloog, met veel kunsthistorische kennis van oude koningsgraven.

Toetanchamon was naar men aanneemt een stiefzoon van Nefertiti: verwekt uit een liaison van Nefertiti's man Achnaton en een van diens naaste familieleden. Nog maar een jaar of acht was Toet toen hij aan de macht kwam. De kindfarao, altijd al een ziekelijke jongen met een misvormde rug en voet, stierf als 18- of 19-jarige, vermoedelijk door malaria of wondinfectie.