Midden mei, en Zuid-Europa kreunt onder de hitte: 43 graden in Spanje, ook bloedheet in Frankrijk

Hoe warm wordt het?

De vroege en hevige hittegolf in delen van India en Pakistan zijn wereldnieuws. In New Delhi steeg het kwik in maart al tot 43 graden Celsius, de warmste maand ooit sinds de statistieken worden bijgehouden. Maar niet alleen India en Pakistan kreunen onder de hitte, ook Europa wordt getroffen door extreme temperaturen deze lente.

In het Spaanse Sevilla schommelt de temperatuur vandaag rond 31 graden Celsius, in Zaragoza is het 33 graden Celsius. Eind deze week zou het zelfs nog warmer worden. In Córdoba wordt het dit weekend maar liefst 43 graden Celsius. In Frankrijk houdt het warme weer deze week aan met temperaturen rond 33 graden Celsius in de regio tussen Toulouse en de Provence, meldt Météo France.

Vanwaar komt de hitte?

De afgelopen week werd de lucht vanuit het zuiden en het zuidwesten aangevoerd, wat de temperatuur verder deed stijgen in Europa. De komende week, als de zuidelijke aanvoer blijft aanhouden, zullen de temperaturen in een groot deel van Europa verder toenemen. De gemiddelde dagtemperaturen voor deze periode zullen wellicht hoger liggen dan gewoonlijk. In Frankrijk en Spanje is het deze tijd van het jaar al gemiddeld 10 graden warmer dan normaal.

Wat voorspelt de zomer?

Het is nog maar midden mei, en toch zien Spanje en Frankrijk dus al extremen die normaal gezien alleen in de zomer voorkomen. Wat wil dat zeggen voor de komende maanden? “Volgens prognoses van het Europees Centrum van middellangetermijnvoorspellingen is de kans groter op een drogere en warmere zomer dan normaal. De kans op een koudere en nattere zomer dan normaal is dan weer kleiner”, reageert VTM-weerman David Dehenauw, verbonden aan het KMI.

“Die uitspraak is gebaseerd op het gegeven dat we momenteel een zeer droge grond hebben. Hoe droger de grond, hoe hoger de temperatuur. Wanneer de zon schijnt, wordt een deel van die warmte gebruikt om het vocht in de bodem en in planten te verdampen, een ander deel warmt dan de lucht op die in contact staat met die grond.”

“Mocht het Europees Centrum hebben berekend dat de kans op neerslag in juni enorm groot was, dan hadden we waarschijnlijk deze uitspraak niet kunnen doen. Maar voor alle duidelijkheid: er is geen garantie dat de zomer heet en droog wordt”, aldus Dehenauw.

Hoe is de toestand op andere plaatsen in de wereld?

Ook aan de andere kant van de wereld vinden extreme weersomstandigheden plaats. Het oosten van Australië kampt al weken met zware overstromingen. “Klimaatverandering is geen voetnoot bij het verhaal van deze overstromingen. Het is het verhaal”, stelde de Climate Council in een statement over de recente overstromingen. Hoewel de overstromingen deels te verklaren zijn door het weersysteem La Niña, speelt klimaatopwarming een belangrijke rol in de toenemende intensiteit van dit soort rampen.

Wat verwachten experts voor de toekomst?

De aarde kan in de jaren voor 2027 al minstens één jaar 1,5 graden Celsius warmer zijn dan voor het industriële tijdperk. De kans daarop is 48 procent. In de voorgaande vijf jaar was de kans 10 procent dat één van die jaren de grens van 1,5 graden extra zou bereiken.

“De temperatuur zit momenteel 1,1 graad boven de gemiddeldes van de jaren 1900, de pre-industriële periode”, legt klimaatexperte Jill Peeters uit. “We weten dat we sowieso op een dag boven de anderhalve graad gaan geraken met de hele planeet en dat we dat niet meer gaan kunnen tegenhouden.”

Wat kunnen de gevolgen zijn?

Het internationale wetenschappelijke panel IPCC - samengesteld uit 270 wetenschappers uit 67 landen - bracht eerder dit jaar al een nieuw rapport over het klimaat uit, waarin de gevolgen van de klimaatverandering duidelijk beschreven werden. Hoe warmer het op aarde wordt, hoe meer de voedselzekerheid onder druk komt te staan, hoe meer hittedoden er vallen, en hoe meer doden door tropische ziekten als dengue. Zelfs als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graden, zal er sprake zijn van talloze “verliezen en schade” overal ter wereld.

“Bij veel bevindingen staat dat het panel er een ‘very high confidence’ of heel groot vertrouwen in heeft dat wat er staat, ook zo goed als zeker zal plaatsvinden. De tendens is die van meer zekerheid. Vroeger waren ze daar veel voorzichtiger in”, reageerde Peeters eerder.

Naast het terugdringen van onze uitstoot, raadt het IPCC-panel aan om werk te maken van maatregelen die de risico’s kunnen beperken. “We weten meer dan ooit hoe we de crisis kunnen aanpakken”, zegt Peeters. “We begrijpen het belang van ecosystemen, we weten waarom biodiversiteit belangrijk is. Die slimmigheden uit de wetenschap moeten we nu ook gebruiken voor oplossingen. In overstromingsgebieden, op het platteland en in de steden. Vergroen de stad. Regel er onze mobiliteit naar, onze huisvesting, de plaatsen waar we werken en ontspannen. Dit rapport is de bevestiging van de bevestiging dat zoiets nodig is”, aldus Peeters.