Kun je een epileptische aanval krijgen door flitsende tv-programma’s of films?

“Alleen mensen die epilepsie hebben, kunnen hierdoor een aanval krijgen”, zegt Marc Hendriks, klinisch neuropsycholoog. “Je kunt niet opeens epilepsie krijgen doordat je een film met flitsen ziet. Daarbij is het aantal epilepsie­patiënten dat een aanval kan krijgen door lichtflitsen erg laag.”

Volgens Albert Colon, neuroloog, betreft het zo’n 2 tot 14 procent van de patiënten. Een flitswaarschuwing bij een film hoeft dus geen reden te zijn voor paniek. Eén op de 100 à 150 mensen heeft epilepsie. In een grote volle bioscoopzaal zouden dan twee mensen zitten met epilepsie, en de kans dat zij gevoelig zijn voor lichtflitsen is erg klein”, aldus Hendriks.

Een epileptische aanval kan uitgelokt worden door allerlei visuele prikkels, niet alleen door films of tv. “Bijvoorbeeld het rijden langs een rij bomen bij laagstaande zon”, zegt Colon. Of de flits afkomstig is van een foto­camera, een bliksemschicht of een stroboscoop in de club, maakt geen verschil. “Het ligt aan de hoogte van de frequentie. Ooit was er bijvoorbeeld een patiënt die 50 hertz niet aankon: de sterkte van TL-licht.”

Paprikachips

Hoewel lichtflitsen een van de bekendste veroorzakers zijn van een epileptische aanval, is dit niet de meest voorkomende. Alcohol, drugs, slaaptekort of hormonale veranderingen in de periode voor en tijdens de menstruatie, bijvoorbeeld, leiden vaker tot aanvallen. “Maar ook warm water kan bij sommige patiënten een aanval triggeren. Ooit bleek een patiënt aanvallen te krijgen bij het eten van paprika: paprikachips en paprikasoep kon hij niet meer eten. Je zou dan je dieet kunnen aanpassen, maar voor hem was dat zo’n vermindering in kwaliteit van leven dat hij koos voor een operatie aan de cortex – de locatie in de hersenen waar de aanvallen plaatsvinden”, zegt Hendriks.

Hoe epilepsie precies werkt in de hersenen is niet bekend. Hendriks legt uit dat het wel duidelijk is dat bij epilepsie de verhouding van chemische stofjes in het brein in disbalans kan raken. Die stofjes moeten er in een goed evenwicht voor zorgen dat je actie onderneemt als je iets wilt doen, en dat je afremt als je iets niet wilt doen. Een disbalans kan in breinen met epilepsie ontlokt worden door heel veel dingen, waarvan lichtflitsprikkeling er één is. Door anti-epilepsiemedicijnen hebben de meeste patiënten nauwelijks meer last van aanvallen, en verdwijnt ook de lichtflitsgevoeligheid. “Maar ook het dragen van een gepolariseerde zonnebril of het zoveel mogelijk vermijden van de uitlokkende factoren kan voldoende baat geven”, stelt neuroloog Colon.