Kosmisch ‘cadeautje’ keert 5 december terug op aarde

Een Japanse missie die gruis verzamelde van een verre planetoide keert zaterdag met zijn buit terug op aarde. Wat hopen wetenschappers in deze kostbare lading te ontdekken?

Terwijl Nasa's planetoïdeschepper Osirix-Rex, mede dankzij de geoliede pr-machine van het Amerikaanse ruimtevaartagentschap, dit jaar vol in de spotlights stond, tufte de Japanse tegenhanger Hayabusa 2 gestaag en in relatieve anonimiteit terug richting aarde. Zaterdagavond iets voor zeven uur Belgische tijd - op pakjesavond, dus - keert hij terug. Mét pakketje aan boord.

Daarin zitten twee monsters die het onbemande ruimtevaarttuig nam van de verre planetoïde Ryugu, een poreuze puinverzameling op zo’n 300 miljoen kilometer afstand van de aarde. In de grove anderhalf jaar dat hij in de buurt was, nam de sonde tweemaal een ‘hap’ van het hemellichaam. De eerste keer van het oppervlak, maar de tweede keer schoot hij eerst een kogeltje tegen de planetoïde. Op die manier kon de sonde ook ‘proeven’ van gruis uit het binnenste van de ruimterots - materiaal dat daar miljarden jaren onaangetast door het zonnestelsel vloog.

Oerbeslag

Astronomen zijn geïnteresseerd in hemellichamen zoals Ryugu omdat ze gemaakt zijn van hetzelfde beslag waaruit Moeder Natuur ruim 4,5 miljard jaar geleden de aarde en overige planeten kneedde. Wie planetoïdegruis bestudeert, kijkt dus naar ons diepe verleden. Zo hopen onderzoekers onder meer dat ze in de verzamelde korrels complexe koolstofverbindingen vinden, materiaal dat dienst doet als voorloper van het leven. Wetenschappelijk is het nog een open vraag of dergelijke verbindingen op aarde ontstonden, of dat ‘we’ ze gratis en voor niks kregen, bijvoorbeeld omdat ze al in het oerbeslag van onze planeet zaten opgesloten.

Hoeveel materiaal verzameld is, heeft de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA nog niet bekend gemaakt, maar experts verwachten enkele tientallen grammen materiaal. Daarmee zou de missie - in elk geval tot de terugkeer van Osiris-Rex in 2023 - recordhouder zijn. Ook als de hoeveelheid tegenvalt, is de verwachting dat de sonde in elk geval zijn eigen voorganger (Hayabusa 1) zal verslaan die in 2010 terugkeerde met enkele milligrammen van planetoïde 25143 Itokawa.

Bungelend aan parachute

Hayabusa 2 moet voor levering van z’n pakketje overigens nog wel wat hachelijkere toeren uithalen dan de gemiddelde Sinterklaas. Wanneer de sonde zo’n 220.000 kilometer van aarde verwijderd is, laat hij zijn lading los. Als de timing klopt, zal het pakketje uiteindelijk - bungelend aan een parachute - zachtjes neerploffen in de buurt van een legerbasis in Zuid-Australië. Daarna gaat het direct naar de Sagamihara Campus van JAXA, in de buurt van Tokyo. Daar zullen wetenschappers het pakketje voorzichtig openen.

Het ruimteschip zélf landt na de levering overigens niet op aarde. In plaats daarvan vliegt hij door richting zijn volgende bestemming: planetoïde 1998KY26, een piepklein, vrijwel bolvormig kosmisch klontje met een doorsnede van zo’n 30 meter. Daar komt ‘ie naar verwachting in 2031 aan.