Tweede Wereldoorlog
Joodse wraakgroep probeerde 12.000 nazi's om te brengen: "Waarom het niet lukte, blijft een raadsel"
Zeventig jaar na de meest gedurfde poging van joodse Holocaustoverlevers om de nazi's hun afschuwelijke daden betaald te zetten, heeft hun leider, de nu 91-jarige Joseph Harmatz, maar van één ding spijt: dat het niet gelukt is om duizenden gevangen nazi's dodelijk te vergiftigen. Dat zegt hij aan The Guardian.
Harmatz verloor tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn hele familie. Na de overwinning op de Duitsers richtte hij dan ook een expliciet joodse groepering op: Nakam (Hebreeuws voor wraak). De organisatie had maar één duidelijk doel voor ogen: de joodse doden die de nazidictatuur op zijn geweten had, wreken.
De groep bestond uit zo'n vijftig jonge mannen en vrouwen die tijdens de oorlog veelal in het verzet zaten en gebrand waren op wraak op de Duitsers. "We wilden niet naar Palestina terugkeren zonder iets geprobeerd te hebben", zegt de 91-jarige Harmatz aan het persbureau AP, vanuit zijn appartement in Tel Aviv. Harmatz verloor zijn hele familie door de Holocaust.
Vergiftiging
Aanvankelijk rees het idee om de watertoevoer van Neurenberg - de plek waar veel nazikopstukken na de oorlog terechtstonden - te vergiftigen. Dat plan werd echter al snel afgevoerd, omdat daarbij onvermijdelijk ook veel onschuldige slachtoffers getroffen zouden worden. Uiteindelijk koos Nakam voor een plan B: de nazi's die bijeengebracht werden in een gevangeniskamp in Neurenberg vergiftigen met arsenicum.
Om het gif tot in de gevangenis te brengen, gingen verschillende leden van de groep undercover werken in de bakkerij die het kamp dagelijks van brood voorzag. Op 13 april 1946 besmeerden de joodse 'bakkers' 3.000 broden die voor het kamp bestemd waren met het giftige goedje. Het doel van hun actie? Twaalfduizend SS-mensen ombrengen.
Hoewel de 3.000 met arsenicum besmeerde broden het stuk voor stuk tot in de gevangenis brachten, zou er die dag geen enkele SS-er het leven laten. Waarom het plan faliekant faalde, blijft tot op heden een raadsel. Sommige theorieën stellen dat het gif te dun op de broden zou zijn aangebracht, andere beweren dat de nazi's doorhadden wat er aan de hand was en weigerden om (al te veel) van het brood te eten.
Ook een onderzoek dat de Amerikaanse overheid naar de zaak voerde, schept geen duidelijkheid. Uit vertrouwelijke documenten uit 1947 blijkt dat er in de bakkerij voldoende arsenicum werd teruggevonden om 60.000 mensen te vermoorden. Ook de hoeveelheid arsenicum per brood zou voldoende geweest zijn om dodelijke slachtoffers te maken. Waarom dat niet gebeurde, blijft dus een mysterie.
Vluchten
Na hun wraakactie moesten de leden van Nakam onmiddellijk vluchten. En, ook al bleek de hele onderneming een mislukking, toch blijft de groepering tot op de dag van vandaag trots op wat ze deed: "Na de oorlog gewoon terugkeren naar onze dagelijkse routine, zonder de nazi's hun gruwelijke daden betaald proberen te zetten, zou ondenkbaar geweest zijn."
