Ja, de televisie kán nog duurzamer. Maar veel zuiniger zal hij voorlopig niet worden

Het is een nieuw snufje in de duurdere tv’s van Philips: een sensor die ‘ziet’ of de kijker voor het scherm zit. Zit ie daar niet, dan schakelt de tv zich in de wachtstand en bespaart stroom. Het snufje is een bewijs dat tv’s duurzamer kunnen worden. Sinds de ledverlichting haar entree maakte, zo’n vijftien jaar geleden, verbruiken tv’s, zekere de kleinere, veel minder stroom dan hun voorgangers; in de stand-bystand zelfs bijna niets meer.

In het verleden konden tv-kijkers het milieu een dienst bewijzen door een nieuwe tv te kopen. Nu niet meer, volgens kenniscentrum Milieu Centraal: jarenlang kijken naar een led-tv is net zo belastend voor het milieu als de fabricage ervan. Van Sabben zegt niet goed te weten of dat klopt, al was het maar omdat het kijkgedrag van kijkers uiteenloopt.

Wie veel kijkt op een groot scherm dat erg helder is afgesteld, verbruikt veel meer stroom dan de kijker met een klein scherm die weinig, en met een lage resolutie, kijkt. Daarbij kijkt de een alleen ‘gewoon’ tv, terwijl de ander het toestel ook gebruikt om series van streamingdiensten te kijken, te gamen of om naar muziek te luisteren.

Piepschuim

Veel zuiniger zal de tv voorlopig niet worden, denkt Van Sabben: “Dat vergt veel investeringen en de winstmarges op de apparaten zijn niet hoog – er is veel concurrentie.”

Andere verbeteringen zijn er al of komen eraan. Philips-tv’s zitten sinds kort niet meer in fel gekleurde dozen, maar in bruine: alleen het Philips-logo en het serienummer zijn nog gekleurd. De inkt is gemaakt op basis van soja. De tv’s zijn verpakt in gecertificeerd karton, afkomstig van bomen uit duurzaam beheerde bossen.

Verpakkingen van kleine tv’s bevatten geen piepschuim meer en het streven is om alle plastic te vervangen door gerecycled plastic, biobased materialen of een mix daarvan. Ooit, denkt Van Sabben, moet het mogelijk zijn om tv’s zonder verpakking te verkopen.

Bereid meer te betalen

De druk om tv’s duurzamer te maken komt niet alleen van de Europese Unie, die steeds strengere eisen stelt, en van TP Vision zelf; het bedrijf wil zijn eigen uitstoot, die van zijn toeleveranciers en van de gebruikers van zijn producten in tien jaar met 42 procent verminderen. Grote afnemers, te denken valt aan ketens als Media Markt en Amazon, vragen om meer duurzaamheid. Van Sabben: “Hun klanten ook: zo’n 40 procent van de tv-kopers zegt, in onderzoek althans, bereid te zijn iets extra’s te betalen voor een tv die duurzamer is dan een andere.”

Wat kan TP Vision zelf nog doen? De fabriek in Gorzow Wielkopolski in Polen, waar jaarlijks een paar miljoen tv’s voor de Europese markt worden geassembleerd, zou op zonne-energie kunnen draaien. De tv’s worden er grotendeels handmatig in elkaar gezet. Robotiseren van de productie is (nog) niet rendabel, omdat er jaarlijks meerdere nieuwe modellen worden gemaakt.

Tv’s bestaan uit zo’n duizend verschillende onderdelen, vaak afkomstig uit China. TP Vision kan hun werkwijze beïnvloeden: door tv’s te ontwerpen met meer gerecycled of meer biobased materiaal; door meer recyclebare of gerecyclede onderdelen te eisen; of door tv’s zo te ontwerpen dat er meer onderdelen kunnen worden hergebruikt. Van Sabben: “Daar zit nog rek.” Doel is vooralsnog dat 25 tot 30 procent van een nieuw toestel bestaat uit gerecyclede materialen.

Shredder

En dan is er de afvalfase. Hier worden de meeste tv’s, na te zijn afgedankt, gedemonteerd. Bruikbare onderdelen, zoals het glas van beeldbuizen, aluminium, staal en elektronica, komen terecht bij afvalverwerkers. TP Vision betaalt daarvoor.

De verwerkers halen de materialen door de shredder, waarna ze in nieuwe producten worden verwerkt. Het zou, zegt Van Sabben, beter zijn als bruikbare onderdelen in hun geheel een nieuwe bestemming zouden krijgen. Maar dat kan met veel onderdelen nog niet.

En reparatie? Voor kleine mankementen, zoals een kapotte standaard, zijn reparaties mogelijk. TP Vision biedt daarvoor telefonische assistentie. “Het is niet verstandig als mensen zelf aan de binnenkant van hun tv gaan sleutelen.”

Gaat er nog meer veranderen? Het gros van de milieubelasting van tv’s komt voor rekening van TP Visions toeleveranciers en van de kijkers. Maar Van Sabben ziet vooral een consument “die nieuwe dingen en nieuwe gadgets wil hebben”. Al denkt hij wel dat consumenten in de toekomst, net als bij auto’s, overgaan op leaseconstructies, waarbij de tv eigendom blijft van de fabrikant of de tv-verkoper en de kijker zijn toestel huurt en desgewenst vervangt.