Is een robot ook handig in tijden van thuiswerk?

Bommen ontmantelen of onderhoud in kerncentrales: gevaarlijk werk en dus fijn als de robot hier de mens vervangt. Maar biedt hij ook hulp in tijden van werken op afstand?

Irene Kuling onderzoekt hoe we robots op afstand kunnen besturen, zodat zij onze plaatsvervangers kunnen zijn op plekken waar we zelf liever niet heengaan. Stel je voor: je staat ’s ochtends op en je gaat niet naar je werk maar ploft op de bank en bestuurt een robot die vijftig kilometer verderop al jouw taken uitvoert.

Dat klinkt als sciencefiction, maar het is precies waar Kuling op de Technische Universiteit Eindhoven aan werkt. “We noemen dat tele-operatie: een taak op afstand uitvoeren. Het is heel lastig om iets op afstand te besturen, want je moet precies hetzelfde kunnen voelen en zien als die robot.”

Kuling: “Je bent je er meestal niet bewust van, maar als jij bijvoorbeeld een glas water pakt, krijg je via je handen allerlei informatie binnen. Je voelt hoe zwaar het is, of het glas stroef of juist glad is en vaak merk je ook direct of het een breekbaar object is. Zo kun je precies inschatten hoe stevig je het glas moet vastpakken.”

Een wijnglas pak je – zonder na te denken – dan ook heel anders vast dan een koffiekopje. Als je een robot op afstand bestuurt, zou de robot deze informatie eerst naar jou moeten zenden. “We kunnen dat bijvoorbeeld met een soort handschoen doen, die trilt als de robot iets aanraakt”, vertelt Kuling.

“Nu lukt het al om op deze manier houten blokjes op te pakken en te verplaatsen. Maar deze handschoen geeft nog geen extra informatie over het materiaal dat de robot precies voelt, waardoor je niet goed kunt inschatten hoeveel kracht je ergens op mag geven. Stel je maar eens voor dat je in plaats van houten blokjes straks eieren moet oppakken.”

Een ander probleem is dat onze ogen en handen een hele unieke samenwerking met elkaar hebben. “We zien dat daar een afwijking zit”, legt Kuling uit. “Het ingewikkelde is: die afwijking is per persoon anders. Wij zijn zelf gewend aan die afwijking en zijn daar in het dagelijks leven goed op ingespeeld.

“Maar als je op afstand inlogt op zo’n robot en jouw handen dus eigenlijk 50 kilometer verderop zijn, levert dat problemen op. Die samenwerking is dan niet meer zoals jij gewend bent. Je wilt dat de robot rekening houdt met jouw persoonlijke instellingen.”

Als dat lukt, zijn de mogelijkheden eindeloos, denkt Kuling. “In theorie zou een topchirurg dan kunnen inloggen om op afstand een operatie te doen. En als Roger Federer op dezelfde robot zou inloggen zou hij er geweldig mee kunnen tennissen.”

Op deze manier zouden we robots de creativiteit en behendigheid van mensen mee kunnen geven en hoeft niemand ooit meer z’n leven te riskeren om bijvoorbeeld een bom te ontmantelen. En als we kijken naar de huidige coronacrisis, zou het voor veel banen die niet vanuit huis kunnen, een uitkomst kunnen zijn.