Hoe vermijd je een fikse verkoudheid?

Het weer van de afgelopen dagen liegt er niet om: het snotneusseizoen is aangebroken. Collectief lopen we weer onbedaarlijk te niezen in een doorweekte zakdoek. Is er eigenlijk iets wat we kunnen doen om niet verkouden te worden?

Niet zo gek dat veel mensen dezer dagen verkouden zijn, zegt Wytske Fokkens, hoogleraar keel-, neus en oorheelkunde: “De boosdoener is het rhinovirus. Dat virus verandert steeds een beetje, waardoor onze afweer er geen vat op heeft.” Ook viroloog Ron Fouchier vindt het logisch dat in het najaar verkoudheid opsteekt: “Er is altijd wel iemand in je omgeving die je kan aansteken. In het najaar kruipen we dichter op elkaar dan in de zomer en is het klimaat zodanig dat virussen en bacteriën beter overleven.”

Bij verkoudheid kampt de neus met een virus dat zeer besmettelijk is en voornamelijk wordt overgedragen via (hand)contact of druppels die bijvoorbeeld vrijkomen bij hoesten of niezen. De strijd van het lichaam daarentegen gaat gepaard met een zwelling in de neus en met de productie van slijm. Wat kun je het beste doen om niet aangestoken te worden door het virus? Fouchier: “Helemaal voorkomen kun je het nooit. Een beetje afstand houden van verkouden mensen kan helpen, of ten minste je handen wassen als je met ze in contact bent geweest. Je bent het kwetsbaarst als je jezelf slecht verzorgt, door bijvoorbeeld slecht eten, weinig slapen, je niet warm genoeg aankleden bij koud weer. Goede persoonlijke verzorging is heel belangrijk.” Ook Fokkens geeft een duidelijk advies: “Handen wassen!”

Niezen in de elleboogholte

Als je toch bent aangestoken door een snotneus, wat kun je dan het beste doen om er weer vanaf te komen? “Je kunt een verkoudheid niet genezen of eerder laten ophouden. Het duurt maximaal één week. Als het langer duurt, is er iets anders aan de hand”, legt Fokkens uit. “Rust nemen is het beste wat je kunt doen”, zegt viroloog Fouchier. Doe je dat niet, dan blijf je langer ziek en blijf je een besmettingsgevaar voor je omgeving. “Hygiëne betrachten en anderen niet aansteken is erg belangrijk. We hebben altijd geleerd: hand voor je mond als je hoest. Maar mensen vergeten hun handen te wassen voordat ze de hand van een kennis schudden of een kraan of deurklink aanraken. Een alternatief is om niet in je hand te hoesten of te niezen maar in je elleboogholte.”

Fokkens raadt een neusspoeling aan als hulpmiddel om symptomen van verkoudheid te onderdrukken. Via een minitheepotje giet je zout water in het ene neusgat, waarna het water er langs het andere neusgat weer uit loopt. “Of je kunt neusspray tegen een verstopte neus gebruiken. Wel voor maar maximaal één week, want neusspray kan verslavend werken”, waarschuwt Fokkens.

Omdat het rhinovirus zich op verschillende manieren kan ‘vermommen’, is het onwaarschijnlijk dat er ooit een wondermiddel tegen wordt uitgevonden. “Verkoudheid is een acute infectie en dan kom je eigenlijk altijd te laat met een geneesmiddel: de schade is al aangericht als je symptomen hebt en er zijn geen algemene middelen om de schade sneller te herstellen. Je kunt op dit moment hooguit de verkoudheid onderdrukken of met een zoutoplossing de luchtwegen vrijmaken”, besluit Fouchier.