Hoe vaak kun je eigenlijk met corona worden besmet?

Terwijl sommige mensen de coronadans al twee jaar ontspringen, raken anderen wel drie tot zes keer besmet. Hoe komt dat en staat er een limiet op het aantal keren dat je geïnfecteerd kan raken?

‘Tussen april 2020 en januari 2022 heb ik liefst drie keer in quarantaine gezeten”, vertelt Lise. Drie keer corona, drie keer andere symptomen: “De eerste keer was ik mijn geur én smaak kwijt, en lag ik met barstende hoofdpijn in bed. De tweede keer was ik gewoon verkouden, en laatst had ik keelpijn. Niemand in mijn omgeving heeft zo vaak positief getest als ik. Het lijkt wel alsof ik er extra vatbaar voor ben. Ik ben nochtans volledig gevaccineerd.”

Uit cijfers blijkt dat Lise best een unicum is. De voorbije tien weken waren er 9 procent tweede besmettingen en 0,2 procent derde besmettingen. Tijdens de volledige duur van de pandemie registreerde Sciensano in ons land 39 vierde besmettingen, twee vijfde besmettingen en één persoon met maar liefst zes besmettingen.

Een herbesmetting, met als voorwaarde dat er 90 dagen tussen zitten, komt vooral voor als virussen zich vermenigvuldigen en muteren. Dat gebeurt bij gewone verkoudheidsvirussen, maar ook bij nieuwe coronavarianten, zoals delta of omikron BA.1 en BA.2. “Mutaties kunnen ons immuunsysteem voor korte tijd ­omzeilen”, legt Steven Callens, professor infectie­ziekten aan UZ Gent, uit. “Een gemuteerd virus komt het lichaam binnen en bindt zich aan andere receptoren dan de vorige variant. De geheugencellen die we na de vorige besmetting opbouwden, herkennen het virus niet meteen. Pas na een tijd gaan die zich met hoge snelheid vermenigvuldigen en tienduizenden beschermingscellen produceren. Een deel blijft daarna inactief, tot ze dezelfde ziekteverwekker opnieuw tegenkomen.”

Best wel een efficiënt systeem, zou je denken, maar helaas zit er een houdbaarheidsdatum op die geheugen- en beschermingscellen. Callens: “Als de tijd tussen twee besmettingen groter wordt, en dan spreken we over zo’n twee maanden, heb je weer evenveel kans om ziek te worden als bij de eerste infectie. Je kan ook opnieuw met dezelfde variant besmet raken. Daarom is groepsimmuniteit nooit een haalbare piste geweest.” Ook de milde symptomen van de dominante omikronvariant zijn een verklaring voor de beperkte immuniteit na een doorgemaakte infectie. Simpel gesteld: als een infectie het afweersysteem niet stevig aan het werk zet, worden er ook minder afweerstoffen aangemaakt.

KLUIZENAAR

De omikronvariant doet onze opgebouwde immuunstoffen dus vrij snel weer verdwijnen. Wie geen booster kreeg, maakt trouwens veel kans om twee of drie weken na een infectie al opnieuw besmet te raken. “We blijven helaas nooit eeuwig immuun”, zegt viroloog Marc Van Ranst. “Hoe lang de antistoffen actief blijven, is moeilijk te zeggen. Dat hangt af van persoon tot persoon, maar ook van het virus en zelfs van de mutatie. Het immuunsysteem zit prachtig in elkaar, maar het is geen fysica waaruit je een eenduidige formule kan destilleren.”

Betekent dit dat we eindeloos besmet kunnen raken? “Gelukkig niet”, zegt Van Ranst. “Bij virusinfectie treedt een mechanisme in werking dat andere cellen waarschuwt om hun verdediging op te trekken. Je zou dus niet elke week met een nieuwe coronavariant besmet kunnen raken. Tenzij je het slechte lotje hebt getrokken en met een bijna onbestaand immuunsysteem de ene zware infectie na de andere oploopt.” Wie niet gezegend is met een robuust immuunsysteem, kan proberen zijn afweer te verhogen. Helaas is daar geen duidelijk trucje voor. Van Ranst: “Vaccinatie en een gezonde levensstijl met veel beweging helpen zeker. Net als jong zijn. Oudere mensen hebben sowieso een zwakkere afweer. Maar de meest efficiënte manier om je te beschermen tegen herbesmetting is meteen ook de radicaalste: de kluizenaar in jezelf naar boven halen. Vaak raken mensen herhaaldelijk besmet als ze sociaal zeer actief zijn.”