Hoe moet het onderwijs omgaan met AI en ChatGPT? ‘Bronvermelding is een ramp. Het verzint artikelen’

Universiteiten en scholen breken zich het hoofd over hoe ze ChatGPT kunnen integreren in het onderwijs. Gevallen van misbruik blijken vooralsnog moeilijk te bewijzen. ‘Het is een illusie om te zeggen dat we dit nog kunnen negeren.’

Op de universiteit van Antwerpen is een onderzoek gestart naar een student die mogelijk fraude heeft gepleegd. Woordvoerder Peter De Meyer zegt dat er een vermoeden bestaat dat deze student artificiële intelligentie (AI) heeft gebruikt. Hij kan niet dieper ingaan op het lopende onderzoek. Maar misbruik is moeilijk te bewijzen. “Er is nog geen sluitende software, detecteermethoden zijn nog niet 100 procent waterdicht”, zegt De Meyer.

ChatGPT kunnen detecteren is een hot topic in het onderwijs. In december zei maker OpenAI al dat het de output van ChatGPT zou watermerken om plagiaat tegen te gaan. Inmiddels heeft het bedrijf een tool gelanceerd waarmee fraude gedetecteerd kan worden.

Feilloos is dat systeem in geen geval. Bij een test door de makers herkende het programma slechts 26 procent van de Engelstalige teksten die door ChatGPT werden geschreven. Negen procent van de stukken met een menselijke auteur werd dan weer foutief als het product van artificiële intelligentie aangeduid.

De makers raden daarom aan om er niet volledig op te vertrouwen en er enkel Engelstalige teksten mee te analyseren. In de toekomst hoopt OpenAI met een versie te komen die efficiënter is en meer talen beheerst. Ook andere bedrijven wereldwijd zijn hard bezig met het ontwikkelen van detectoren.

Voeg een spelfout toe

Maar geen detectiesysteem is nog waterdicht. Op dit moment is misbruik bewijzen dan ook praktisch onmogelijk, zegt professor computerlinguïstiek Walter Daelemans (UAntwerpen). Klassieke plagiaatscanners werken niet, omdat teksten die uit ChatGPT glijden, geconstrueerd worden uit kleine stukjes en beetjes van talloze teksten. Je kunt daarom niet aantonen waar de tekst precies vandaan komt.

ChatGPT is een taalmodel, verduidelijkt professor Daelemans. “Je kunt op verschillende manieren vragen om een tekst te schrijven over een bepaald onderwerp en je krijgt dan verschillende teksten in verschillende stijlen.” De detecteermethoden die nu bestaan kan een student gemakkelijk omzeilen door ChatGPT expliciet te vragen om een tekst als mens te schrijven en niet als taalmodel. Of nog gemakkelijker: door de tekst een beetje aan te passen, door wat tekst toe te voegen of een taalfout bijvoorbeeld.

Integreren in onderwijs

Het is beter om de technologie te omarmen, lijkt daarom nu het uitgangspunt bij Vlaamse overheidsinstellingen. Universiteit Antwerpen werkt momenteel beleid uit om met AI om te gaan. Het huidige examenreglement wordt gefinetuned. Vervolgens zal de universiteit alle evaluatievormen onder de loep nemen. Dat komt mogelijk wel met extra werklast voor onderwijzend personeel, en veranderende toetsvormen kunnen dit studiejaar niet meer doorgevoerd worden.

Bij mondelinge en schriftelijke examens is het risico op het gebruik van ChatGPT niet zo groot, zegt Peter De Meyer. Maar er zijn ook vakken waar je beoordeeld wordt op een paper die je thuis maakt. Dat is risicovoller. Een optie is om daar een mondeling luik aan toe te voegen, zodat een student het werk komt verdedigen.

Onderdeel van het nieuwe beleid is vooral het integreren van AI in het onderwijs. De universiteit is dan ook zeker niet van plan om, net als Australische universiteiten, terug te keren naar pen en papier. De Meyer is stellig: “AI is hier om nooit meer weg te gaan. Het wordt steeds groter en gemakkelijker toegankelijk. Het is een illusie om te zeggen dat we dat kunnen negeren.”

Het uitgangspunt is dat studenten in gecontroleerde omstandigheden gebruik kunnen maken van AI, om zo tot een beter, creatiever eindproduct te komen. Walter Daelemans is alvast fan. ChatGPT is een krachtige tool om te gebruiken in het onderwijs, zegt hij. Hoe? Door de opdracht te geven een zelfgeschreven tekst overtuigender of humoristischer te maken, bijvoorbeeld.

Toekomstbestendig onderwijs

Universiteit Antwerpen is niet de enige die met het thema aan slag is. GO!, het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, komt met een handleiding waarin concrete tips staan hoe scholen kunnen omgaan met AI en functies als ChatGPT. Ook zij vertrekken vanuit het gegeven dat dit soort nieuwe toepassingen niet weg zullen gaan en alleen maar beter zullen worden.

UGent kan op dit moment niet bevestigen dat bepaalde dossiers gelinkt zouden kunnen worden aan ChatGPT. De universiteit onderzoekt wel de impact die AI heeft op evaluatievormen als papers, scripties en examens. Ook benadrukt de universiteit dat ze oog heeft voor de mogelijkheden van AI, en dat er gewerkt wordt aan concrete onderwijstips voor de UGent-lesgevers. Dit in samenspraak met AI-specialisten.

Bronnenlijst

De ontwikkelingen rondom detecteersoftware worden op de voet gevolgd in onderwijsland, maar in geen handleiding staat momenteel beschreven hoe misbruik kan worden opgespoord.

De bronnenlijst lijkt momenteel het enige lek in het systeem van ChatGPT. “Bronvermelding is een absolute ramp in het model. Dat kan het niet. Het verzint artikelen die niet bestaan”, zegt Walter Daelemans. De manier waarop het taalmodel werkt laat gedegen bronvermeldingen niet toe, precies omdat het reconstrueert uit verschillende stukjes en beetjes internet.

Daelemans hoopt vooral dat er onderwijsomgevingen komen waarin studenten leren sparren met modellen als ChatGPT. “En beter willen leren schrijven dan zo’n stom taalmodel.”