Hoe een groot farmabedrijf Amerikanen verslaafd maakte aan heroïne

Het bedrijf gaf bij de lancering van OxyContin de nodige centen uit aan marketingcampagnes, zo schrijft The Huffington Post. Zo waren er talrijke seminaries in hotelvergaderzalen, waarbij Purdue Pharma dokters probeerde te overtuigen het nieuwe pijnmedicijn voor te schrijven. Volgens Purdue Pharma werd het effect van het medicijn uitgespreid over een periode, door middel van een vertraginsmechanisme. Daardoor zou het middel perfect zijn voor patiënten met chronische pijn. Het was bovendien minder waarschijnlijk dat patiënten verslaafd zouden worden aan OxyContin, en dat door het vertragingsmechanisme.

Onnodig lijden
"Deze campagne was uitgedokterd om dokters te overtuigen dat ze zich geen zorgen moesten maken over verslaving. De medische gemeenschap werd ingelepeld dat verslaving bij opiaten eerder uitzonderlijk was", zegt Robert Kolodny, voorzitter van Physicians for Reponsible Opioid Perscribing. En het werkte, zegt Kolodny, want geen enkele dokter wil een patiënt onnodig zien lijden.

Tegen 2001 had de verkoop van OxyContin de kaap van 1 miljard dollar overschreden. In het jaar 2003 waren de helft van de dokters die het medicijn voorschreven gewone huisdokters, zo blijkt uit overheidscijfers van het jaar 2004. "Vanaf het moment dat het aantal voorschriften sterk toenam, begon het aantal verslavingen aan opiaten de pan uit te swingen", aldus Kolodny.

Minnelijke schikking
In 2007 werden Purdue Pharma en drie toplui veroordeeld omdat ze dokters, beleidsmakers en patiënten misleid zouden hebben over het risico op verslaving aan hun medicijn. Het bedrijf trof een minnelijke schikking van meer dan 600 miljoen dollar.

Maar het bedrijf kwam terug: in 2010 bracht het een vergelijkbaar medicijn om de markt dat moeilijker te pletten en snuiven was. Het bedrijf wou zo misbruik tegengaan. In april van dat jaar verbood de Food and Drug Administration, het Amerikaanse agentschap dat toeziet op de kwaliteit van voedsel en medicijnen, OxyContin en consorten.

Chronische pijn
In een brief aan The Huffington Post reageerde Raul Damas, woordvoerder van Purdue Pharma, dat "verslaving aan opiaten van verschillende factoren afhangt, niet enkel van één medicijn of bedrijf". "De recente toename van heroïneverslaving is een spijtig resultaat van vele verschillende factoren. Wat vaak vergeten wordt is dat het voorschrijven van opiaten een belangrijke rol speelt in het helpen van patiënten en huisartsen die te maken krijgen met chronische pijn."

Volgens Kolodny komt verslaving aan opiaten makkelijk voor bij twee scenario's: de meerderheid van jongere gebruikers vinden bijvoorbeeld pillen, die rondslingeren in huis of bij hun vrienden. De andere groep zijn Amerikaanse middenklassers van middelbare leeftijd, die het medicijn voorgeschreven krijgen na rugklachten of chronische hoofdpijn. Eens hun lichamen zich aanpassen aan het medicijn, moeten de artsen de dosis verhogen om de pijn nog te kunnen verzachten.

"Wondermiddel"
Zo getuigt ook Betty Tully. Ze kreeg OxyContin in januari 2001 voorgeschreven door haar huisarts na chronische pijn aan haar onderrug. De dokter had het over een "wondermiddel" waar ze niet aan verslaafd kon worden. Ze begon met een dosis van 20 mg, maar al snel wende haar lichaam aan het medicijn. "Tegen juni was ik een volledige zombie. Ik kon niet meer werken, ik kon niet meer met de auto rijden", getuigt de gewezen vastgoedhandelaar. Na elf maanden gebruikte ze dosissen van 280 mg OxyContin per dag.

Ze had er zes jaar voor nodig om af te kicken van OxyContin. En ze heeft naar eigen zeggen geluk gehad. Dat bevestigt Kolodny. In 2010 bleek 40 procent van overdosissen in Amerika vrouwen van middelbare leeftijd waren die een overdosis voorgeschreven medicatie namen. "Ik zou in die statistieken moeten staan", zegt Tully. "Want er zijn niet veel mensen die zoveel kunnen gebruiken en erna nog kunnen ademen."