Hoe check ik mijn borsten op rare knobbeltjes?

Controleer je borsten regelmatig, dan ben je eventuele verdachte plekken tijdig op het spoor, zo luidt het traditionele advies. Maar dat is allang achterhaald, zegt de oncoloog. Wat moet je dan wel doen?

Gratis advies van radioloog Claudette Loo aan elke vrouw: controleer je borsten nooit in het week­end. “Veel vrouwen controleren hun ­borsten als ze op zaterdag onder de douche staan”, zegt Loo. “Maar als je iets vindt en je maakt je er zorgen over, moet je twee dagen wachten tot je naar de huisarts kunt. Dan is je weekend verpest.”

Elke eerste maandag van de maand grondig je borsten inspecteren dan? Ook dat is niet zo’n goed idee. Volgens Arjen Witkamp, chirurg-­oncoloog bij het UMC Utrecht, is het advies om zelf beide borsten op gezette tijdstippen te onderzoeken op knobbeltjes of andere afwijkingen allang achterhaald. “Het heeft niet zoveel toegevoegde waarde. Zeker vóór de menopauze veranderen de borsten van vrouwen continu onder invloed van hormonen. Als je echt gefocust bent op het vinden van afwijkingen, vind je altijd wel iets.” Maar dat ‘iets’ is lang niet altijd een tumor.

Dat wil niet zeggen dat vrouwen helemaal niet meer alert moeten zijn op afwijkingen aan hun borsten, benadrukt Witkamp. Juist als je onder de douche staat en met je gedachten elders bent, kan een substantiële afwijking in vorm, of een knobbeltje, plotseling opvallen. Als dat na een paar weken nog niet is verdwenen, is het wel degelijk zaak om naar de huisarts te stappen.

Voor de spiegel

Om te weten of je borst anders voelt of oogt dan anders, is het wel handig om je lichaam een beetje te kennen. “Wees niet bang om af en toe voor de spiegel te gaan staan”, zegt verpleegkundig specialist Victoria Skinner. Kijk naar je borsten, zie hoe je tepel staat, til een arm op om te zien hoe de rand van je borst onder je oksel eruitziet. Borstkanker verraadt zich niet alleen door harde knobbeltjes. “Je tepel kan iets anders gaan staan, of meer ingetrokken zijn. De huid kan wat meer geplooid zijn, of juist strakker staan.”

Ook bloederig vocht uit de tepel, of een kleurverandering van de huid, is verdacht. “Wij staan heel vaak voor verrassingen”, zegt Skinner. “Alle veranderingen die je opmerkt, kunnen een reden zijn om het te laten controleren.”

De kans dat een afwijking binnen enkele weken weer verdwijnt, is groot. “Borstkanker ontwikkelt zich heel langzaam, het loopt echt niet binnen enkele weken uit de hand”, zegt Skinner. “Maar als je niet kunt slapen omdat je iets in je borst voelt, is het beter om aan de alarmbel te trekken.”

De eerste halte is in zo’n geval de huisarts. Wanneer deze het niet vertrouwt, vindt na een doorverwijzing meestal al snel een onderzoek plaats.