Het woordje 'uh' heeft echt een functie
Gesprekken bevatten allerlei soorten haperingen. Er zijn stille pauzes en correcties. Er zijn herhalingen en gevulde pauzes (uh's en uhm's). De haperingen voegen niets toe aan de inhoud van een zin, maar ze worden wel degelijk gebruikt door luisteraars, zo ontdekte taalwetenschapper Hans Rutger Bosker (26). Hij promoveerde vrijdag aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek naar het woordje 'uh'. Het woordje heeft veel meer functies dan we denken.
Wat heb je ontdekt?
"We hebben ontdekt dat de luisteraar een beetje kan voorspellen wat de spreker ongeveer gaat zeggen als hij het woordje 'uh...' gebruikt in zijn zinnen. We lieten ze plaatjes zien van bijvoorbeeld iets makkelijks, een hand, en iets lastigers, een naaimachine. En we volgden hun ogen om te zien waar ze naar keken. Als een spreker dan vóór het woord naaimachine expres haperde in z'n verhaal en het woordje 'uh' gebruikte, keek de luisteraar gelijk naar het plaatje van de naaimachine".
Wat zegt dat?
"Dat de luisteraar kan voorspellen wat voor soort woord er komt. Een wat moeilijker woord dus".
Maar de luisteraar kon in de test kiezen uit twee plaatjes. Wat moet je met 'uh' in een gewoon gesprek?
"Je kan er ook in een gewoon gesprek wat mee, je weet dat er vaak een moeilijk woord of een lange zin komt. En je bent al in gesprek, hè. Je weet de context al. Het blijkt gewoon dat we niet zomaar 'uhmmen', het heeft een functie".
En wat kunnen we hiermee?
"In bijvoorbeeld een hoop taaltesten zit ook het onderdeel vloeiend spreken. Vaak 'uh' gebruiken wordt niet gezien als vloeiend spreken, maar dat valt dus maar te bezien. 'Uh' heeft een functie, de luisteraar heeft er wat aan, van let op: er komt nu wat moeilijks aan in de zin".
