Het einde van het wereldwijde chiptekort komt langzaam in zicht, maar u zal daar voorlopig nog weinig van merken

Eindelijk neemt het wereldwijde chiptekort af. Maar consumenten en bedrijven zullen daar voorlopig nog weinig van merken.

Chips zijn de nieuwe olie, wordt wel eens gezegd. Ze zijn de brandstof voor zo’n beetje alle technologische producten, van tablets en mobieltjes tot auto’s en medische apparatuur. Zonder chips functioneren ze niet. Goed nieuws dus dat het wereldwijde tekort aan chips langzaam maar zeker afneemt.

Dat verwachten althans chipmachinefabrikant ASML, autobouwers Hyundai en Renault en telecomfabrikant Nokia. De topmannen van deze bedrijven stipten tijdens de bekendmaking van hun kwartaalcijfers deze maand aan dat de oververhitte chipmarkt het komende halfjaar beetje bij beetje gaat normaliseren. Ook marktonderzoeker Gartner verwacht dat de chipverkoop dit jaar veel lager uitvalt dan de fabrikanten drie maanden geleden nog voorspelden.

Consumenten kopen minder digitale luxe

De vraag naar chips neemt hier en daar af. Door de inflatie en de renteverhogingen door centrale banken geven consumenten minder geld uit aan digitale luxeproducten, zoals laptops en smartphones. Die hoeven dus minder geproduceerd te worden. De tanende vraag naar chips is nu al merkbaar, ziet industrie-analist Albert Jan Swart van de bank ABN Amro.

Daar profiteren bedrijven uit andere sectoren van, zoals de industrie en autofabrikanten. Voor hen blijven meer chips over en dat is nodig ook. De wachttijden op leveringen van nieuwe personenauto’s en vrachtwagens zijn nog altijd erg lang. Een jaar is geen uitzondering.

Philips moest vorig jaar de productie van medische apparatuur verminderen, onder meer hartapparatuur, en is dringend gebaat bij extra chips. De productie van allerlei industriemachines kan maandenlang stilvallen, ziet Swart, omdat in de toeleveringsketen soms één cruciale chipsoort ontbreekt. Ook datacenters snakken naar chips.

Het tekort is dus niet voorbij. Het is eerder dat de chipwereld een beetje lucht krijgt. Wanneer alle sectoren alle chips kunnen krijgen die ze nodig hebben, hangt mede af van een mogelijke recessie. “Hoe meer de vraag afneemt, naar auto’s bijvoorbeeld, hoe sneller de markt kan normaliseren”, zegt Swart.

Ook nodig voor de energietransitie

Bovendien kan de energietransitie versneld worden als er meer chips beschikbaar komen. Een van de grote pijnpunten van het tekort, vindt Swart, is dat de fabrikanten van bijvoorbeeld zonnepanelen en warmtepompen momenteel bij lange na niet aan de vraag kunnen voldoen. Wie nu een hybride warmtepomp bestelt, zit zeker dit najaar nog zonder. “Daarom blijven we langer afhankelijk van Russisch gas.”

Over het algemeen zullen bedrijven en consumenten voorlopig niet veel merken van kortere levertijden. Het maken van een chip kan soms lang duren. Omdat er ook bij de toeleveranciers wachttijden zijn, kan het soms langer dan een jaar duren voordat chips worden geleverd na het plaatsen van een bestelling.

Het chiptekort ontwikkelde zich in sneltreinvaart toen de coronapandemie uitbrak. Toen thuiswerken de norm werd, waren veel meer laptops, tablets en mobiele telefoons nodig. Vervolgens krabbelden veel sectoren sneller op dan verwacht. Tegelijkertijd moesten sommige chipfabrieken dicht vanwege lockdowns. Om zeker te zijn van voldoende voorraden, probeerden bedrijven bovendien te hamsteren. Chipfabrikanten konden de vraag niet bijbenen.

Winsten bij chipbouwers

Inmiddels lopen de voorraden bij de chipbouwers weer op richting de aantallen van voor corona. De chipbouwers blijven overigens naar hartenlust produceren. Zo boekte het Taiwanese TMSC, de grootste chipfabrikant ter wereld, vorig kwartaal een recordwinst van omgerekend 7,9 miljard euro: 76 procent meer dan dezelfde periode vorig jaar.

Ook het Nederlandse NXP merkt nog niets van een kantelpunt. De chipfabrikant uit Nijmegen behaalde vorig kwartaal een omzet van 3,3 miljard euro, veel meer dan waar het bedrijf op rekende. NXP kan momenteel 80 procent van de vraag leveren. De vraag houdt aan omdat NXP voornamelijk chips verkoopt aan de auto-industrie en aan klanten die industriële machines en robots bouwen.

Besi, een andere Nederlandse chipmachinefabrikant, zag de winst vorig kwartaal wel dalen en rekent komend kwartaal op een verdere omzetdaling van 20 tot 30 procent ten opzichte van vorig jaar. Besi merkt dat vooral de vraag van Chinese smartphonefabrikanten afneemt. Ook ASML voorziet dit jaar een lagere winst dan eerder verwacht.