Heeft een meeuw het voorzien op je lunch? Staar hem dan aan

Wie weleens is beslopen door een hongerige meeuw die het op je broodje heeft voorzien, weet hoe snel een lunch in zijn snavel kan verdwijnen. De oplossing? Een ouderwets staarwedstrijdje. Meeuwen die worden aangekeken, happen iets minder snel toe, schrijven Britse biologen in het huidige nummer van het vakblad Biology Letters.

De biologen deden in november en december veldonderzoek bij zilvermeeuwen in de Britse kuststad Cornwall. Tijdens het experiment ging steeds één van de biologen zitten met exact 250 gram chips in een afgesloten, doorzichtige, hersluitbare plastic zak, die zij grofweg anderhalve meter bij zich vandaan had gelegd. Stiekem hield de bioloog de meeuw uit haar ooghoeken in de gaten. Zodra de vogel op de zak afliep, staarde zij hem óf direct aan, óf keek weg.

Agressieve dieren

Uiteindelijk bleek het merendeel van de meeuwen überhaupt niet geïnteresseerd in de chips. Van de 74 meeuwen waarbij de onderzoekers het probeerden, gingen slechts 27 op de zak af. “Dat spreekt het beeld tegen dat mensen van zeemeeuwen hebben als agressieve dieren, die het zeer sterk op ons voedsel hebben voorzien”, zegt hoofdauteur Madeleine Goumas (University of Exeter) in een persverklaring.

Van de 27 ‘deelnemers’, rondden 19 meeuwen het experiment af (en vlogen bijvoorbeeld niet plotseling weg). Bij hen duurde het gemiddeld 21 seconden langer om het zakje chips te pakken wanneer ze werden aangekeken.

“Een keurig opgezet experiment met een statistisch steekhoudend resultaat”, vindt gedragsbioloog Carel ten Cate. “Dit laat overtuigend zien dat meeuwen aankijken effect heeft.”

Overigens is het onduidelijk of je met de aankijktactiek je lunch écht beschermt. “Hoewel een aantal dieren vast zal afhaken, pakken de meeuwen in het experiment het zakje chips uiteindelijk alsnog”, zegt Ten Cate.

Verplaatsen in anderen

Het onderzoek is voor wetenschappers vooral interessant omdat het raakt aan de vraag of meeuwen zich kunnen verplaatsen in anderen. Als ze echt “snappen” dat mensen naar hen kijken, moeten ze zich immers in die mensen kunnen verplaatsen. “Dat gedrag is tot nu toe alleen bekend van apen”, zegt Ten Cate.

Zelf denkt hij daarom dat het waarschijnlijker is dat de meeuwen getraind zijn door het vele contact met mensen. “Dan weten ze: als ik iemands ogen zie, is de kans kleiner dat ik het eten te pakken krijg”, zegt Ten Cate. Bijvoorbeeld omdat mensen hun bakje friet dan steviger vasthouden of de meeuw proberen weg te jagen.

Gevederde voedseldieven

In het verlengde van de “aankijktactiek” helpt het volgens Ten Cate overigens ook om je lunch met je rug tegen een muurtje op te eten. Meeuwen – en andere vogels – naderen je namelijk vaak stiekem van achteren wanneer ze je eten uit je handen willen grissen. “Dat gedrag hebben ze aangeleerd doordat ze met ons samenleven in de stad.”

Overigens is de kans groot dat wat opgaat voor meeuwen, ook geldt voor andere gevederde voedseldieven zoals kraaien of spreeuwen. “Eerder onderzoek bij spreeuwen heeft aangetoond dat ook zij reageren wanneer je ze aankijkt. Bij kraai-achtigen is dat soort onderzoek niet gedaan. Maar ik verwacht dat dit gedrag voorkomt bij alle vogelsoorten die regelmatig met mensen te maken hebben.”