Dieren
Geboorte adelaarsroggen doet wenkbrauwen fronsen: al twee jaar geen mannetjes in hun aquarium
Nibble en Spot zijn twee wijfjesroggen die rondzwemmen in de tunnelaquarium van Sea Life Kelly Tarlton in Auckland. Op oudejaarsavond werden er jongen geboren. Vreemd, met al meer dan twee jaar geen enkele mannetje in de buurt. Volgens wetenschappers zijn er twee verklaringen mogelijk voor dit mysterie in Nieuw-Zeeland.
Ofwel zijn de kersverse adelaarsroggetjes het product van een zogenaamde ‘maagdelijke voortplanting’, ofwel hebben de mama’s sperma van hun laatste ontmoeting met een mannetje opgespaard. Volgens Andrew Christie, de curator van het aquarium, is dat laatste de meest voor de hand liggende verklaring. Er zijn nog vissoorten die dat doen, en ook insecten, vleermuizen en schildpadden. Ze verzekeren zich zo van een nageslacht uit vrees in het wild geen partner meer te vinden. De sperma, die 1 tot 2 jaar zou kunnen worden bewaard, kan dan ingezet worden bij een eisprong.
De tactiek komt vooral voor bij soorten die elkaar niet al te vaak ontmoeten, weet Adele Dutilloy, van het National Institute of Water and Atmospheric Research (NIWA). Zij diepte eerder deze maand al het eerste bewijs op voor spermaopslag bij bepaalde haaiensoorten, die “alles moeten halen uit paringsopportuniteiten”. Dat heeft ook te maken met het gevaar dat daarbij gepaard gaat. “De paring van haaien kan heel gewelddadig zijn”, aldus Dutilloy.
Zij gelooft dan weer niet de adelaarsroggen in het aquarium van Kelly Tarlton in Auckland op die manier te werk gingen. Volgens haar is de wetenschappelijke verklaring parthenogenese of maagdelijke voortplanting. Dat is een natuurlijk proces van voortplanting zonder geslachtsgemeenschap, waarbij een eitje zich tot een embryo ontwikkelt zonder dat het bevrucht werd. Volgens Dutilloy is het bewaren van sperma ongebruikelijk bij roggen, terwijl parthenogenese wel al eerder is vastgesteld bij gevlekte adelaarsroggen, dichte familie van de soort waartoe Nibble en Spot behoren. In 2018 in Sydney, bijvoorbeeld, waar een elfjarige gevlekte adelaarsrog zich voortplantte terwijl die al zo’n tien jaar geen mannetje meer had gezien.
Hoe Nibble en Spot ook zwanger geraakten, volgens Dutilloy is deze case sowieso een primeur voor de adelaarsroggen. “De enige manier om dit met zekerheid te kunnen bevestigen is via een genetische test”, zegt ze. “Dat zou heel cool zijn, want dit is nog nooit onderzocht.” Volgens Maddy Seaman van Kelly Tarlton kan zo’n DNA-test pas als de babyvisjes groter zijn. Intussen wordt het kroost apart gehouden om het te beschermen tegen grotere vissen in het aquarium.
