Facebook laat adverteerders moslims uitsluiten

Op Facebook krijgen adverteerders de mogelijkheid om heel precies een doelgroep in te stellen, om gericht te adverteren. Dat kan onder meer op basis van leeftijd, geslacht en interesses. Het is echter ook mogelijk om op dezelfde manier groepen uit te sluiten. Die mogelijkheid kan relatief eenvoudig misbruikt worden.

We hebben zelf de test gedaan. We maakten een advertentie voor een huurwoning aan de rand van Leuven. We richtten de advertentie op inwoners uit de brede omgeving van Leuven, maar sloten daarbij mensen uit die geïnteresseerd zijn in de islam en in de Turkse politiek. Daaruit zou onze kwaadwillige bedoeling meteen moeten blijken, maar Facebook – dat elke advertentie moet goedkeuren – keurde de advertentie vrijwel meteen goed.

Dat we met die handeling opeens 200.000 mensen uitsluiten voor onze immo-advertentie neigt naar indirecte discriminatie, vindt het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia. "Door mensen die geïnteresseerd zijn in de islam uit te sluiten benadeel je in werkelijkheid vooral moslims", zegt woordvoerder Bram Sebrechts. "Als je dat doet bij een woon- of jobadvertentie lijkt dat sterk op indirecte discriminatie omdat dan vooral moslims dat appartement of die job zullen mislopen."

Het is niet altijd problematisch dat adverteerders die zich richten op bepaalde doelgroepen daardoor anderen uitsluiten. "Een homodiscotheek uit Brussel zou gerust een advertentie mogen richten op holebi's uit die omgeving. Dan heb je een goede, legitieme reden. Het doel om holebi's samen te brengen is gerechtvaardigd." Bij een advertentie voor een huurhuis of een vacature is dat soort uitsluiting helemaal niet gerechtvaardigd. "Voor een job of een huurwoning mensen op voorhand uitsluiten, zonder wettige reden, is verboden."

Volgens Unia illustreren de mogelijkheden van Facebook de trend dat discriminatie steeds subtieler gebeurt. "Tot voor kort kregen we melding van advertenties die expliciet aangaven dat 'allochtonen' niet welkom waren. Vandaag gebeurt die discriminatie verkapt. Mensen met een migratieachtergrond die reageren op een advertentie worden simpelweg genegeerd of krijgen die advertenties zelfs nooit te zien, zoals hier het geval kan zijn."

"Normale zaak"

In de Verenigde Staten kunnen adverteerders nog verder gaan in het uitsluiten van bevolkingsgroepen, ontdekte de Amerikaanse onderzoekssite ProPublica. Daar krijgen de adverteerders de mogelijkheid om onder meer Afro-Amerikanen, hispanics en Aziatische Amerikanen uit te sluiten. De sociaalnetwerksite verzamelt informatie en gebruikers komen vanzelf in die groepen terecht, zonder dat ze dat expliciet hebben aangegeven.

Bij ons moeten Facebook-gebruikers in principe zelf aangeven dat ze de islam als geloof hebben of daarin geïnteresseerd zijn. Maar Facebook legt ook verbanden waardoor uit bepaalde interesses en handelingen zou blijken dat dat het geval is.

Facebook zelf zegt discriminatie niet toe te staan en zegt dat het richten op bepaalde doelgroepen voor advertenties een "normale zaak" is. "We verbieden uitdrukkelijk discriminatie en treden snel en dwingend op wanneer we vaststellen dat advertenties ingaan tegen ons beleid", zegt manager Christian Martinez in een blogpost. Facebook kon ons niet meteen zeggen waarom onze advertentie dan door het goedkeuringsproces raakte.

Unia wil het er in elk geval niet bij laten. "Wij hebben een directe lijn met Facebook en leggen de kwestie bij hen op tafel. Als zij inderdaad elke advertentie goed- of afkeuren, willen we duidelijk weten welke regels er spelen."