"Een goede relatie hebben is gezond"

"Ik ga niemands relatie redden hoor." Dat drukt Esther Kluwer elke journalist op het hart. En ja, de sociaal psychologe heeft er wel wat gesproken sinds bekend raakte dat ze hoogleraar duurzame relaties en welzijn wordt. Ze beseft dat het een bijzondere leeropdracht is. Maar daar is ook nood aan: "Nederland heeft een echtscheidingspercentage van 40 procent, in België ligt dat zelfs nog wat hoger. Dat vergt te veel, van onze maatschappij en van de betrokken mensen."

Daartegenover staat dat duurzame relaties gepaard gaan met heel wat gezondheidseffecten. "De wetenschappelijke literatuur leert ons dat mensen in een goede partnerrelatie minder snel last hebben van hartfalen en depressie. Ook herstellen ze beter bij ziekte."

De komende drie jaar zal Kluwer in Nederland proberen inzicht te krijgen in wat partnerrelaties duurzaam maakt. "Een van de zaken waarop ik wil focussen, is de balans die gelukkige partners ervaren tussen intimiteit en autonomie." Een bevraging bij koppels die minstens een jaar samen waren, leerde haar dat vooral de mannen en vrouwen die hoog scoorden op vragen als 'Hoe vrij voel je je in je relatie?' en 'Hoe verbonden voel je je met je partner' beter omgingen met conflict en elkaar meer accepteerden. "Het zou best kunnen dat het net die combinatie is, van enerzijds intimiteit en anderzijds een eigen leven kunnen leiden, die mensen een prettig gevoel geeft en gemotiveerd houdt om inspanningen voor mekaar te doen."

Er zijn heel wat mensen die relaties onderzoeken, beaamt Kluwer. Maar vaak focussen zij op wat er misloopt in een relatie. Ze kijken naar hoe conflicten oplopen en hoe er wordt omgesprongen met vreemdgaan. "De focus op de positieve aspecten is veel recenter en dus schaarser."

Hét geheim van een duurzame relatie kan ze niet ontrafelen. Maar er zijn wel al een aantal elementen bekend die het samenzijn vergemakkelijken: toegewijd zijn, en oprecht tijd maken en interesse tonen voor mekaar. "Minstens zo belangrijk is vergevingsgezindheid. Als iemand onaardig tegen ons doet, dan zijn we geneigd om meteen onaardig terug te doen. Dat is een natuurlijk mechanisme van aanval en tegenaanval, maar zoiets komt een relatie vaak niet ten goede. Het zorgt net voor meer conflict."

Conflict is op zich niet erg, maar je moet wel beiden de vaardigheden hebben om er vervolgens op een constructieve manier mee om te gaan. "Je moet de ander kunnen beluisteren, je open durven stellen, soms iets voor hem of haar opofferen."

Invloed van sociale media

De Nederlandse psychologe wijst nog op de komst van het internet. Die bemoeilijkt de laatste jaren zeker een en ander. "We zijn door de jaren heen steeds hogere eisen aan onze partner gaan stellen. Die moet onze beste vriend zijn, een passionele minnaar, een moeder of een vader van onze kinderen, een hulp in het huishouden. De kans op teleurstelling is groot. En de kans dat we snel iemand nieuw leren kennen, is dankzij sociale media nog veel groter."

Voor wie het zich zou afvragen: de eerste hoogleraar duurzame relaties heeft zelf een duurzame relatie. "Het is moeilijk om er een definitie op te plakken, maar ik denk dat 21 jaar met dezelfde man daar toch onder valt (lacht)."