Een creatieve werknemer is niet per definitie een gelukkige werknemer

Gelukkig zijn op het werk: voor velen is het de belangrijkste voorwaarde om 's morgens fluitend naar hun job te rijden. Ook werkgevers zijn erbij gebaat: een gelukkige werknemer is meer betrokken en minder vaak ziek. Maar is hij ook creatiever?

Neen, menen Anne Jordanous en Bill Keller van de universiteiten van Kent en Sussex. De onderzoekers bestudeerden een halve eeuw aan onderzoek over creativiteit en bepaalden 14 factoren die vereist zijn in het creatieve proces. Geluk blijkt daar niet tussen te staan.

Welke eigenschappen zijn dan wel vereist?

Volgens de onderzoekers zijn de bouwstenen van creativiteit:

• Actieve betrokkenheid en doorzettingsvermogen

• Komaf maken met onzekerheid

• Vakkennis

• Algemeen intellect

• Resultaten behalen

• Onafhankelijkheid en vrijheid

• Vernieuwing en emotionele betrokkenheid

• Originaliteit

• Vooruitgang en ontwikkeling

• Sociale interactie en communicatie

• Spontaniteit

• Denken en evalueren

• Zaken naar waarde schatten

• Afwisseling en ruimte voor experiment

Die 14 factoren zijn overigens geen definitie van creativiteit, legt onderzoeker Bill Keller uit aan de nieuwssite Quartz. "Je moet ze eerder zien als de onderdelen van een creatief proces. De ene factor is niet belangrijker dan de andere, en allerlei combinaties zijn mogelijk."

Stress

Een stressvrije omgeving, waarvan geluk vaak afhankelijk is, blijkt geen vereiste voor creativiteit. Vreemd? Niet echt, menen wetenschappers.

Nog volgens Quartz bestaat creativiteit uit twee fases: brainstormen en problemen oplossen. Uit onderzoek van Mark Davis, psycholoog aan de universiteit van Noord-Texas, blijkt dat een positieve stemming weliswaar nuttig is voor het brainstormen, maar niet helpt bij het oplossen van problemen. In die tweede fase tellen vooral doortastendheid en kritisch denken. De stress die kan ontstaan door problemen, kan onaangenaam zijn maar helpt ons wel om taken te voltooien. Met andere woorden: we hebben negatieve emoties nodig in het creatieve proces.

Omgekeerd ontdekten psychologieprofessoren Jennifer George en Jing Zhou van Rice University in Houston dat een uitdaging ons niet per se gelukkig maakt, maar creativiteit wel positief beïnvloedt. Dat komt volgens de wetenschappers omdat het uiten van negatieve gevoelens inspireert tot oplossingen en verbeteringen. Gedurende een week volgden George en Zhou 160 werknemers, die rapporteerden over hun gevoelens, terwijl hun baas hen beoordeelde op hun creativiteit. De meest creatieve werknemers bleken zowel sterke negatieve als positieve emoties te voelen. Gelukkige werknemers bleken aanzienlijk minder creatief.

Toch is het geen goed idee om een emotionele maalstroom te creëren om je creativiteit te bevorderen. "Intense positieve emoties kunnen soms net zo belastend zijn als intense negatieve gevoelens", zegt Emma Seppala van Stanford University. "Creativiteit komt niet vanzelf als we onder zware emotionele druk staan."

De neurowetenschap beaamt dat, zegt Amy Arnsten van Yale. "Voor een optimale hersenfunctie is de controle over je emoties belangrijk - niet geluk of doelbewust gegenereerde stress. Een intense emotionele druk kan de werking van de prefrontale cortex verstoren, een gebied in de hersenen dat een rol speelt bij creativiteit."