'Deal of niet, ik wil gewoon werk'

Het is al half negen als Masoud Derakhshani door de lobby van zijn flatgebouw sjokt om de krant op te halen. Het is ramadan en ook al eten en drinken veel inwoners dan de miljoenenstad gewoon door tijdens de vastenmaand, men slaapt wel graag uit.

Derakhshani loopt wat langzaam, want hij is al 93. Hij heeft alles gezien in zijn leven: de sjah, de revolutie, de bezetting van de Amerikaanse ambassade en de oorlog met Irak. Maar een nucleaire deal die een einde aan de internationale sancties gaat brengen, nee, die had hij niet gedacht mee te zullen maken. De nucleaire onderhandelingen in Wenen, die 22 maanden geleden officieel begonnen, worden steeds weer verlengd. Maar nu, zo blijkt uit nieuwsberichten in de ochtend, komt een akkoord er dan echt aan. "Het zal wel weer in de laatste minuut mislopen", zegt Derakhshani dan nog.

Maar dat gebeurt niet. De Iraanse staatstelevisie vertoont sombere beelden van de 'nucleaire martelaren' - de wetenschappers die tussen 2010 en 2012 zijn gedood bij moordaanslagen die volgens de Iraanse leiders werden gepleegd door Israël. Vervolgens verschijnen er presentatoren in beeld: "Wij feliciteren de Iraanse natie", zeggen ze tevreden. De vrouwelijke presentator draagt voor de gelegenheid een lichtblauwe chador.

President Hassan Rouhani spreekt de natie toe. Dat zo'n belangrijke deal er komt in de heilige vastenmaand ramadan, dat is toch wel een godsgeschenk zegt hij. "Oh Iraniërs, wijs volk, ik beloof u dat dit akkoord het begin is van een nieuwe beweging, van een nieuwe toekomst van ons land." Van collectieve vreugde is niet direct sprake in de straten van Teheran, maar dat kan ook met de hitte en het vasten te maken hebben.
McDonald's

Het akkoord, zoals gepresenteerd in een document van 158 pagina's, zal van Iran een veel normaler land zal maken als het helemaal wordt uitgevoerd. Financiële en andere sancties zullen worden opgeheven: men mag weer investeren in het land. Maar "een akkoord doet mij niks", zegt Ali, een straatveger van 50. "Ik wil werk voor mijn drie zonen." Tijdens de sancties is de werkeloosheid, vooral onder jongeren, tot grote hoogte gestegen. Volgens onofficiële cijfers tot wel 40 procent. "Die jongens moeten werk hebben", zegt Ali. "Ze zijn bijna 35 en zitten alleen maar thuis."

Het is nog de vraag of het akkoord en de nieuwe investeringsmogelijkheden die het Iran biedt ook werk gaan opleveren, want hoewel de Iraanse leiders zitten te springen om investeringen, willen ze niet dat er morgen McDonald's- en Starbucks-vestigingen openen in Iran. Dat zou het land namelijk alleen maar verwestersen. Wat ze wel willen, zijn honderden miljarden aan investeringen in de olie-industrie. Oliegiganten zijn over het algemeen niet zo geïnteresseerd in politiek en maken netjes op tijd hun geld over.

"Ik verwacht dat mijn bedrijf dat minibussen bouwt een grote vlucht gaat nemen", zegt Saeed Laylaz, een econoom, politiek analist en regeringsadviseur. Hij verwacht ook dat er sociale hervormingen zullen worden doorgevoerd in Iran. "De meeste mensen willen veel meer dan alleen dit", zegt hij. "We moeten afwachten of de regering nu meer vrijheden op de agenda zet."

Voor veel gewone Iraniërs is het wennen aan het idee dat er wellicht een einde komt aan jaren van sancties. "Het meest maakte ik me zorgen om mijn zoontje van 4", zegt Abbas Elmdoost (42). "In wat voor land zou hij opgroeien, zonder relaties met de buitenwereld, geïsoleerd. Dat wordt nu hopelijk anders, al moeten we afwachten."

Maar sommigen voelen zich bedrogen, niet door het buitenland maar door hun eigen leiders. "Ik weet niet of ik blij of ongelukkig moet zijn", zegt Vahidreza Haqparast (38), een leraar Engels. Dertien jaar geleden vertelde de staat hem dat nucleaire energie belangrijker is dan wat dan ook, nu ziet hij op tv hoe Iran straks nog maar vijfduizend centrifuges over heeft. "Al deze ellende en pijn van de afgelopen jaren. En voor wat?"