De piepkleine zeevlinder die oceanen voor verzuring behoedt, is aan het verschrompelen

Zijn rol is vergelijkbaar met die van de kanarie in de kolenmijn, maar dan voor ’s werelds oceanen. Die verzuren door de toename van CO2 in de atmosfeer, waardoor ook het klimaat verandert. De zeevlinder, een piepklein diertje dat aan de oppervlakten van de open oceanen leeft, treedt op als een soort buffer tegen deze verzuring en heeft hierom een sleutelrol in het beschermen van de oceanen.

Het draait allemaal om de schelp van de zeevlinder, een slakachtig dier met vleugels, ongeveer 1 millimeter groot. Die schelp is gemaakt van het mineraal aragoniet, dat CO2 kan opnemen en zelfs neutraliseert. Maar de mineralen die de verzuring van de oceaan kunnen tegengaan, lossen er ook sneller door op, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Utrecht samen met de universiteiten van Luik, Lincoln en Leeds.

Tijdens dat proces lost de schelp van de zeevlinder op, waardoor die dunner wordt of verdwijnt. Teruggroeien van de schelp kost veel energie, waardoor de dieren in verzuurde stukken water steeds kleiner worden. “Dat is iets wat onderzoekers van Naturalis (nationaal Nederlands onderzoeksinstituut voor biodiversiteit, red.) in de Stille Oceaan bij Californië al terugzien”, legt de Utrechtse onderzoeker Olivier Sulpis uit. “Ik verwacht dat dit overal zal gebeuren.”

Door dunnere schelpen en kleinere zeevlinders te meten, kunnen onderzoekers vaststellen hoe verzuurd de oceanen zijn. Helemaal verdwijnen zullen deze dieren niet, denkt Sulpis. Maar ze kunnen wel wegtrekken uit een regio als deze te zuur is geworden om in te leven. Een slecht teken, legt de onderzoeker uit. “Dit betekent dat deze wateren nog sneller zullen verzuren: als de zeevlinder daar door verzuring niet meer kan leven, kan hij ook de uitstoot niet meer opnemen.”

Behalve de zeevlinder dragen ook schelpdieren als de mossel hun steentje bij. De mineralen in hun schelp hebben dezelfde werking, maar die is minder sterk zonder hulp van het mineraal aragoniet, ontdekten de onderzoekers. Aragoniet, waar de zeevlinderschelp van is gemaakt, zorgt voor een soort beschermlaagje op de mosselschelp. Sulpis: “Ook zonder aragoniet zal het mineraal in de mosselschelp, calciet, de bufferfunctie tegen verzuring kunnen overnemen. Maar dat kan niet voor altijd. Daarom is het belangrijk dat we nu iets doen om de CO2-uitstoot in de atmosfeer omlaag te brengen.”