"Bij 70 procent van de patiënten die normaal gezien chemo zouden krijgen heeft dat geen zin"

Vrouwen die in een vroeg stadium zitten van de hormoongevoelige HER2-negatieve vorm van borstkanker, hebben meestal geen chemotherapie nodig. Nu behoort chemo na de operatie in het gros van de gevallen wel tot de standaardbehandeling. Maar, zo wijst een Amerikaans-Canadese studie bij meer dan 10.000 patiënten uit, heel vaak heeft die chemo geen meerwaarde.

Het onderzoek werd gisteren gepresenteerd op het congres van de American Society of Clinical Oncology en is gepubliceerd in de New England Journal of Medicine. De wetenschappers gebruikten een moleculaire test, waarmee ze kunnen aantonen hoe groot het risico is dat de patiënt hervalt. Het was al geweten dat patiënten met een hoog riscio zeker chemotherapie moeten krijgen en die met een erg laag risico er niet bij gebaat zijn. Maar nu blijkt uit dit onderzoek dat ook de middengroep enkel met een antihormoontherapie behandeld kan worden.

Het gevolg van die ontdekking is groot, zei professor Joseph Sparano van het Montefiore Medical Center in New York gisteren aan The New York Times. Hij leidde het onderzoek. "De resultaten geven aan dat we ongeveer 70 procent van de patiënten die normaal gezien in aanmerking zouden komen voor chemotherapie, die behandeling kunnen besparen."

Professor Jacques De Grève, medisch oncoloog van het UZ Brussel, woonde de voorstelling van de studie bij in Chicago en is enthousiast over de resultaten. De test die zij gebruikt hebben, de TAILORx, is volgens hem namelijk bruikbaarder dan de MammaPrint die bij ons al beschikbaar is. "De MammaPrint geeft enkel een zwart-witresultaat, de TAILORx geeft gradaties aan. Daardoor kun je een genuanceerdere inschatting maken over het al dan niet geven van chemotherapie", legt hij uit.

Maar dat wil niet zeggen dat het aantal chemotherapieën nu plots drastisch zal dalen. Daarvoor is er namelijk nog een groot knelpunt: de prijs van die moleculaire test. De kans op herval van één patiënt inschatten met de TAILORx, kost zo'n 4.000 dollar. De MammaPrint is ongeveer even duur, bijna 3.000 euro.

Dat is niet goedkoop en een terugbetaling van de test zit er niet direct aan te komen. Het federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg heeft nog een aantal kanttekeningen bij de MammaPrint, tot ergernis van borstkankerorganisatie Think Pink. Zij vragen minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) om de terugbetaling te herbekijken. "Want zo kunnen we patiënten voor wie chemotherapie geen nut heeft, de nadelen van een toxische behandeling besparen", vindt Think Pink.

Prioriteiten

Dat klopt wel, zegt professor De Grève, maar toch tekent hij enig voorbehoud aan. "Mochten de tests goedkoop zijn, dan was ik de grootste voorstander. Helaas zijn ze dat niet en dan moet je prioriteiten afwegen. Want stel dat zo'n moleculaire test straks terugbetaald wordt, dan gaat dat ettelijke miljoenen kosten. Ik vrees namelijk dat de test veel meer gebruikt zou worden dan strikt noodzakelijk is. Er is ook een goedkope pathologietest beschikbaar, die het hiaat voor een groot stuk kan opvangen."

Aangezien de sociale zekerheid in een krimpscenario zit, twijfelt De Grève of een terugbetaling wel zo aangewezen is. "Mijn collega's zullen het niet graag horen, maar het is de realiteit. We zijn nu bijvoorbeeld heel blij met de terugbetaling van de immunotherapie, die willen we toch ook niet opgeven?"

De Grève hoopt dat het een oplossing kan zijn om de verschillende producenten van dergelijke tests tegen elkaar uit te spelen en een maximumaantal tests op te leggen. "Op die manier kan de prijs dan hopelijk wel gedrukt worden voor de patiënt."

Minister De Block wil de resultaten van het onderzoek eerst bestuderen. Er moet eerst absolute zekerheid zijn over de betrouwbaarheid van de tests, klinkt het, alvorens er verdere maatregelen genomen kunnen worden.