Bang voor spinnen? Deze app helpt je ervan af

Het spinnenseizoen mag dan langzaam ten einde komen, de angst voor spinnen verdwijnt niet zomaar. Een nieuwe app moet daar verandering in brengen. ‘Door spinnen te vermijden, wordt je angst alleen maar erger.’

Van je spinnenangst afkomen, en dat enkel met behulp van je smartphone; dankzij onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) kan het binnenkort. In de app ZeroPhobia – nu nog in de testfase – ervaren gebruikers aan de hand van verschillende stappen en spinsoorten hoe het is om een spin vlak naast of over je hand te laten lopen.

Een belangrijk verschil met andere fobieapps is dat zij worden bijgestaan door wat VU-onderzoeker Tara Donker een ‘tweede therapeut’ noemt. Je doet niet enkel oefeningen waarbij je aan je (spin)angst wordt blootgesteld, maar krijgt ook te horen waaróm mensen nou eigenlijk bang zijn voor spinnen en hoe zij daar met behulp van de app wat aan kunnen doen.

De app is vanaf 2022, zodra de testfase is afgerond, voor iedereen (tegen betaling) beschikbaar in de appstores van Apple en Google.

Van hooiwagen tot tarantula

Wie de augmented reality-app downloadt, hoeft heus niet meteen een tarantula over de hand te laten lopen. Zo kun je allereerst een hooiwagen – de ‘minst enge’ spin, blijkt uit Donkers steekproef – vrijuit of op commando over je schermpje laten lopen, waarbij je in het laatste geval bepaalt in welke richting de spin loopt. Wie het aandurft, kan de hooiwagen vervolgens visueel over de eigen hand laten lopen of kiezen voor een ‘engere’ spin, zoals een grijze huisspin of tarantula.

Donker: “Heb je last van een spinnenfobie, dan ben je geneigd om spinnen te vermijden – een heel logische reactie. Maar het probleem is dat door die vermijding de angst alleen maar erger wordt; op den duur ga je ook kleinere spinnen, kevers of kakkerlakken uit de weg.” Juist daarom, stelt ze, is ‘exposuretherapie’ zoals deze belangrijk.

De virtuele therapeut, vermomd als geanimeerde spin, moedigt gebruikers tijdens de oefeningen aan om vol te houden en vertelt hen wanneer hun angst zal afnemen. Zij moet op die manier gebruikers motiveren om zich aan hun spinangst over te geven.

Virtuele huisspin

Donker noemt graag nog het spelelement dat is toegevoegd: telkens wanneer je de app opent en een oefening doet, ontvang je een vlieg die je kunt voeren aan je virtuele huisspin. Die doet vervolgens een vreugdesprongetje en krijgt gaandeweg accessoires zoals een pet of zonnebril. Alles om de spin minder eng te doen lijken – en gebruikers te motiveren hun oefeningen te blijven doen.

In Duitsland, waar Donker ook onderzoek doet, wordt naast virtuele spinnen ook getest met échte hooiwagens. Dat klinkt gruwelijk voor sommige spinnenhaters, erkent ze. Maar haar overtuiging is dan ook dat wanneer je je ultiem durft bloot te stellen aan spinnen (‘overexposure’), je pas echt leert omgaan met je angst.