Maandag 27/03/2023

Astronomen knopen telescopen aan elkaar en ontdekken wolken van ijzer op deze verre planeet

De atmosfeer van exoplaneet HR8799e, hier als artist impression, is voor het eerst nauwkeurig in beeld gebracht met een veelbelovende nieuwe techniek. Beeld EPA
De atmosfeer van exoplaneet HR8799e, hier als artist impression, is voor het eerst nauwkeurig in beeld gebracht met een veelbelovende nieuwe techniek.Beeld EPA

Wie met een ruimtesonde naar HR8799e wil vliegen, is al snel een miljoen jaar onderweg. Dat maakt het des te opmerkelijker dat astronomen hebben gezien dat de dampkring van deze planeet tjokvol wervelende wolken zit.

George van Hal

HR8799e is een zogeheten ‘exoplaneet’, een planeet die draait om een andere ster dan de zon. De speurtocht naar dergelijke plekken is een van de meest vruchtbare in de moderne sterrenkunde. Waar Christoffel Columbus één continent ontdekte, onthullen astronomen aan de lopende band complete nieuwe werelden. Duizenden kennen we er inmiddels. Het blijkt alleen lastig om die verre plekken scherp in beeld te krijgen, om bijvoorbeeld te kunnen zien of hun atmosfeer lijkt op de onze.

In het vakblad Astronomy & Astrophysics beschrijft een internationaal team van 88 astronomen nu een techniek die dat makkelijker moet maken. Zij knoopten telescopen van de Very Large Telescope in Chili aan elkaar tot een supertelescoop. Optische interferometrie, heet dat in vakkringen. Op die manier brachten ze de atmosfeer van HR8799e ongekend nauwkeurig in kaart. Het is voor het eerst dat deze techniek wordt toegepast om een exoplaneet direct in beeld te brengen.

Astronomen konden vervolgens afleiden dat de planeet een krioelende wolkenlaag heeft van ijzer en andere verbindingen. Ook zit de atmosfeer vol koolmonoxide. Opmerkelijk, omdat dat normaal meteen reageert met waterstof tot methaan. “Uit onze simulaties bleek dat we de overdaad aan koolmonoxide het best kunnen verklaren wanneer hoge verticale winden in de atmosfeer alles goed door elkaar husselen”, zegt co-auteur Paul Mollière (Universiteit Leiden).

Astronomen knoopten de hoofdtelescopen van de Very Large Telescope in Chili aan elkaar tot één virtuele supertelescoop om planeet HR8799e te ‘verkennen’.  Beeld RV
Astronomen knoopten de hoofdtelescopen van de Very Large Telescope in Chili aan elkaar tot één virtuele supertelescoop om planeet HR8799e te ‘verkennen’.Beeld RV

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234