Zlatan Ibrahimovic, genie met hoog patsergehalte: ‘Er wordt gezegd dat je geen legende kan worden voordat je dood bent. Dat geldt niet voor mij’

Een snelcursus Ibrahimovic.

Hoeveel keer heeft hij de Champions League gewonnen?

Nul keer.

Hoeveel prijzen behaald met Zweden?

Nul prijzen.

Hoeveel keer kampioen gespeeld?

Elf keer, waarvan acht op een rij in vijf verschillende landen. (Eigenlijk dertien, maar twee titels werden Juventus afgenomen omwille van omkoping.)

Individuele internationale prijzen?

Geen van betekenis.

Iconische doelpunten?

Emmers.

Ibra voor beginners ten slotte: zoek op YouTube op Iconic Ibrahimovic Solo Goal. Het bewonderende commentaar van Frank Snoeks krijgt u er gratis bij. De geschiedenis wil dat hij in die actie vier tegenstanders passeert, maar eigenlijk gaat het ‘maar’ om drie man, omdat de eerste verdediger die hij uitkapt kan terugkeren en weer wordt uitgekapt, nu in twee keer, waarna hij de bal voorbij de doelman en nog een verdediger in doel trapt. Daarom zijn het er eigenlijk vijf, maar drie volstaat.

Het was zijn laatste goal voor Ajax, de 5-1 tegen NAC Breda. Een week later was Ibrahimovic van Juventus. Opvallend in dat filmpje is dat de regisseur tijdens de viering van de Ajax-spelers die bovenop Ibra liggen, even switcht naar de geblesseerde Rafael van der Vaart die in een skybox uiterlijk onbewogen het vertoon gade­slaat. Enkele dagen eerder had Zlatan, zoals het bij Ajax op zijn shirt stond, in een interland tussen Zweden en Nederland zijn Ajax-middenvelder Van der Vaart met een trap op de enkel naar de ziekenboeg gestuurd. Pas veel later zouden de twee vrede sluiten, voor zover vrede überhaupt mogelijk is met de immer getroebleerde Zweed.

Jammer maar helaas

Het oorspronkelijke gerucht luidde dat Ibra op zijn 38ste na twee jaar in de Amerikaanse soccer league zou terugkeren naar Zweden als voetballer. De Zweden zagen hem alweer in het geel-blauwe shirt opdraven als international. Jammer, maar helaas. Van de week raakte bekend dat hij zich had ingekocht bij Hammarby IF, een club die voor net niet de helft in handen is van Anschutz Entertainment Group, ’s werelds grootste sportbedrijf met belangen in verschillende sporten en clubs, waaronder ook Los Angeles Galaxy voor wie hij twee seizoenen lang uitkwam.

Zlatan werkt aan zijn nacarrière, zoveel is duidelijk. Of en waar hij nog zal voetballen volgend seizoen, is nog niet bekend. De fans van de ploeg van zijn stad Malmö, waar hij in de migrantenwijk Rosengård opgroeide, hebben alvast zijn in 2016 ingehuldigde standbeeld in brand gestoken omdat hij zich heeft ingekocht in het elitaire Stockholm. Erg zal hij dat niet vinden. Hij heeft het 2m60 hoge ding altijd een beetje beneden zijn waardigheid geacht. Iets in de grootteorde en grandeur van de David van Michelangelo had beter bij zijn status gepast.

Hij heeft er nog wel een huis, maar Malmö en het getto Rosengård waar negen op de tien migranten uit de voormalige Joegoslavische republiek of recenter de oorlogsgebieden in het Midden-Oosten komen, heeft hij achter zich gelaten. Hij groeide er samen met zijn moeder en later zijn vader op in penibele omstandigheden en belandde net niet in de criminaliteit, zoals veel van zijn jeugdvrienden. Aan veel erger dan kattenkwaad en het serieel stelen van fietsen heeft hij zich niet bezondigd, met dank aan de sport. Al ging hij met het stelen van de fiets van de assistent-coach van Malmö FF, een vergissing, bijna over het randje.

Zijn talent voor sport heeft hem van de zelfkant gered. Eerst taekwondo, dat hem op zijn zeventiende promoveerde tot zwarte gordel. Die sport zette hem niet alleen streetwise op voorsprong, maar kwam ook goed van pas in het voetbal, waar hij zijn eerder aangeleerde lenigheid en ruimtelijke perceptie maximaal benutte. Geen voetballer die zo mooi ballen uit de lucht kon halen of scoren op onmogelijke passes. Net nadat hij zijn zwarte gordel had omgegord, vroeg Arsenal of hij kon komen testen. Hij weigerde: “Zlatan doet geen audities.” Bij zijn Zweedse bestuur rolden de ogen uit de kassen en ze waren maar wat blij toen Ajax enkele jaren later doorzette en hem kwam halen. “If you fuck with me, I fuck you twice”, had sportief manager Leo Beenhakker hem gezegd. Haha, dát was taal die hij begreep, en hij ging naar Ajax.

Niemand zal bestrijden dat hij soms een genie op noppen is, maar Zlatan Ibrahimovic is ook de beste speler die nooit een internationale prijs won of de speler met de grootste mond die nooit een internationale prijs won. Of dat toeval is? De jury is eeuwigdurend in beraad.

God? Daar praat je mee

Zijn biografie heet Ik, Zlatan. Van een hoog patser­gehalte gesproken. Dat geldt ook voor zijn quotes. Een van zijn meest beklijvende luidt: “Meestal wordt gezegd dat je geen legende kan worden voordat je dood bent. Dat geldt niet voor mij. Ik ben een levende legende.” Toen een journalist hem vroeg wat de strijd tussen Portugal en Zweden zou kunnen beslissen, antwoordde Hij: “Dat weet alleen god.” Waarop de journalist dacht gevat te zijn: “Dat wordt lastig om het aan hem te vragen.” Maar Zlatan, zo snel als kijken: “Nee hoor, je zit tegenover hem.”

Dat is grappig bedoeld en een beetje arrogant, maar toch gewoon grappig. Zoals die keer toen een andere journalist vroeg wat hij zijn nieuwe vriendin voor haar verjaardag had gegeven. “Niks. Ze heeft Zlatan al.” Minder grappig was toen hij moest vertrekken bij FC Barcelona van coach Guardiola, waarna die alles begonnen te winnen wat er maar te winnen viel. Hij wilde zich niet schikken in het meesterschap van het opdondertje dat luisterde naar de naam Leo Messi. Guardiola heeft altijd gewezen op de onverenigbaarheid van tactische discipline en Zlatan Ibrahimovic, die op het veld wilde lopen waar hij dacht dat hij op dat moment moest lopen. Zlatan: “Guardiola heeft een Ferrari gekocht (doelend op zichzelf, voor alle duidelijkheid, HV), maar rijdt ermee als in een Fiatje.”

Het is Ferrari, beter bekend als God en nog beter als Zlatan Ibrahimovic, te doen om de erkenning van zijn immense talent, en wie daar niet in meegaat, heeft het verkorven. Ooit was er die onschuldige poll van de Zweedse krant Dagens Nyheter. Ze wilden weten wie de grootste Zweedse sportpersoonlijkheid aller tijden was.

Op 1 stond tennis­legende Björn Borg. Daar zou ook de rest van de wereld hem hebben gezet, dus veel discussie behoeft dat niet. Zlatan stond op 2. De man die geen enkele internationale prijs had gewonnen, ging tafel­tennisser Jan-Ove Waldner (dubbel wereldkampioen en olympisch goud in 1992), golf­speelster Anika Sörenstam (acht keer nummer één van de wereld) en skiër Ingemar Stenmark (twee keer olympisch goud en drie keer wereldkampioen) vooraf. Toen de krant hem trots contacteerde, reageerde hij erg bits. “Tweede worden is zo goed als laatste eindigen. Ik had op nummer één tot nummer vijf moeten staan.”

Zijn omloopsnelheid als speler zegt alles over wie hij is en hoe hij zich gedraagt: een onwaarschijnlijke einzelgänger die geniale fratsen kan uithalen die af en toe leiden tot onwaarschijnlijke doelpunten, maar zelden tot prijzen. Ibrahimovic scoorde voor zes verschillende ploegen in de Champions League, maar kwam nooit in de buurt van de beker met de grote oren.

Als international speelde hij op twee WK’s, maar kwam nooit in het stuk voor. De laatste twee gingen zelfs helemaal aan God voorbij, wat hem volgende ontboezeming ontlokte: “Een WK zonder mij is het niet waard om naar te kijken.” Op het EK van 2016 scoorde hij met een wereldgoal tegen België, die onterecht werd afgekeurd. Dat had de uitschakeling betekend voor de Rode Duivels, die later door Wales werden vernederd, maar de bal viel – het lot van het onbegrepen genie Zlatan – verkeerd. Zijn internationale carrière zat erop.