Wereldburger Vertonghen gebruikt zijn eergevoel als brandstof

Recordinternational Jan Vertonghen heeft op zijn 35ste enkel voor Europese subtoppers gespeeld. Nooit leek België zijn eindbestemming te worden. Tot de WK-klok in het voordeel van Anderlecht tikte.

Maart 2020. De eerste coronalockdown was een paar dagen oud toen Katrin Kerkhofs voor het VIER-programma Homeparty met Kat een videogesprek hield met Jan Vertonghen. Dat hij zijn haar zou laten knippen door zijn drie kinderen, vertelde de verdediger. En dat hij liever fietst dan loopt.

Onder de noemer ‘stoute vragen’ vroeg Kerkhofs nog: “Bij welke Belgische club zou je je carrière willen afsluiten?” Vertonghen, met een brede lach op zijn gezicht: “Als ik voor Club Brugge kies, doet Vincent Kompany (toen trainer bij Anderlecht, NVK) mij dood. Maar als ik voor Anderlecht kies, doet mijn familie me dood.”

Een grap, omdat humor zijn natuurlijk afweermechanisme is en omdat het op dat moment niet aan de orde was. Vertonghen lag nog onder contract bij Tottenham, waarmee hij het jaar voordien de Champions League-finale had gespeeld. Zijn status van onbetwistbare titularis was hij dan wel kwijt in Londen, aan zijn eindstation was hij nog lang niet toe.

Weg zonder ruzie

De wereld, weet Vertonghen, is veel groter dan België. Vroeger was hij een schuchtere plattelandsjongen uit Tielrode. Tot Ajax hem via Beerschot wegplukte en van hem een wereldburger maakte. Van Amsterdam ging het naar Londen. De voorbije twee seizoenen speelde hij voor Benfica in Lissabon, een van de meest kolkende steden van Europa.

Overal is hij op een elegante manier vertrokken. José Mourinho, zijn laatste trainer bij Tottenham, noemde hem een superprof. Vertonghen is een loyale soldaat, maar wel altijd met een eigen mening. Vol respect voor zijn gesprekspartner. Een vat vol plagerige humor ook, vraag maar aan zijn boezemvriend Moussa Dembélé.

Die karaktereigenschappen zijn mee gevormd door zijn echtgenote Sophie de Vries, zijn Amsterdamse jeugdliefde die nu de moeder is van zijn kinderen Leyla, Ilay en Dani Rob. Zij heeft van hem een socialer wezen gemaakt. Annemieke Duyvendak, die Engels doceerde aan Vertonghen, vertelde daarover: “Zij is een heel leuke meid. Zij maakt theater en had een goede invloed op de carrière van Jan.” De gesprekken aan de keukentafel gaan slechts zelden over de VAR of de valse negen. Niet toevallig studeerde Vertonghen tijdens zijn periode in Amsterdam bij aan het Johan Cruyff Institute.

Vertonghen is een familieman. Wanneer hij in het land is voor interlands probeert hij zijn petekind op te halen aan de schoolpoort. Bij de Rode Duivels liet hij zich eens afzetten door zijn moeder. Het contrast met de peperdure bolides op de parking van het hotel in Tubize was enorm: kanariegele Lamborghini’s, matzwarte Porsches, bruine Bentleys; en dan zat daar Vertonghen, op de passagierszetel van een negen jaar oude Toyota Corolla. Zijn sportzak paste nog net op de achterbank.

Lederen stoelen en paardenkracht zijn leuk en aardig, maar het grootste comfort vindt hij de aanwezigheid van zijn moeder. De vrouw die Vertonghen op het podium wilde toen hij de Nederlandse Gouden Schoen overhandigd kreeg, die hem in het Koning Boudewijnstadion verraste bij zijn honderdste interland, en die het niet over haar hart kreeg om de versleten Toyota naar de sloopplaats te brengen. Die auto was een eerbetoon aan haar man, die in 2007 was gestorven aan een hersentumor. “Het was de laatste auto waarin hij heeft gezeten. Enkele weken na de aankoop is hij aan een slepende ziekte gestorven. Hij heeft een heel grote emotionele waarde.”

Stichting voor kinderen

Het verlies van zijn vader tekent Vertonghen, zoals het elke jongen van achttien zou tekenen. Hij richtte de Jan Vertonghen Foundation op. Daarmee bouwt hij speelvelden voor kinderen, in nauwe samenwerking met verschillende ziekenhuizen.

Voor elke wedstrijd kijkt hij, ook nu nog, strak naar de hemel. Op het veld is zijn drive alleen maar groter geworden. Zoals zoveel Rode Duivels van zijn generatie is zijn eergevoel een belangrijke brandstof voor zijn carrière. Met 139 caps is hij met voorsprong de Belgische recordinternational. Zelden mist hij een interland door ‘oververmoeidheid’. Toen bleek dat een oefenwedstrijd tegen Tsjechië door een administratieve vergetelheid niet zou meetellen voor de officiële statistieken reageerde Vertonghen kribbig: “Ik hoop van wel, anders ga ik iemand van de bond bij zijn nekvel pakken.”

Toen Ajax hem als jonge tiener uitleende aan RKC juichte de verdediger ostentatief wanneer hij uitgerekend tegen zijn moederclub scoorde. Het leverde hem een scheldtirade van toenmalig Ajax-trainer Henk ten Cate op. Op het einde van het seizoen misten de Amsterdammers de titel met één puntje. Toch vocht Vertonghen zich na zijn terugkeer in de ArenA naar een basisplaats.

Na Amsterdam volgde Londen. Via Londen ging het naar Lissabon. Nu vliegt Vertonghen naar een nieuwe grootstad: Brussel.

“Of ik verwacht had om op mijn 35ste nog te debuteren in België? Nee, zeker niet”, zei Vertonghen gisteren voor zijn medische tests in het UZ Gent. “Dat was nooit echt het idee, maar het was het juiste moment.” Bij Anderlecht lag vervolgens een contract voor twee jaar klaar.