Waarom de toestroom van Amerikaanse clubeigenaren slecht nieuws is voor de voetbalromantici

Chelsea staat na een zege woensdag weer dicht bij een ticket voor de Champions League. De nieuwe Amerikaanse eigenaar Todd Boehly ziet het graag gebeuren. Maar het Europese voetbal veramerikaniseert en de overzeese denkwijze over onze populairste sport staat succes vaak in de weg.

Geen verbanning uit de Premier League en geen faillissement. De supporters van Chelsea slaakten vorig weekend een zucht van opluchting, want de voetbalgrootmacht uit Londen had eindelijk een nieuwe eigenaar. De club van de Russische oligarch Roman Abramovitsj, die zelf aan banden ligt door sancties vanwege zijn connecties met Vladimir Poetin, werd definitief verkocht aan de Amerikaanse miljardair en investeerder Todd Boehly. Hij betaalde een slordige 5 miljard pond. Het grootste deel daarvan gaat waarschijnlijk naar liefdadigheidsorganisaties.

Door welke Europese voetbalcompetitie waait tegenwoordig geen Amerikaanse wind? Van de twintig clubs in de Engelse Premier League hebben er nu negen een Amerikaanse clubeigenaar. De Italiaanse Serie A zit aan acht op de twintig.

Vaak zijn voetbalclubs niet de enige sportieve investering van een Amerikaanse eigenaar. Boehly bezit ook de Amerikaanse honkbalclub LA Dodgers en basketbalclub LA Lakers.

Wars van voetbalcultuur

Toch is de meerderheid van die overzeese voetbalhuwelijken ongelukkig. De verschillen in opvatting over het runnen van een voetbalclub zijn groot. In Europa is voetbal een van de grootste commerciële industrieën ter wereld. Het gaat om beleving, cultuur, haast religie soms. Daar horen oude tradities en codes uit een lange clubgeschiedenis bij, die heilig zijn voor supporters.

Amerikaanse voetbalinvesteerders zijn zakelijk en vaak wars van die sentimenten. Europees voetbal is ‘hot’ in Amerika, en dus een potentiële geldmachine. De investeerders brengen The American Way naar Europa: investeer dik om er zelf nog dikker aan te verdienen. Niet voor niets deed de Britse miljardair Sir Jim Ratcliffe ook een bod op Chelsea: een Britse club moest volgens hem Brits blijven.

Ondanks schulden toch verrijken

Britse clubs die niet Brits blijven. Vraag eens bij Arsenal wat ze daarvan vinden. Daar is Stan Kroenke de baas, ook eigenaar van talloze Amerikaanse sportclubs. Vanwege zijn ‘passieve eigenaarschap’ initieerden zestien verenigingen gelieerd aan Arsenal in 2019 een petitie tegen Kroenke, begeleid met de hashtag #WeCareDoYou?

Dat Kroenke vrijwel altijd de hand op de knip hield, wordt als reden gezien waarom The Gunners de laatste jaren sportief afzakten. En als Kroenke de portemonnee toch trekt, dan doet hij dat vaak zonder veel nadenken omdat hij zich nauwelijks met Arsenal bezighoudt. Tegelijkertijd strijkt hij miljoenen aan dividend en winst op, terwijl Arsenal zucht onder een schuld van 250 miljoen pond.

Sinds de Amerikaanse familie Glazer in 2005 Manchester United overnam, protesteerden die supporters nog vaker. Vorig jaar jaar ging een wedstrijd niet door na een veldbestorming. Beroemd is een anekdote over eigenaar Joel Glazer, die pas na twee jaar de buitenspelregel begreep. Hoewel de club ongeveer 500 miljoen pond in het rood staat, strijken de Glazers jaarlijks 10 miljoen euro aan dividend op. Overal in Manchester vind je stickers met daarop ‘Love United, Hate Glazer’.

Leer van Abramovitsj

Staat iets dergelijks Boehly bij Chelsea ook te wachten? Hij doet er goed aan naar zijn voorganger te kijken, want Abramovitsj werd op handen gedragen. Chelsea won na Abramovitsj’ overname niet alleen achttien prijzen, hij was ook clubman. Vrijwel elke wedstrijd zat hij op de tribune van Stamford Bridge in het bijzijn van familie, vol emotie en getooid met Chelsea-sjaal. Een teken voor supporters dat Abramovitsj de club serieus nam.

Mogelijk kan Boehly ook afkijken bij landgenoot Duncan Niederauer, want de eigenaar van het Italiaanse Venezia valt in goede smaak bij de achterban. Niederauer, voormalig CEO van de New Yorkse aandelenbeurs, runt de club op familiale wijze, en met succes: supporters omarmden hem en vorig jaar keerde de club terug naar de Serie A.

Wellicht dat Boehly zelfs gedwongen wordt tot zo’n werkwijze. In de Britse pers duiken berichten op over een mogelijke ‘anti-Glazer-clausule’ die onder meer dividend uitkeren en aandelen verkopen een decennium lang verbiedt. Ook moet de club zich met zo’n clausule aan strikte schuldenlimieten houden. Zo hoopt Chelsea hachelijke United-situaties te voorkomen. In ieder geval voor tien jaar dan.