Waarom de Rode Duivels maar beter geen valse start maken

‘See you in 2022.’ Met die slogan wordt men verwelkomd op de officiële website van de wereldbeker in Qatar van volgend jaar. De openingswedstrijd is gepland op 21 november, de finale op 18 december. Een blik op het wedstrijdschema verraadt een toernooi in een verschroeiend tempo. De groepsfase, met vier wedstrijden per dag, zal worden afgewerkt in twaalf dagen.

Het wordt een wereldbeker als geen ander. De acht futuristische stadions liggen binnen vijftig kilometer van elkaar, teams zullen nooit van hotel of van stad moeten veranderen. De fans kunnen tijdens de groepsfase drie wedstrijden per dag meepikken.

In maart volgend jaar worden de laatste Europese kwalificatiewedstrijden gespeeld. Alleen de tien groepswinnaars plaatsen zich rechtstreeks, de nummers twee in elke poule werken play-offs af. Het zal voor veel landen een verraderlijke WK-kwalificatie worden, met een deel van de kalender vóór het EK van deze zomer en een (groot) deel ná het EK.

Hoeveel bondscoaches die vandaag aan de WK-rit beginnen zullen die ook eindigen? We bedoelen daarmee: een mislukt of zelfs een bijzonder succesvol EK zal sommige federaties én bondscoaches daarna voor het vraagstuk stellen: met elkaar doorgaan of te midden van de WK-campagne de samenwerking stopzetten?

Ook Roberto Martínez, nochtans onder contract tot na Qatar 2022, stelde in eerdere interviews zijn toekomst al in vraag in geval van een Europese titel. En wat bij een uitschakeling in pakweg de achtste finale of kwartfinale?

Maar ook: hoeveel Rode Duivels zullen na het EK afhaken? Thomas Vermaelen (35), Jan Vertonghen (33) en Dries Mertens (33) zijn op leeftijd. Zijn we zeker dat Romelu Lukaku en Eden Hazard zich na de zomer niet zullen toeleggen op louter clubvoetbal? Mogelijk noopt een flauw resultaat op het EK tevens tot een nieuwe dynamiek in de nationale ploeg en moet (drastisch) verjongd worden.

Kortom: evengoed dient in volle WK-kwalificatiecampagne, na drie speeldagen, op spelers- en trainersniveau plots het geweer van schouder veranderd. Dat is nooit aangenaam en het maakt dat je maar beter goed kunt starten aan die campagne. Het maakt dat de Rode Duivels er goed aan doen om minstens 7 op 9 te halen de komende tien dagen en liefst 9 op 9. Het maakt dat de drie interlands tegen Wales, Tsjechië en Wit-Rusland gerust het etiket ‘cruciaal’ mogen krijgen.

Realisme

Terwijl wereldkampioen Frankrijk debatteert of het zijn nationale ploeg niet nog wat sterker moet maken met de terugkeer van Karim Benzema, zijn de Rode Duivels zowat in een aanpassingsperiode beland. De nationale ploeg heeft in het najaar van 2020 leren voetballen zonder Vincent Kompany (in augustus gestopt als voetballer) en zonder Eden Hazard.

De defensie wordt dezer dagen geleid door Jason Denayer, met links van hem Vertonghen en met rechts van hem een Toby Alderweireld, die ergens tussen in en uit de gratie van José Mourinho zweeft. Kompany kon al eens een bal doorheen de pressinglijn van de tegenstander steken. Hij had de autoriteit om het elftal vooruit te duwen. Dat leiderschap is er vandaag minder.

In de aanval mist de ploeg duidelijk de balvastheid en de acties van Hazard.

Het gevolg is dat de ploeg in de wedstrijden voor de Nations League in het najaar van 2020 soms de persoonlijkheid miste om de bal in het elftal te houden, aldus Thibaut Courtois. “Automatisch ga je dan iets meer inzakken.”

Het meer realistische voetbal van de Rode Duivels is niet iets dat de bondscoach met zoveel woorden installeerde, het is veeleer natuurlijk ontstaan en Martínez vindt het goed zo. Het balbezit afstaan: de selectie weet er wel raad mee. Trouwens, toen Martínez in 2016 na het ontgoochelende EK in Frankrijk solliciteerde bij de Belgische voetbalbond was zijn diagnose: jullie hebben een counterploeg. Alleen heeft Martínez daar nooit plan A van willen maken.

Martínez had eind vorig kalenderjaar nog een goede reden om al eens meer in de omschakeling te voetballen. Met Axel Witsel en Kevin De Bruyne op het middenveld beschikte de bondscoach over twee verlengstukken van zichzelf. Spelers met een hoog voetbal-IQ. Tot op 9 januari Witsel jammerlijk uitviel. Meer nog dan De Bruyne houdt Witsel in een wedstrijd de emoties onder controle. Witsel was het kompas waarop Martínez voer. Tactiek op noppen. De zware achillespeesblessure van Witsel is weliswaar geen uppercut voor de Rode Duivels, maar dan toch een stevige linkse op de neus.

Witsel out, Dendoncker in

Martínez heeft sinds die negende januari ongeveer alle wedstrijden van Leander Dendoncker en Youri Tielemans gezien. De nationale ploeg is wel wat kwijtgespeeld, daar op het middenveld: Moussa Dembélé, Marouane Fellaini, nu Witsel.

“Dendoncker deed het uitstekend telkens als hij op de positie van Witsel speelde”, vertelde Martínez onlangs in een interview. Dendoncker was alvast titularis op die stek in de interlands tegen Zwitserland (november vorig jaar) en tegen Ivoorkust (oktober vorig jaar). Dendoncker speelt weliswaar al maanden als centrale verdediger bij Wolverhampton, maar van opleiding is hij een middenvelder. Het zou een verrassing zijn mocht Martínez vanavond níét teruggrijpen naar Dendoncker.

En dan maar hopen dat die de komende tien dagen niet door het ijs zakt. Je wilt drie maanden voor het EK niet plots voor de vaststelling staan dat de bondscoach op zoek moet naar een nieuwe defensieve middenvelder.

Het functioneren van het middenveld is de grote uitdaging de komende anderhalve week. Dat, en de bedrijfszekerheid van de defensie. Tegen Wales, Tsjechië en Wit-Rusland moeten de Rode Duivels voor de nul kunnen gaan.

Tot slot is er nog de bondscoach. Roberto Martínez is 47. In de zomer zal hij vijf jaar aan het hoofd van de Rode Duivels staan. Niemand die dát had gedacht. Hij vooral niet.

Martínez kwam na het beruchte EK-debacle in Rijsel, toen Belgische voetbalfans huilden en deze spelersgroep een historische kans miste. Marc Wilmots was gestruikeld over Wales. Omdat de Rode Duivels niet wisten hoe te spelen tegen een tegenstander die in een 3-5-2 speelde. Courtois was toen het gezicht van ‘de schreeuw’ in de kleedkamer, maar veel internationals dachten zoals Courtois.

Het zou zuur zijn mocht ook Martínez vanavond struikelen over Wales, omdat dan een mogelijk verraderlijke WK-campagne zo mogelijk nog verraderlijker wordt.

Stelt u zich het worstcasescenario maar eens voor: komende herfst moeten achtervolgen op Wales of Tsjechië, in volle WK-campagne een nieuwe bondscoach moeten zoeken, en daarbij na een mislukt EK een nieuwe spirit in de Rode Duivels moeten blazen. Neen, laat maar. De wereld is al gek genoeg.