Vroegere voetbaldwerg Villarreal droomt van de Champions League-finale, dankzij zijn keramiekkoning

Villarreal, een voetbalclub uit een Spaans proviniciestadje, neemt het vanavond op tegen Liverpool in de halve finale van de Champions League. Het is het werk van keramiekkoning Fernando Roig, die door de bewoners wordt aanbeden. ‘Een genie, dat is het.’

Ro-tsj. Wie in Villarreal vraagt naar het geheim achter het onwaarachtige succes van de plaatselijke voetbalclub, krijgt een antwoord dat in de verte klinkt als de zee, zoals die hier aan de Valenciaanse kust aanzwelt en in golfjes wegsterft op het beige strand. Ro-tsj. Ro-tsj.

Ro-tsj is de uitspraak van Roig, Fernando Roig (74). De rijkste tegelboer van Europa, met een door Forbes geschat vermogen van 1,4 miljard euro. Hij is ook de bezitter van Villarreal CF, een voetbalclub uit een stadje van krap 50.000 mensen die begin april Bayern München uit de Champions League knikkerde, en vanavond Liverpool te grazen wil nemen in de halve finale.

Een finaleplek - en wat nog meer? - zou de ultieme stunt zijn van el Submarino Amarillo, de Gele Onderzeeër, de bijnaam die de club met het kanariegele tenue in de jaren 60 kreeg naar het toen net verschenen Beatles-nummer. En dat terwijl de fans hun wildste dromen vorig jaar al zagen uitkomen met de winst in de Europa League, toen gigant Manchester United na strafschoppen werd verslagen.

Iedere flat een gele vlag

Eén man ontbrak op 26 mei 2021, de dag van de gewonnen EL-finale in het Poolse Gdansk. Uitgerekend Fernando Roig mocht het stadion niet in nadat hij een week eerder positief had getest op het coronavirus. Roig, die de vliegbeperkingen nog handig had ontweken door een privéjet te pakken, zag zich gesteld voor een probleem dat zich niet met geld liet oplossen.

Het moet ongekend frustrerend zijn geweest voor de miljardair, die gewend is het lot van een hele gemeenschap naar zijn hand te zetten. De macht van Roig is overal zicht- en voelbaar in Villarreal of Vila-Real, de officiële, Valenciaanse naam van de stad. Een doodgewone provinciestad, vol hardwerkende mensen zonder extravagante dromen, die tweewekelijks naar topvoetbal mogen kijken en zich afvragen waar ze het in hemelsnaam aan te danken hebben.

Zo iemand is Modesto Sánchez (59), een verlegen man met een bril en grijs haar dat een tint donkerder is dan dat van zijn hondje Chispa, Spaans voor vonk. Sánchez, gekleed in een donkerblauw trainingsjasje met het gele logo van Villarreal, laat Chispa uit tussen de sobere rijen flatgebouwen die samen de stadskern van Vila-Real vormen. Op de meeste gebouwen wappert vanaf een balkon een clubvlag.

“Niemand van ons heeft dit durven dromen”, zegt seizoenskaarthouder Sánchez over het Europese succes. “Als kind zag ik Villarreal nog spelen in een kleine regionale competitie.” En moet je zijn clubje nu zien. “Allemaal dankzij Fernando Roig. Hij heeft er veel geld ingestopt.” Veel tijd om te praten heeft Sánchez niet. Het is zijn lunchpauze, zo meteen moet hij terug naar de werkplaats. In keramiekfabriek Pamesa is hij de man die glazuur aanbrengt op versgebakken tegels.

De naam van zijn baas? Fernando Roig.

Verdenking van smeergeld

Voordat de lokale ploeterploeg een Europese grootmacht werd, stond Vila-Real vooral bekend om zijn keramiek. Spanje is de keramiekkampioen van Europa en negen op de tien tegels komen uit deze omgeving. Vanaf de jaren 80 nam de massaproductie een vlucht, met Fernando Roig in de cockpit. In 1977 kreeg hij als 30-jarige de leiding over Pamesa, dat vijf jaar eerder door zijn vader was opgericht.

Onder zoon Fernando groeide de keramiekfabriek uit tot de grootste van het land, met in 2020 een omzet van 780 miljoen euro. Ook bezit hij 9 procent van de belangrijkste supermarktketen van Spanje, Mercadona, waar zijn nog rijkere broertje Juan de grote man is. Kortom: Fernando Roig hoefde al lang niet meer op de kleintjes te letten toen zijn oog in 1997 viel op Villarreal, een middenmoter in de tweede Spaanse divisie.

Op 15 mei van dat jaar maakte Roig in een achterzaaltje van restaurant Avenida 41 zijn aankoop wereldkundig. Voor 72 miljoen peseta’s, zo’n 432.000 euro, werd hij de eigenaar van Villarreal. Beter dan de persconferentie die dag, of de onderhandelingen die in de aanloop ernaartoe in haar restaurant werden gevoerd, herinnert gastvrouw Inés Abril (60) zich het feestje dat de club er organiseerde na de promotie naar het hoogste niveau, amper een jaar later. “Al die mensen hier... Fantastisch was dat.”

Niets herinnert aan dat oorsprongsverhaal in het restaurant dat Abril, een vriendelijk gezicht onder geblondeerd haar, en haar broer Ximo (64) al 38 jaar samen runnen. Tegenwoordig heet het Birbar Espai, een moderne tent met betonnen pilaren en muren van geperst hout. Roig komt nog regelmatig bij hem eten en neemt dan werknemers mee, vertelt Ximo, een grote ronde kok, van het soort dat zegt enorm discreet te zijn om in de zin erna een sappige anekdote op te dissen. “Die werknemers krijgen het soms flink te horen”, zegt Ximo, terwijl hij een wijsvinger langs zijn keel haalt. “Maar goed. Dat zijn ondernemers.”

Hoewel Villarreal in het jaar na de eerste promotie meteen weer degradeerde, was de toon gezet. Glorietijden braken aan vanaf de terugkeer in La Liga in 1999. In het decennium dat volgde bestormde Villarreal de Spaanse top, met een derde en zelfs een tweede plek. Met tovenaar Juan Román Riquelme op het middenveld en scherpschutter Diego Forlán in de spits bereikte de club in het seizoen 2005/2006 zelfs al eens de halve finale van de Champions League. Die ging verloren tegen Arsenal, na een gemiste strafschop van Riquelme die zich nog altijd opdringt in de nachtmerries van fans.

In 2012 volgde een sportieve inzinking en een dramatische degradatie naar het tweede niveau, maar opnieuw keerde Villarreal binnen het jaar terug, en sindsdien is de Gele Onderzeeër blijven meedoen met de grote jongens. Roig bereikte dat succes niet door zoals zoveel andere clubeigenaren met geld voor vedettes te smijten; de aankoop van de Nederlandse vleugelspits Arnaut Danjuma vestigde vorige zomer het record van ‘maar’ 23,5 miljoen euro.

De 190 miljoen euro die de keramiekkoning naar schatting in de club heeft gestoken, ging in de eerste plaats naar het opbouwen van een eersteklas voetbalorganisatie. Roig trok een modern trainingscomplex op en zette een jeugdopleiding neer die topspelers aflevert als Pau Torres, centrale verdediger in het Spaanse elftal. Hij verbouwde El Madrigal, het stadion waar eerst 3.000 mensen in pasten en dat nu plek biedt aan 23.500 toeschouwers, bijna de helft van het aantal inwoners van de stad. In 2017 veranderde Roig de naam naar Estadio de la Cerámica. Het Keramiekstadion.

“Een genie, dat is het”, concludeert Inés Abril van achter de bar. En hoewel kwade tongen beweren dat niet al Roig’ zaakjes even legaal zijn - hij wordt onder meer verdacht van het betalen van smeergeld aan een voormalig regiopresident -, wil broer Ximo daar niets van weten. “Waarom zou je als je al zo rijk bent?”

Seizoenskaart? Die is gratis

De Vilarrealenses weten beter dan vraagtekens te zetten bij hun genie. Liever genieten ze onbekommerd van het topvoetbal dat hij hun stadje heeft geschonken. Zo ook op de dinsdag voor het treffen tegen Liverpool. In het eigen, volledig met glinsterend gele keramiektegels aangeklede stadion speelt Villarreal die avond voor de competitie tegen streekgenoot Valencia.

De regen komt met bakken uit de lucht; buiten het stadion schuilen fans van beide clubs onder de tribunes voor de regen. Zo ook Elena Granados (25), met een Villarreal-sjaaltje, en haar meegekomen vriendin Judith López (25), die als Valencia-supporter een wit shirt met oranje accenten draagt. Haar seizoenskaart kostte haar dit jaar niets, vertelt Granados. Een cadeautje van Roig. “Voor onze steun aan de club tijdens de coronacrisis.”

Vriendschappelijk is ook de sfeer in het stadion, dat volgehangen is met reclame voor Pamesa. Mede door de regen zit het lang niet vol - pas vanaf deze zomer worden de tribunes volledig overdekt. In een hoekje zorgt een groepje fans met trommels nog voor enige sfeer.

Op het veld is Villarreal dwingender. Aan de hand van Dani Parejo, de briljante, in 2020 door Valencia afgedankte kapitein worden de tegenstanders uit de regiohoofdstad al voor rust op een onoverbrugbare 2-0-achterstand gezet. Beide keren is het Danjuma die zijn keepende landgenoot Jasper Cillessen laat vissen. Eerst na een penalty, snel gevolgd door een een-op-een. “Dan-Ju-Ma! Dan-Ju-Ma!”, rolt dan toch massaal van de tribunes.

Het was een prima generale repetitie voor woensdag, al is Valencia geen Liverpool, op dit moment misschien wel de beste ploeg ter wereld. De halfgoddelijke status van Roig ten spijt: de inwoners van Vila-Real weten na de gemiste penalty van Riquelme in 2006 dat ze de gunst van nog hogere machten nodig hebben om een Champions League-finale te halen. Daarvan getuigt de zwarte graffiti op een beeld in het centrum van San Pascual, de lokale heilige van dienst. ‘Waar zat je’, leest de vervaagde aanklacht. ‘Het was een halve finale, en jij kwam niet opdagen.’