AchtergrondDakar Rally
Saudi-Arabië spot met vrouwenrechten: ‘De echte helden kwijnen weg in de gevangenis’
Ook de vierde rit was voor Nasser al-Attiyah in zijn Toyota. Opmerkelijker: de Dakar reed in Saudi-Arabië langs de cel van Loujain al-Hathloul, strijder voor het recht van vrouwen om auto te rijden.
Saudi-Arabië is het toneel van ronkende motoren en opwaaiende stofwolken: de Dakar Rally vindt er plaats. Aan de grote offroadrace nemen twaalf vrouwen deel, onder wie twee Saudische. Opvallend, aangezien in datzelfde land zeker vier activisten vastzitten die hebben gestreden voor het recht van vrouwen om te rijden.
Sommigen roepen op tot een boycot van de rally. “Vrouwenrechtenactivisten hebben jarenlang psychologische en fysieke martelingen in de gevangenis moeten doorstaan. Velen van hen zitten tot op vandaag in de gevangenis”, vertelt Lucy Rae, woordvoerster van mensenrechtenorganisatie Grant Liberty tegen de Britse krant The Guardian. “Het is belachelijk dat de Saudische autoriteiten tegelijkertijd een motorsportevenement organiseren, mét vrouwelijke chauffeurs, terwijl de helden die hun recht om te rijden hebben verworven in de gevangenis wegkwijnen.”
De Dakar Rally verhuisde in 2008 naar Zuid-Amerika na terroristische dreigingen in West-Afrika. Saudi-Arabië werd vorig jaar het gastland. Het organiseren van de Dakar is onderdeel van de strategie van het koninkrijk om zich open te stellen voor de wereld en in 2030 minder afhankelijk te zijn van olie-inkomsten.
Executies en lijfstraffen
Van die openheid is in de oliestaat zelf nog weinig te merken. Zo wordt volgens Amnesty International een groot deel van de mensenrechten geschonden. Volgens de mensenrechtenorganisatie is de vrijheid van meningsuiting er ernstig beperkt, worden er regelmatig executies en lijfstraffen uitgevoerd, vinden er oneerlijke rechtszaken plaats en hebben vrouwen er veel minder rechten dan mannen. Vrouwen die zich verzetten tegen deze achterstelling krijgen te maken met intimidatie en arrestaties.
Sinds 2018 zijn er wel enkele hervormingen doorgevoerd. Zo mogen vrouwen in drie stadions een voetbalwedstrijd bijwonen en mogen zij autorijden. Dat recht om te rijden is echter niet zonder slag of stoot verkregen. Dat hebben vrouwenrechtenactivisten Mayaa al-Zahrani, Nouf Abdulaziz al-Jeraiwi, Samar Badawi en Loujain al-Hathloul aan den lijve ondervonden. Zij zitten nu nog steeds in de gevangenis.
Laatstgenoemde is een van de prominentste activisten van Saudi-Arabië. Hathloul werd ontvoerd en vastgehouden in 2018. Zij werd vorige maand veroordeeld tot vijf jaar en acht maanden gevangenisstraf, nadat ze schuldig was bevonden aan spionage en samenzwering tegen het koninkrijk. Twee jaar en tien maanden van de straf werden door de rechtbank opgeschort. Dat betekent dat de 31-jarige nog twee maanden in gevangenschap moet doorbrengen.
Voor Hathloul is de komst van de Dakar Rally extra cru. De racers passeerden dinsdag op een paar honderd meter van de Al-Ha’ir-gevangenis in Riyad, waar Hathloul wordt vastgehouden. Volgens Loujains zus, Lina-al-Hathloul, een schrijnend voorbeeld van de “witwaspraktijken van de reputatie en criminele activiteiten” van Saudi-Arabië. “Saudi-Arabië heeft echte hervormingen nodig, echte mensenrechten, niet deze poppenkast.”
Toch zijn enkele deelnemende vrouwen een andere mening toegedaan. Zij zien de rally juist als iets waar vrouwen sterker uitkomen. “Ik weet zeker dat het positief is om iedereen hier te laten zien dat vrouwen competitief en sterk kunnen zijn en ik ben blij om vrouwen hier te vertegenwoordigen”, zei de Spaanse motorrijdster Laia Sanz.
