Voetbal
Qatar heeft WK voetbal te danken aan dubieus een-tweetje met Frankrijk
Dat het wereldkampioenschap voetbal van 2022 in het golfstaatje Qatar wordt gespeeld, is te danken aan de Franse oud-president Nicolas Sarkozy. Dat zegt de Midden-Oosten-kenner Christian Chesnot.
Het wordt het merkwaardigste toernooi ooit. Een WK voetbal waar een fatwa nodig is om supporters bier te kunnen laten drinken in hun fanzones, een WK zonder beelden van vrouwelijke blikvangers op de tribunes. “Qatar is een uiterst conservatief wahabitisch landje en daarbij is het klimaat niet te doen”, zegt Christian Chesnot.
“Je kunt er een steak op je motorkap bakken. Daarom zal er in november worden gespeeld en dan is het eigenlijk nog te warm. Voeg daarbij het feit dat het in een gebied vol spanningen ligt en het raadsel is compleet. Een gekkere locatie kan je niet verzinnen.”
Het woord corruptie zal Chesnot, die jaren in het Midden-Oosten werkte en drie boeken publiceerde over de zakelijke, sportieve en religieuze belangen in Europa van het gasstaatje, niet in de mond nemen. “Maar op grond van wat we nu weten, kan je afleiden dat de toewijzing van dit WK die nu door de Franse justitie wordt onderzocht, een een-tweetje is geweest tussen Frankrijk en Qatar.”
Platini
Of een rondootje. Want behalve Nicolas Sarkozy (president van 2007 tot 2012) en de toenmalige premier en rijkste man van Qatar, Hamad ben Jassem (ook wel HBJ genoemd) is ook voetballegende Michel Platini een van de hoofdpersonen in dit verhaal. De drie troffen elkaar tijdens een inmiddels beroemde lunch op het Elysée-paleis op 23 november 2010. Ook de huidige emir en toenmalige kroonprins Tamim Ben Hamad al Thani was van de partij.
De versie van Platini van die middag gaat als volgt. Aanvankelijk meende hij dat het WK 2022 naar de Verenigde Staten moest gaan. Maar al vóór de uitnodiging van Sarkozy zou hij overtuigd zijn geweest van de sportieve meerwaarde van Qatar. En dat wilde hij Sarkozy gaan zeggen. Toen hij de eetzaal binnenkwam, verbaasde hij zich over de aanwezigheid van de Qatari. Sarkozy heeft hem tijdens het eten niet letterlijk gezegd dat hij als baas van de Europese voetbalbond UEFA voor Qatar moest stemmen. Maar de boodschap, heeft hij meerdere keren verklaard, was gezien het hoge bezoek wel duidelijk.
Altijd dezelfde achtergrondmuziek
“Hoe dan ook,” verzucht Chesnot, “Platini speelde het spel mee. Na deze lunch heeft hij nog vier, vijf vooral Afrikaanse landen gewonnen voor het idee, zodat de balans tijdens de stemming van de FIFA-bestuurders op 2 december 2010 doorsloeg naar Qatar. Die landen is bijvoorbeeld een stadion beloofd. Na het WK 2022 zou je die kunnen afbreken en bijvoorbeeld in Senegal weer opbouwen. De zoon van Platini ging na de lunch trouwens voor vijf jaar aan de slag bij Burdda Sport, een filiaal van QSI, Qatar Sport Investments.”
Maar waarom was Sarkozy zo enthousiast over Qatar? Of liever: is, want hij komt er nog steeds geregeld, bijvoorbeeld als erg duur betaalde spreker op congressen. “En altijd klinkt dezelfde achtergrondmuziek van grote belangen en bedragen en overeenkomsten”, glimlacht Chesnot. “Sarkozy zit bijvoorbeeld in de raad van bestuur van Accor-hotels, de grootste hotelketen van Europa. Accor investeert 500 miljoen in Afrika, werd een maand geleden bekend. Accor is Frans, maar dit geld komt uit Qatar. Sarkozy hoeft het de emir maar te vragen en hij heeft meteen zijn cheque.”
Paris Saint-Germain
Sarkozy is volgens Chesnot uit precies hetzelfde hout gesneden als Hamad ben Jassem. “Sarko interesseert zich niet voor het verleden en de toekomst ziet hij dan wel weer. Alleen het heden telt: welke deal kan ik vandaag sluiten? Bij HBJ draait ook alles om het nu. Bovendien zijn ze beiden gek op voetbal en mooie, dure dingen. Wat ook meespeelde voor Sarkozy is dat Frankrijk de investeringen van Qatar na de crisis van 2008 heel goed kon gebruiken.”
Met hart en ziel
Passions, heet het eerste deel van de memoires van oud-president Nicolas Sarkozy die vandaag verschijnen, wellicht te vertalen als Met hart en ziel. Qatar komt niet aan bod, het boek gaat over de jaren tot zijn presidentsverkiezing in 2007.
Sarkozy schrijft over zijn afwezige vader, zijn scheidingen en ontmoeting met zijn huidige vrouw, het voormalige topmodel Carla Bruni. Maar de nadruk ligt op zijn dertigjarige carrière in de politiek.
Het onderzoek richt zich op de vraag wat er precies tegenover de Franse steun voor ‘Qatar 2022’ stond. Acht maanden later kocht QSI de favoriete club van Sarkozy, Paris Saint-Germain, waardoor het in een klap een van de rijkste clubs werd in Europa. “PSG hoorde kennelijk bij de deal. Men vraagt zich ook af of er tijdens de lunch is gesproken over de oprichting van de Qatarese sportzender BeIN binnen een Frans mediabedrijf.”
Chesnot weet zeker dat de komende jaren meer duidelijk zal worden. “De Amerikanen pikken dit niet. Ergens vechten advocaten, lobbyisten en communicatiemensen nu een onzichtbare strijd uit. Iemand laat vroeg of laat een bommetje ontploffen, daar kan je vergif op innemen.”
Maar er is maar één omstandigheid waarin Qatar voetballiefhebbers bespaard blijft: als er een oorlog in de Golf uitbreekt. “De FIFA heeft een reglement dat in zo’n situatie voorziet. Bij een conflict – niet helemaal ondenkbaar – moet het toernooi worden afgewerkt in het land van de laatste editie, in dit geval dus Rusland.”
