Nu kan Poetin de sport niet langer gebruiken als propagandamiddel

De sportboycot van Rusland raakt Vladimir Poetin hard. Zelf is hij een ex-judokampioen en dweept hij met ijshockey. Grote events, zoals het WK voetbal of de Winterspelen in Sotsji, dienden zijn regime.

De internationale judofederatie stripte Vladimir Poetin (69) deze week van zijn titel als erevoorzitter. Symbolisch kan dat tellen: judo is de sport waarmee Poetin de grootste band heeft en waarin hij een zwarte gordel verwierf. Russische bronnen verhalen hoe hij op elf jaar met de sport begon. Zijn coach Anatoli Rachlin moest zijn ouders ervan overtuigen dat judo niet gevaarlijk was. Poetin was geen uitzonderlijk talent, maar winnaarsmentaliteit had hij in overvloed. Hij kroonde zich op zijn 21ste tot judokampioen van Leningrad. “Op de mat was hij een panter die vocht tot de laatste seconde”, wist Rachlin.

Ook later zou Poetin geregeld uitpakken met zijn passie voor judo en andere vechtsporten. Kinderen in Rusland konden zich bekwamen in de sport via het handboek Judo leren met Poetin en instructievideo’s met Poetin. Als president dook hij op bij internationale judo-events en demonstreerde hij zijn skills tegen sparringpartners. Bij een bezoek aan een Japans sportcentrum in 2000 wist een Japanse student hem wel makkelijk te vloeren. Experts betwijfelden of Poetin echt zo goed was.

Tijdens zijn ambt als president omringde Poetin zich door judomakkers van weleer. Sparringpartner Viktor Zolotov was dertien jaar het hoofd van zijn persoonlijke beveiliging. Igor Sidorkevitsj, ex-voorzitter van de judofederatie in Sint-Petersburg, schopte het tot hoofd van de militaire politie. Voor Poetin passen de deugden van judo bij zijn stoere imago als wereldleider. “Judo is ideaal om de sterke en zwakke punten van de tegenstander te zien”, zei Poetin.

Schaatsen op latere leeftijd

De tweede sport die hij in zijn hart draagt is ijshockey. Poetin is fan van Sportivny Kloeb Armii, de ‘legerclub’ van zijn thuisstad Sint-Petersburg die over het grote geld van Gazprom beschikt. Poetin was al eind de vijftig toen hij leerde schaatsen. De beroemde hockeyspeler Aleksej Kasatonov hielp hem als trainer. “Ik heb leren schaatsen terwijl ik een stoel vasthield”, vertelde Poetin.

De snelcursus loonde: de laatste jaren draafde Poetin op in galawedstrijden van de Night Ice Hockey League in Sotsji. Aan de zijde van Russische ex-sterren pikte Poetin zijn doelpuntjes mee. Al viel hij in 2019 bij een ereronde door een onoplettendheid pardoes op zijn gezicht. Zijn liefde voor ijshockey deelt Poetin met de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko. Ook Loekasjenko deelt graag foto’s waarin hij voetbalt, ijshockey speelt of skiet.

Ook al klopt het hart van Poetin veel meer voor ijshockey, in zijn ogen mag voetbal als meest populaire sport niet ontbreken om de Russische bevolking te paaien. Naast de Winterspelen van Sotsji in 2014 gold de toewijzing van het WK voetbal in 2018 aan Rusland voor Poetin als het belangrijkste instrument om zijn regime te verheerlijken.

Zelf supportert Poetin voor Zenit Sint-Petersburg. Poetin toonde zich een jaar voor het WK 2018 wel kritisch voor de nationale ploeg. “De fans verwachten betere resultaten”, zei hij na een reeks van vijftien duels met amper drie zeges. “De voetballers moeten als echte strijders proberen te winnen.” In hetzelfde jaar spaarde Poetin zijn kritiek niet over zijn club Zenit. “Bij Zenit spelen acht buitenlanders in de Europa League, goed gedaan”, zei hij cynisch omdat hij liever een Russisch getinte ploeg zag.

Visser, duiker, ruiter

Poetin promootte zijn sportief imago graag met beelden of video’s. Ook skiën behoorde tot een van de favoriete hobby’s van de president. Voor het erg gemediatiseerde formule 1-circus kroop hij in 2010 achter het stuur van een wagen van Renault. Hij behaalde op een circuit in Sint-Petersburg snelheden tot 250 kilometer per uur. “Niet slecht voor een eerste keer”, aldus Poetin. De president zette zijn schouders onder een F1-race in Rusland. Sinds 2014 staat Sotsji op de kalender, al is die GP dit jaar geannuleerd.

Voorts toonde Poetin zijn passie voor buitensport. Poetin als visser, Poetin als duiker, Poetin als stoere ruiter met blote bast: het passeerde allemaal de revue.

Als het Poetin goed uitkwam, zoals na de controverse rond corruptie bij de toewijzing van het WK voetbal, wou hij sport en politiek zoveel mogelijk scheiden. In de praktijk gebruikte hij sport als middel om zijn invloed in Rusland en op het wereldtoneel te versterken. Opvallend veel Russische ex-topsporters raakten ook verkozen in het parlement, onder wie tennisser Marat Safin, schaker Anatoli Karpov of de olympische kampioen kunstschaatsten Irina Rodnina.

Sport heeft dus altijd tot de kern van Poetins bewind gehoord om zich populair te maken. Volgens dezelfde redenering treft de boycot Poetin nu in zijn hart en dat van de Russische bevolking.