Met de robotscheids verdwijnt het bedrog uit het honkbal

Net als in het Belgische voetbal krijgt de arbitrage er in het Amerikaanse honkbal flink van langs. Kan technologie de fouten van refs in topcompetitie MLB voorkomen?

Wijd of slag? In een fractie van een seconde moeten scheidsrechters in de Amerikaanse honkbalcompetitie MLB een worp beoordelen. Het is een ondankbare taak. Geregeld zitten de leidsmannen ernaast, tot frustratie van coaches en spelers. Het tijdperk van de robotscheidsrechter lijkt aanstaande.

Vorige maand werd de Cubaanse scheidsrechter Angel Hernández het middelpunt van de wedstrijd tussen Philadelphia Phillies en Milwaukee Brewers. De zestigjarige plate umpire blunderde enkele keren opzichtig. Bij overduidelijke wijdballen ging zijn arm de lucht in. “Strike!”

Kyle Schwarber (Philadelphia) had lang op zijn tong gebeten, tot hij in de negende en laatste inning ontplofte. Schwarber was aan slag en liet de bal gaan, in de overtuiging dat hij een vrije loop zou krijgen, maar Hernández zag (onterecht) dat de bal over de plaat was gevlogen. Schwarber smeet zijn helm en knuppel tegen de grond, schreeuwde het uit en werd weggestuurd. Milwaukee won met 1-0.

Slagzone bepalen

Uit cijfers van het scheidsrechters monitorende Umpire Scorecards bleek dat Hernández zestien foute beslissingen had genomen. In 88 procent van de gevallen ging het goed. Het gemiddelde in de competitie ligt rond de 94 procent. Gezien de taak van de scheidsrechter is het een indrukwekkend moyenne.

Alleen al het bepalen van de slagzone is een ingewikkeld verhaal. Bij elke speler is die anders. De breedte van de zone, gelijk aan die van de slagplaat, is constant, maar de hoogte is afhankelijk van de lengte van de speler. Verticaal loopt het slagvak van de borst van de speler (een punt tussen oksels en broekriem) tot aan diens knieën.

De scheidsrechter staat voorovergebogen achter de catcher, die op zijn beurt gehurkt achter de slagman zit. De twee belemmeren soms deels het zicht van de scheidsrechter, die de bal in ongeveer vier tienden van een seconde ziet aankomen.

Fouten zijn vaak opzichtig, omdat tv-kijkers thuis met een virtueel vakje de slagzone op hun beeldscherm zien. Scheidsrechters beschikken niet over een dergelijke technologie. Althans, nog niet.

Kleine foutmarge

Hernández zat er op 24 april zo vaak naast dat tv-zender NBC Sport zijn optreden een infomercial voor het gebruik van robotscheidsrechters noemde. De geautomatiseerde arbiters komen eraan. Sinds 2019 experimenteert de MLB in lagere competities met het Automated Ball-Strike-systeem (ABS), vergelijkbaar met de Hawk-Eye bij tennis.

In stadions met het ABS-systeem hangt een grote, zwarte plaat. Door middel van radartechnologie worden de slagzone en ballen in beeld gebracht. Scheidsrechters dragen een oortje en krijgen het oordeel ingefluisterd. ‘Ball’ of ‘strike’. De foutmarge is verwaarloosbaar. In de proeftuin van de Atlantic League, een kleinere competitie waarmee de MLB samenwerkt, waren er enkele kinderziekten (de slagzone was aan de kleine kant) die inmiddels zijn genezen.

Het systeem wordt dit seizoen getest op Triple A-niveau, de belangrijkste kweekvijver voor talenten onder de MLB. Op het hoogste podium zou het ABS-systeem volgend seizoen al zijn intrede kunnen doen.

Scheidsrechters stemden in 2019 in met de komst van hun robotcollega’s, op voorwaarde van salarisverhoging en een beter pensioen. Het VAR-achtige nieuwtje reduceert de arbiters tot handpoppen van de technologie. Hun takenpakket zal goeddeels worden beperkt tot oordelen over lopers die wel of niet op tijd de thuisplaat aantikken, of slagmannen die hun slagbeweging niet kunnen inhouden bij een wijdbal. Alleen bij grove fouten, bijvoorbeeld als de bal de grond raakt en het ABS-systeem een slag geeft, kunnen ze de roboscheids overrulen.

Gemengde reacties

De mogelijke komst van het hulpmiddel leidt tot gemengde reacties. “Het is geen makkelijke taak”, sprak Phillies-coach Joe Girardi na het foutenfestival van Hernández. “Daarom ben ik voor de automatische slagzone. Dat zal wat druk bij de scheidsrechters wegnemen.”

Opvallend genoeg sprak Schwarber zich uit tegen het ABS-systeem. “Ik vind het fijn als slagballen soms niet worden gezien”, sprak de Amerikaan. “Dat maakt het spel leuker.” Over wijdballen die als slag worden gezien, was hij minder te spreken.

De introductie van de robotscheidsrechters kan het spelletje veranderen. Werpers kunnen scheidsrechters niet meer verleiden door het randje van de slagzone op te zoeken, en voor watervlugge catchers heeft het geen zin meer om hun gevangen ballen snel richting de slagzone te bewegen om de arbiter op het verkeerde been te zetten.

Voorlopig krijgt Hernández, statistisch gezien een van de slechtste leidsmannen, gewoon zijn wedstrijden. De Cubaan is niet de enige bij wie het geregeld misgaat. Uit onderzoek van de Boston University bleek dat er vorig seizoen gemiddeld twaalf fouten per wedstrijd werden gemaakt.

Volgens MLB-baas Rob Manfred is dat binnenkort verleden tijd. “Het zal goed voor het spelletje zijn”, sprak hij al in 2020 over het ABS-systeem. “Beter dan een mens die achter de plaat staat.”