Mark van Bommel: veeleisende trainer met verborgen dosis humor

Door de lezers van Bild werd hij in 2008 verkozen tot grootste Stinkstiefel in de Bundesliga. Vrij vertaald: een klootzak. Provoceren, tackles, tikken tegen de enkel. Koele blik in de ogen. Mark van Bommel (45) stond op het veld met de absolute wil om te winnen.

Hij is begonnen bij Fortuna Sittard en werd daar weggehaald door PSV. In Eindhoven ontpopte hij zich als een clubicoon. “Hij heeft ooit drie keer gescoord in de ArenA tegen Ajax”, weet Rik Elfrink van Algemeen Dagblad. “Zoiets vergeten ze niet bij PSV.”

Na zes seizoenen en vier titels trok Van Bommel naar Barcelona, waar er met Frank Rijkaard een Nederlander coach was. De middenvelder genoot er van het leven, had er zijn plaats in het elftal met onder meer Ronaldinho en de toen debuterende Lionel Messi, won de Champions League en La Liga. “Het was top”, zei Van Bommel over zijn periode in Spanje. “Later eten, lekker weer, lekker voetballen, ’s avonds om zeven uur trainen. Die manier van leven, daar ga je gelijk in mee.”

Hij zou uiteindelijk slechts één seizoen voetballen bij de Catalanen, vanwege een verschil in visie met Rijkaard. “Hij wilde het jaar nadien roteren, ik zag dat niet zitten.”

Aanvoerder Bayern

Bayern München gooide een reddingsboei. Daar werd hij in zijn eerste seizoen verkozen tot speler van het jaar. Zijn nooit aflatende stijl – hij speelde ooit met een gebroken neus en weigerde later een masker te dragen – stuwde het team vooruit. Later zou hij zelfs aanvoerder worden van de Rekordmeister.

Van Bommel was er een leider op en naast het veld, tot hij in januari 2011 koos voor een avontuur bij AC Milan. Hij won er de scudetto, zou anderhalf jaar blijven en keerde dan terug naar oude liefde PSV. De lokroep van Eindhoven werd te groot. In zijn afscheidsmatch een jaar later pakte Van Bommel een rode kaart. Dat typeerde zijn wilskracht.

Zijn speelstijl was altijd voer voor controverse, niet het minst bij de nationale ploeg. Marco van Basten vond dat de middenvelder zijn taken niet naar behoren uitvoerde. Van Bommel bedankte op een bepaald moment voor Oranje. “Ik kwam op een punt dat het echt niet meer ging”, zei hij. “Echt, er moet veel gebeuren wil je afzeggen voor het Nederlandse elftal. Het zat ontzettend diep.”

Na het ontslag van Van Basten als bondscoach keerde de middenvelder op zijn stappen terug. Hij werd in ere hersteld door Bert van Marwijk. Toeval is dat niet, Van Bommel is de schoonzoon van Van Marwijk. De WK-finale in 2010 was het hoogtepunt, de nederlaag tegen Spanje was de grootste ontgoocheling.

T1 bij PSV

Van Bommel schoolde zich om tot trainer en volgde Van Marwijk naar de nationale ploeg van Saudi-Arabië en Australië. Na jaren als assistent achtte Van Bommel in 2018 het moment gekomen om hoofdtrainer te worden, bij PSV nog wel.

Elfrink: “Hij werd door het vertrek van Phillip Cocu naar Fenerbahçe vervroegd doorgeschoven als T1. En hij nam Bert van Marwijk op in de staf. De start was fantastisch, ze pakten 48 punten uit zeventien matchen. Maar in de bekerwedstrijd tegen RKC Waalwijk maakte hij de cruciale fout om zijn ploeg op elf plaatsen te wijzigen. Dat was een eerste behoorlijke smet. Daarna kwam de klad erin. 2019 werd voor PSV sportief een rampzalig jaar, al eindigden ze met 83 punten. Er kwamen verhalen naar buiten over spelers die ontevreden waren.”

Dokter Stijn Indeherberghe nuanceert de woorden van Elfrink. Hij zat één seizoen in de medische staf van PSV toen Van Bommel er trainer was. “In de Nederlandse pers is over dat seizoen van alles geschreven. Zo zou hij ‘dokter Van Bommel’ worden genoemd. Intern was dat eerder al lachend bedoeld, omdat hij op alle vlakken heel professioneel is. Hij werkt volgens het principe: wrijving geeft glans. Hij wil discussie, stelt in alle aspecten hoge eisen. Als een scan pas een dag later kon, kon dat tot discussies leiden. Voor mij was dat geen probleem. Maar hij is iemand die er twintig uur per dag mee bezig is.”

Elfrink: “Hij is een enorme voetbalgek. Alleen moet hij iets buigzamer worden.”

Talenten brengen

Het is iets wat bij Wolfsburg, met de Belgen Casteels, Vranckx, Bornauw en Lukebakio, evenmin echt lukte. Hoewel hij ook daar goed startte, gingen de resultaten al snel in dalende lijn. Dieptepunt was de diskwalificatie in de Duitse beker omdat Van Bommel zes in plaats van vijf wissels had doorgevoerd. De Nederlander werd uiteindelijk ontslagen in oktober. Van Basten: “Ik schat hem niet hoog in. Ik vind hem niet zoveel inhoud hebben over voetbaltechnische en tactische zaken.”

Nochtans, Van Bommel streeft naar goed voetbal én een over-mijn-lijkmentaliteit. Daarom willen Racing Genk en Antwerp hem zo graag als hoofdcoach. Ook omdat hij jonge talenten kansen geeft: Malen en Ihattaren bij PSV, Vranckx bij Wolfsburg.

Luc Nilis werkte samen met Van Bommel in de jeugd van PSV. “Ik vond hem sterk als peoplemanager. Hij heeft veel talenten gebracht. Ik vergelijk hem een beetje met Philippe Clement. Die is ook veeleisend, in het moderne voetbal moet je dat zijn.”

Tot slot omschrijft Elfrink zijn landgenoot als mens. “Van Bommel is iemand met heel veel humor. Ik vroeg hem ooit: ‘Biedt er iets garantie op een overwinning?’ Zijn antwoord ben ik niet vergeten. ‘Voor garantie moet je een wasmachine kopen.’ Soms kan hij echt ontdooien. Maar zit het tegen, dan kan hij gestrest geraken.”

Zijn keuze had Van Bommel gisteravond naar verluidt nog niet gemaakt. Racing Genk of Antwerp? Of is er nog een derde partij in de running? (FDZ/BFA)