Kom bij de studerende sporter in de VS niet meer af met een fooi

In aanloop naar het footballseizoen van de Amerikaanse universiteiten, dat zaterdag begon, regende het sponsordeals voor de grootste talenten. Sinds ruim een jaar mogen sportende studenten in de VS verdienen aan hun name, image and likeness ofwel NIL. De nieuwe regels staan garant voor drastische verandering in de populaire universiteitssport.

Jordan Addison, een van de beste jonge footballspelers van het land, poseerde afgelopen week in zijn tenue van de universiteit van USC naast een Boeing van United Airlines. De luchtvaartmaatschappij tekende een contract met de sterspeler, die in ruil voor een onbekend bedrag nieuwe vluchtroutes van en naar wedstrijden van USC promoot.

Elders kregen 51 verdedigers een gezamenlijk contract van restaurantketen Hooters, bekend om zijn schaarsgeklede serveersters. Quinn Ewers, quarterback van Texas, ontving 1,4 miljoen dollar van een marketingbedrijf en turnster Olivia Dunne tekende een contract voor ruim 1 miljoen dollar bij een luxekledingmerk. Haar 2 miljoen volgers op Instagram blijken aantrekkelijk voor sponsors.

Eerst in Californië

De grote talenten vormen slechts het topje van de ijsberg. Volgens bemiddelaar Opendorse betaalden bedrijven in een jaar tijd in totaal 917 miljoen dollar aan universiteitssporters. Het gemiddelde NIL-contract had volgens marketingbureau INFLCR een waarde van tussen de 1.500 en 1.800 dollar.

Het is even slikken voor de National Collegiate Athletic Association (NCAA), het orgaan dat sport op universiteiten reguleert en zich lange tijd verzette tegen betaalde student athletes. Onder het mom van amateurisme mochten sporters geen cent aannemen. Terwijl er jaarlijks miljarden omgaan in de universiteitssport en coaches miljoenen betaald krijgen, moesten de hoofdrolspelers het doen met een studiebeurs.

Het systeem stond al jarenlang op springen en implodeerde afgelopen zomer. Meerdere staten hadden wetten aangenomen die spoedig in werking zouden treden en waardoor sportende studenten geld konden gaan verdienen met NIL-contracten. Californië was in 2019 de eerste, anderen volgden.

De NCAA, aangeklaagd door enkele oud-sporters, leed in juni vorig jaar een gevoelige nederlaag bij het Hooggerechtshof, dat bepaalde dat de bestaande regels van het orgaan eerlijke concurrentie dwarsboomden. Om volgende rechtszaken te voorkomen kon de NCAA niet anders dan ze te laten vallen. De organisatie verwees voortaan naar de staten en hun nieuwe wetten, en waar die er nog niet waren mochten universiteiten zelf bepalen of hun studenten mogen verdienen. Vrijwel overal is dat inmiddels het geval.

Critici vreesden een ongecontroleerde goudkoorts waarvan alleen supertalenten zouden profiteren, maar in de praktijk pikken ook sporters aan kleinere universiteiten en uit minder populaire sporten een graantje mee. Ook het argument dat de vrouwensport benadeeld zou worden, bleek ongegrond: als het dominante American football (alleen mannen) wordt weggelaten, ging vooralsnog het meeste geld naar vrouwen. Basketbal, softbal en turnen blijken interessant voor investeerders. Het meeste wordt verdiend aan sociale media.

Rekrutering

Grijs gebied bestaat er nog wel omtrent rekrutering. De NCAA liet haar regels varen op voorwaarde dat spelers niet met sponsorgeld naar universiteiten zouden worden gelokt. Pay for play, zoals het heet. De grootste universiteiten onderscheiden zich door het rekruteren van talenten. De NCAA en anderen maken zich zorgen over zogeheten collectives, onafhankelijke groeperingen met voornamelijk oud-studenten die bij sponsors geld inzamelen voor de sporters van hun oude universiteit. Nieuwe talenten zouden worden ‘gekocht’ met de grote potten geld. Pay for play dus.

De wetten omtrent NIL verschillen vooralsnog per staat, wat volgens critici tot oneerlijke concurrentie zou leiden. De NCAA probeert momenteel via het Amerikaanse Congres landelijke regulering af te dwingen, om zo wat van haar afbrokkelende macht terug te krijgen. De meeste universiteiten omarmen op hun beurt de nieuwe NIL-regels en helpen studenten bij het aantrekken van sponsoren. De jonge sporters mogen zaakwaarnemers aannemen, iets dat voorheen verboden was.

Sommigen gaan creatief om met de nieuwe mogelijkheden. Turnster Leah Clapper ontwikkelde een bordspel tijdens de coronapandemie dat ze nu mag verkopen. Rayquan Smith, voormalig footballspeler en huidig tienkamper bij Norfolk State, kroonde zich tot ‘King of NIL’ door liefst zeventig NIL-deals voor zichzelf te regelen. Smith deelt zijn expertise als adviseur voor andere studenten.

Alleen Amerikaanse sporters kunnen vooralsnog verdienen aan NIL-contracten. Buitenlandse studenten komen in de problemen met hun verblijfsvergunning als ze geld aannemen voor reclamewerk. De regels worden mogelijk aangepast in de nabije toekomst.

Basketballer Oscar Tshiebwe wist ze onlangs te omzeilen. Het Congolese talent was met zijn ploeggenoten van de universiteit van Kentucky op trainingskamp op de Bahama’s en ging daar van het ene naar het andere sponsorevenement. Fotoshoots, commercials, clinics; Tshiebwe bleek een gewild man. In zeven dagen haalde hij voor 500.000 dollar aan sponsorgeld binnen. De basketballer kocht een huis met vijf slaapkamers voor zijn moeder in Congo.