Hoe ‘waterdrager’ Flick uitgroeide tot de meest succesvolle voetbalcoach van 2020

Nog geen tien maanden zaten tussen de aanstelling van Hans-Dieter Flick bij het zwalkende Bayern München en de winst in de Champions League, de derde prijs in korte tijd. Wie is die succestrainer?

Eerlijk. Een sterk karakter. Verbindend. Friedbert Ohlheiser (65) noemt zonder na te denken eigenschappen van Hans-Dieter ‘Hansi’ Flick (55), coach van Bayern München. Ohlheiser is voormalig voorzitter van Victoria Bammental, waar Flick zijn loopbaan als middenvelder afsloot in de Oberliga en waar hij begon als trainer, omdat Ohlheiser zijn plaatsgenoot vroeg.

Ohlheiser, anekdotisch: “Om te provoceren zei een tegenstander van Bammental eens tegen Hansi dat hij als middenvelder slechts een simpele waterdrager was. Hansi reageerde meteen door te stellen dat hij met dat dragen van water wel zijn schaapjes op het droge had gekregen.”

Flick was een hardwerkende speler bij onder meer Bayern München. Als trainer is hij succesvoller. Eerst als assistent van Joachim Löw, met de wereldtitel van 2014 als trofee. De Duitsers mijmeren nog over Campo de Bahia, het bijna idyllische trainingskamp aan de kust in Brazilië. Flick probeerde de kampioenssfeer in Lissabon na te bootsen, bij het eindtoernooi van de Champions League. Als extra motivatie toonde hij voor de finale een video met succeswensen van het thuisfront, zo zei aanvaller Thomas Müller na de zege tegen Paris Saint-Germain (0-1).

Vertrouwen van de kleedkamer

Flick lachte breeduit zondag. Hij memoreerde dat de pers in november schreef dat er niets deugde bij Bayern. De club stond zevende, had met 5-1 verloren van Frankfurt en de clubleiding schoof assistent Flick naar voren voor de ontslagen Niko Kovac. Alsof hij toverde, is sindsdien alles gewonnen met fraai voetbal en ladingen doelpunten.

Flick herwon het vertrouwen van de kleedkamer, gaf routiniers als Müller en Boateng plezier en zelfvertrouwen terug, zozeer dat in Duitsland de discussie is opgelaaid of ze kunnen terugkeren als international. Hij maakte van Alaba centrumverdediger, hield vast aan supertalent Davies als linksachter en gaf Kimmich meer verantwoordelijkheid. Hij legde de nadruk op de aanval, ook in trainingen, hetgeen topschutter Lewandowski deugd deed.

Hij puzzelde vooral met de zogenoemde restverdediging, want wie houdt van de aanval geeft veel ruimte weg achter de defensie. Zowel Barcelona, Lyon als PSG wist niet of nauwelijks te profiteren. Ohlheiser: “Het is simpel, want zo ging het al in Bammental. Het elftal dat druk zet op de helft van de tegenstander en daar de bal verovert, heeft een kortere weg naar het doel af te leggen. Wie dan veel doelpunten maakt, krijgt meer plezier in het spel.”

Ohlheiser herkent de Flick uit Bammental, waar de trainer na de wereldtitel is benoemd tot ereburger. “Bij ons was hij altijd bezig met sfeer, met plezier. Hij vroeg anderen om hun mening. Hij bezocht geregeld bestuursvergaderingen en betrok iedereen bij de club, tot de omroeper toe. Hij wilde alles samen doen. Samen zweten, samen succes boeken.”

Rustig langs de lijn

De Nederlander Marcel Lucassen, tegenwoordig hoofd ontwikkeling van jeugdspelers en -trainers bij Arsenal, noemt Flick leergierig en open. Een peoplemanager. “Hij luistert graag.”

Lucassen was tussen 2008 en 2015 in dienst bij de Duitse bond, als specialist tactiek en techniek. Duitsland wilde anders leren denken, aanvallender vooral. “Ik heb veel met Flick gesproken. Hij wilde alles weten over het Nederlandse voetbal.”

En terwijl trainers als Guardiola, Klopp en Simeone soms als bezetenen langs de lijn hollen, blijft Flick rustig en scherp. Hij observeert. Bij een gemiste kans wendt hij hoogstens het hoofd af of strijkt hij een keer door zijn haar. Lucassen: “We zeiden tegen elkaar: denk voetbal. Control your thinking. Hij beseft dat voetbal vooral een spelerssport is, geen trainerssport. Hansi was altijd aimabel, leergierig en erg bescheiden.”

Als assistent van Löw was Flick verantwoordelijk voor de voorbereiding van trainingen, qua structuur en speelwijze. De aanvallende tactiek van Bayern is een afgeleide van de manier waarop Duitsland voetbalde tijdens het WK van 2014, met elf veldspelers in feite. Want doelman Neuer kan goed voetballen en is tevens de eerste man in de opbouw.

Wat hij nog te winnen heeft, vroegen ze Flick zondag. “We gaan eerst genieten”, antwoordde hij. Zijn spelers mochten zolang feesten als ze wilden. Flick kan nog jaren mee. Hij kende veel spelers van Bayern al uit zijn tijd bij de bond, ook jongeren als Gnabry en Goretzka. Lucassen: “En dan komt Leroy Sané nog van Manchester City. Die kent hij ook goed.”